8 tác phẩm đánh dấu sự khởi sắc của tranh Việt trong năm 2021

Cuộc đấu giá mỹ thuật "Beyond Legends: Modern Art Evening Sale" đã vừa được nhà đấu giá Sotheby tổ chức tại Hồng Kông vào ngày 18/4 vừa qua. Tại sự kiện, có 8 bức tranh của các danh họa Việt Nam được đưa ra đấu giá. Có bức đã xác lập mức giá kỷ lục mới cho tranh Việt, những bức khác cũng đều vượt qua mức giá ước đoán ban đầu của nhà đấu giá.

Cùng điểm lại 8 tác phẩm của các danh họa Việt vừa xuất hiện tại cuộc đấu giá lớn này...

Bức họa "Hai người phụ nữ" của họa sĩ Vũ Cao Đàm (1908 - 2000) đạt mức giá 4.032.000 đô la Hồng Kông (tương đương gần 12 tỷ đồng), mức giá ước đạt ban đầu của Sotheby là 1,4 đến 2,8 triệu đô la Hồng Kông. Bức tranh lụa có kích thước 88,5 x 60cm.

Những bức tranh lụa của Vũ Cao Đàm rất hiếm có bởi trong giai đoạn đầu của sự nghiệp, ông chủ yếu tập trung vào điêu khắc, còn giai đoạn sau lại tập trung vào tranh sơn dầu. Tác phẩm "Hai người phụ nữ" khắc họa hai cô gái trẻ trong một bố cục chặt chẽ, hai cô đang có một khoảnh khắc dịu dàng, thân mật bên nhau, giúp nhau chải tóc.

Vẻ đẹp của hai người phụ nữ trong tranh là vẻ đẹp của sự trang nhã, thuần khiết, tinh thần toát lên từ tác phẩm là những xúc cảm thân mật, dễ chịu giữa hai cô gái. Các phổ màu trong tranh tôn nhau lên, những sự mờ nhòa đầy chủ ý giữa các mảng màu khiến cảnh hiện ra vừa thực vừa ảo, khó phân định được cảnh quan bên trong và bên ngoài căn phòng.

Cách Vũ Cao Đàm sử dụng màu sắc cho thấy ông vừa là bậc thầy trong phối màu vừa là bậc thầy trong thư pháp, bởi ông đã sử dụng những kiến thức về thư pháp để điều khiển đầu bút lông tạo nên hiệu ứng mờ nhòa giữa các mảng màu, kết quả là một bức tranh đặc tả được vẻ dịu dàng, trang nhã, những đường cong mềm mại của hai cô gái.

Bức "Hai người phụ nữ ngắm bể cá vàng" của họa sĩ Lê Phổ (1907-2001) được nhà đấu giá Sotheby Hồng Kông bán ra ngày 18/4 vừa qua, với mức giá 5.983.000 đô la Hồng Kông (tương đương hơn 17,7 tỷ đồng). Tác phẩm tranh lụa có kích thước 69 x 53cm. Mức giá ước đạt ban đầu mà Sotheby đưa ra là 2,8 - 3,8 triệu đô la Hồng Kông.

Bức tranh có hình ảnh cá vàng và sen trắng, hình ảnh hai người phụ nữ trang nhã cùng nhau ngắm bể cá, những cặp hình ảnh này chứa đựng nhiều ý niệm thẩm mỹ trong đó. Với cá vàng và hoa sen, họa sĩ muốn bức tranh của mình chứa đựng biểu trưng của sự may mắn, sinh sôi, sự thuần khiết, lạc quan, cùng với đó là ý niệm rằng những điều tốt đẹp sẽ luôn đi cạnh nhau, "có đôi, có cặp".

Tác phẩm là sự hài hòa của màu sắc, cho thấy cách đưa cọ bậc thầy của họa sĩ Lê Phổ, khiến tác phẩm có một vẻ mỏng manh, trong suốt đầy mê hoặc. Người xem tranh như cảm nhận được làn gió nhẹ đang thổi tấm rèm, lay tấm khăn, vương tà áo của hai người phụ nữ.

Bức "Chân dung Madam Phương" của họa sĩ Mai Trung Thứ (1906 - 1980) được nhà đấu giá Sotheby Hồng Kông bán ra ngày 18/4 vừa qua, đạt mức giá 24.375.000 đô la Hồng Kông (tương đương gần 72,5 tỷ đồng). Đây hiện được xem là mức giá cao kỷ lục trả cho một tác phẩm được thực hiện bởi một họa sĩ người Việt.

Bức tranh sơn dầu kích thước 135,5 x 80cm được thực hiện vào năm 1930. Tác phẩm ban đầu được Sotheby ước đoán đạt mức giá chỉ từ 7,5 đến 9,3 triệu đô la Hồng Kông.

Tác phẩm được xem như một biểu tượng của vẻ đẹp phụ nữ Á Đông, ngay từ tác phẩm đầu tiên này, khi bức tranh được trưng bày tại triển lãm ở Paris, Pháp, họa sĩ Mai Trung Thứ đã thu hút sự quan tâm và khiến nhiều nhà sưu tầm hỏi mua, sự kiện đã đánh dấu việc ông bắt đầu đạt được danh tiếng lớn, với phong cách hội họa được ghi nhận bởi cả giới chuyên môn và thị trường.

Điều quan trọng hơn thế, tác phẩm này còn thâu tóm lại được những xúc cảm sâu sắc của họa sĩ dành cho nhân vật, một phụ nữ quý phái vốn được cho là có mối quan hệ tình cảm với họa sĩ và khiến ông đặc biệt ngưỡng mộ, trân trọng. Thâu tóm những xúc cảm dành cho bà Phương, tác phẩm có vị trí đặc biệt trong sự nghiệp của họa sĩ bởi cả chất liệu, kích thước, nhân vật và hoàn cảnh...

Trong bộ phim điện ảnh "Mùi đu đủ xanh" (1993), một bộ phim đặc sắc của đạo diễn Trần Anh Hùng, bức tranh từng xuất hiện trong một số phân cảnh và mang ý nghĩa biểu tượng cho người phụ nữ hiện đại.

Bức tranh lụa "Trò chuyện" thực hiện bởi họa sĩ Vũ Cao Đàm hồi thập niên 1940, tác phẩm có kích thước 44,5 x 53,5cm. Giá ước đạt ban đầu ở mức từ 2 - 3 triệu đô la Hồng Kông. Mức giá thực tế mà tác phẩm vừa đạt được hồi cuối tuần qua là 4.284.000 đô la Hồng Kông (tương đương 12,7 tỷ đồng).

Trong tác phẩm, hai cô gái hiện lên như hai thiên thần, hoàn toàn hòa hợp với phong cảnh xung quanh. Tác phẩm của họa sĩ Vũ Cao Đàm như thể một cảnh mộng, hai cô gái đi chân trần, ở trong trạng thái hoàn toàn thư thái, thoải mái, hai cô như chìm sâu vào cuộc trò chuyện của mình.

Tác phẩm khiến người xem cảm thấy cần phải nín lặng, để tôn trọng bầu không khí thân mật, thanh tao giữa hai cô gái được khắc họa như hai thiên thần trên thảm cỏ. Việc họa sĩ đưa nhân vật ra bối cảnh ngoài trời cho thấy tư duy hội họa của ông có tiếp thu phong cách của hội họa Châu Âu.

Bức "Cô gái làm thơ" của họa sĩ Mai Trung Thứ, một tác phẩm tranh lụa thực hiện hồi năm 1943, kích thước 73 x 50,3cm, có mức giá ước đạt ban đầu từ 3,2 tới 4 triệu đô la Hồng Kông. Tại cuộc đấu giá, tác phẩm đã đạt mức giá 6.225.000 đô la Hồng Kông (tương đương 18,5 tỷ đồng).

Tác phẩm khắc họa một người phụ nữ trẻ đang mơ mộng trong góc căn phòng tĩnh lặng, cô đang muốn viết một bài thơ, ngồi trên sàn và nghiêng đầu nhìn về phía người xem tranh, cô gái duyên dáng và vô tư lự ấy đang trải qua một khoảnh khắc của những xúc cảm dịu êm đầy cảm hứng.

Bức họa được thực hiện năm 1943, lúc này chiến tranh đang xảy ra tại Việt Nam, họa sĩ Mai Trung Thứ khắc họa một cô gái trong trạng thái bình yên mơ mộng như một cách để nói lên niềm khát khao về hòa bình và những nếp nhà bình yên.

Vượt lên trên thực tế tàn khốc của chiến tranh, họa sĩ khắc họa vẻ đẹp của một ngày xuân ấm áp, cô gái như chìm trong mộng mị, cô thư thả, dịu dàng trong từng động tác, từng ánh nhìn với một tâm thế lạc quan, một diện mạo thuần khiết, cô tận hưởng không gian dễ chịu của riêng mình.

Những sắc màu trong tranh cũng góp phần tạo nên khoảnh khắc yên bình, tĩnh lặng, những nếp gấp của tà áo duyên dáng hé lộ vẻ đẹp của người con gái. Cô hiện lên với vẻ đẹp thánh thiện, thoát tục và thanh tao, điều này có được là nhờ những gam màu mà họa sĩ sử dụng, từ trắng ngà cho tới vàng sáng.

Dù không sống ở Việt Nam thời kỳ này, nhưng những tác phẩm của họa sĩ Mai Trung Thứ luôn chứa đựng những mơ ước của cá nhân ông dành cho quê nhà, với ước vọng về hòa bình, yên ấm cho mỗi gia đình.

Bức tranh sơn mài "Cảnh ngôi chùa cổ ở miền bắc Việt Nam" của họa sĩ Phạm Hậu (1903 - 1995) được nhà đấu giá Sotheby Hồng Kông bán ra ngày 18/4 vừa qua, đạt mức giá 8.040.000 đô la Hồng Kông (tương đương gần 24 tỷ đồng). Tác phẩm có kích thước 104,5 x 183cm được thực hiện trong thập niên 1930. Mức giá ước đoán ban đầu là từ 3,2 tới 4 triệu đô la Hồng Kông.

Phạm Hậu là họa sĩ tiên phong trong lĩnh vực tranh sơn mài của hội họa hiện đại Việt Nam. Tác phẩm "Cảnh ngôi chùa cổ ở miền bắc Việt Nam" chứa đựng vẻ đẹp cảnh vật đặc trưng của Việt Nam và được đánh giá là một trong những tác phẩm sơn mài xuất sắc nhất của Phạm Hậu.

Ông cũng được đánh giá là một trong những họa sĩ xuất sắc nhất của dòng tranh sơn mài tốt nghiệp từ trường Mỹ thuật Đông Dương.

Bức "Người phụ nữ bên các con" của họa sĩ Lê Thị Lựu (1911 - 1988) được nhà đấu giá Sotheby Hồng Kông bán ra ngày 18/4 vừa qua, đạt mức giá 6.830.000 đô la Hồng Kông (tương đương 20,2 tỷ đồng). Tác phẩm tranh lụa có kích thước 99 x 74cm được thực hiện vào thập niên 1960.

Mức giá ước đoán ban đầu của tác phẩm này được Sotheby đưa ra ở mức 900.000 tới 1,6 triệu đô la Hồng Kông. Họa sĩ Lê Thị Lựu được nhận vào học ở trường Mỹ thuật Đông Dương tại Hà Nội hồi năm 1926, bà là một hiện tượng hiếm có, trở thành một nữ họa sĩ độc đáo xuất hiện trong ngôi trường mỹ thuật chủ yếu chỉ có nam giới.

Vượt lên những cản trở trong quan niệm phân biệt giới tính thời bấy giờ, bà Lê Thị Lựu đã trở thành một nguồn lực sáng tạo đặc biệt của hội họa hiện đại Việt Nam thời kỳ đầu, trở thành người phụ nữ tài năng, bản lĩnh đứng bên cạnh những nam họa sĩ bậc thầy như Lê Phổ, Mai Trung Thứ và Vũ Cao Đàm, tạo nên bộ tứ tài năng nổi tiếng của trường Mỹ thuật Đông Dương.

Là một người phụ nữ mạnh mẽ, một người mẹ giàu tình yêu thương, bà Lê Thị Lựu luôn tôn vinh hình ảnh người phụ nữ trong các tác phẩm của mình, họ là hiện thân của sự mạnh mẽ, bền bỉ, sự dịu dàng, nhân từ, và thường gắn với bối cảnh gia đình. Cảnh người mẹ bế người con nhỏ trong lòng, ánh mắt dịu hiền trìu mến nhìn cô con gái nhỏ ngồi bên tập khâu vá quá đỗi đẹp đẽ, mến thương.

Các sắc màu trong tranh tương trợ lẫn nhau, làm nên quang cảnh hài hòa và khiến hình ảnh người mẹ trở nên nổi bật, làn da của các nhân vật cũng rất giàu sức sống. Hình ảnh ba mẹ con trong tranh quá đỗi hòa hợp và toát lên niềm vui thuần khiết, giản dị, đầy ấm cúng.

Trong sự nghiệp của mình, bà Lê Thị Lựu không sáng tác nhiều và hiếm khi nào vẽ một bức tranh lụa kích thước lớn như thế, nên tác phẩm này đã khiến các nhà sưu tập rất quan tâm và trả giá cao.

Bức "Làm dáng" của họa sĩ Mai Trung Thứ được nhà đấu giá Sotheby Hồng Kông bán ra ngày 18/4 vừa qua, đạt mức giá 4.410.000 đô la Hồng Kông (tương đương hơn 13 tỷ đồng). Tác phẩm tranh lụa có kích thước 45,5 x 59,5cm được thực hiện vào năm 1966. Mức giá ước đoán ban đầu của tác phẩm này được Sotheby đưa ra ở mức 1,4 tới 2,5 triệu đô la Hồng Kông.

Bức họa đặc tả hai người phụ nữ đang chiêm ngưỡng vòng cổ của nhau. Thực tế, tác phẩm này họa theo những bức họa cổ điển nổi tiếng của hội họa Pháp khắc họa nữ quý tộc Gabrielle d'Estrés và người em gái của mình. Từ những nhân vật và câu chuyện của giới quý tộc Châu Âu, họa sĩ Mai Trung Thứ đã có những biến đổi ngoạn mục để tạo nên một bức tranh đẹp khắc họa hai cô gái Việt.