Bổ sung quy định xét tặng NSND, NSƯT tránh "bỏ sót" nghệ sĩ tài năng

Theo báo cáo của Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch gửi tới Bộ Tư pháp thẩm định dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 89/2014 về xét tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”, từ năm 2015 đến nay đã tổ chức được 2 đợt xét tặng danh hiệu.

Trong đó, đợt xét tặng danh hiệu lần thứ 8 năm 2015, Chủ tịch nước đã có quyết định phong tặng, truy tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân” cho 102 nghệ sĩ ưu tú và danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú” cho 379 nghệ sĩ.

Đợt xét tặng lần thứ 9 năm 2019, Chủ tịch nước đã có quyết định phong tặng, truy tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân” cho 84 nghệ sĩ ưu tú và danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú” cho 307 nghệ sĩ.

Việc trao tặng danh hiệu vinh dự cao quý của Nhà nước cho các nghệ sĩ đã góp phần động viên, khích lệ các văn nghệ sĩ -“những người chiến sĩ trên mặt trận văn hoá”- hết mình cống hiến cho nền văn học nghệ thuật nước nhà, say mê trong sáng tạo, biểu diễn nghệ thuật, để có nhiều chương trình, tác phẩm, tiết mục nghệ thuật có giá trị phục vụ nhân dân.

Tuy nhiên, Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch khẳng định vẫn còn một số vướng mắc trong quá trình xét tặng danh hiệu. Một số trường hợp đề nghị xét tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” lần thứ 8 và lần thứ 9 chưa đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định tại Nghị định số 89, nhưng đó là các nghệ sĩ được Hội đồng các cấp thảo luận, đánh giá là những nghệ sĩ thực sự có tài năng, có cống hiến trong lĩnh vực nghệ thuật chuyên ngành và được đông đảo công chúng mến mộ.

Vì thế, các cấp Hội đồng thông qua tỷ lệ phiếu bầu đã đều thống nhất cao xét trình Thủ tướng Chính phủ trình Chủ tịch nước xét tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” đối với các nghệ sĩ đó. Các trường hợp này đều được dư luận xã hội đồng tình, không có đơn thư khiếu nại, tố cáo.

Tránh “bỏ sót” việc tôn vinh các nghệ sĩ thực sự có tài năng

Về tiêu chuẩn giải thưởng của danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, cơ quan soạn thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định: “Đã được tặng danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú” và sau đó có ít nhất 2 giải Vàng quốc gia (trong đó phải có 1 giải Vàng của cá nhân) hoặc có 3 giải Vàng quốc gia (nếu không có 1 giải Vàng của cá nhân).

Tiêu chuẩn giải thưởng của danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú” cũng sửa đổi, bổ sung: “Có 2 giải Vàng quốc gia (trong đó phải có 1 giải Vàng của cá nhân) hoặc có 1 giải Vàng quốc gia và 2 giải Bạc quốc gia (trong đó phải có 1 giải Vàng của cá nhân) hoặc có 3 giải Vàng quốc gia (nếu không có 1 giải Vàng của cá nhân).

Cơ quan soạn thảo lý giải: Việc bổ sung quy định (phải có 1 Giải Vàng của cá nhân) để khẳng định rõ nét hơn về dấu ấn tài năng của cá nhân. Đối với các trường hợp không có Giải Vàng của cá nhân, Giải thưởng mà cá nhân có được tính từ sự quy đổi từ Giải thưởng của chương trình, tiết mục, vở diễn mà cá nhân tham gia thì bổ sung thêm quy định cá nhân phải có 3 giải Vàng (tăng thêm 1 Giải Vàng so với quy định tại Nghị định số 89/2014) nhằm tăng thêm tính thuyết phục về tài năng của những cá nhân được tôn vinh danh hiệu.

Bên cạnh đó, để tránh “bỏ sót” việc tôn vinh các nghệ sĩ thực sự có tài năng, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch thấy rằng cần đề xuất bổ sung quy định: Xem xét, xét tặng danh hiệu cho một số đối tượng không đáp ứng được tiêu chuẩn quy định tại khoản 4 Điều 8 và khoản 4 Điều 9 Nghị định số 89/2014/NĐ-CP nhưng được các cấp Hội đồng xem xét, đánh giá là trường hợp đặc biệt, có tài năng nghệ thuật xuất sắc, nổi trội, tiêu biểu cho loại hình, ngành, nghề nghệ thuật, có uy tín nghề nghiệp, được đồng nghiệp và nhân dân mến mộ; được các cấp Hội đồng thống nhất trình Thủ tướng Chính phủ xét trình Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”.

Đồng thời, Hội đồng tổ chức phiên họp khi có mặt ít nhất 90% thành viên Hội đồng, trong đó có Chủ tịch Hội đồng hoặc Phó Chủ tịch Hội đồng được Chủ tịch Hội đồng ủy quyền. Bỏ quy định xin ý kiến bằng phiếu các thành viên Hội đồng vắng mặt.

“Với quy định này, sẽ tăng thêm tính trách nhiệm của các thành viên Hội đồng trong việc tham dự cuộc họp và khi có mặt tại cuộc họp, các thành viên Hội đồng sẽ lắng nghe đầy đủ các ý kiến nhận xét đánh giá, thảo luận về từng trường hợp, việc bỏ phiếu sẽ chính xác và khách quan hơn”- báo cáo cho hay.

Để đảm bảo chất lượng của công tác xét tặng danh hiệu và chất lượng hoạt động của Hội đồng các cấp, Bộ Văn hoá- Thể thao và Du lịch đề xuất giảm bớt đại diện các cơ quan hành chính; các nhà chuyên môn, chuyên gia, chuyên ngành đạt 2/3 trong tổng số thành viên Hội đồng…