Hôn nhân giả, nhiều bất trắc

Tr. là y tá trong một bệnh viện công tại TP.HCM, người thân trong gia đình đều đã định cư ở nước ngoài. Tr. nhờ người mai mối để kết hôn giả với một Việt kiều có quốc tịch Mỹ, mục đích để được bảo lãnh xuất cảnh định cư sang Mỹ, chứ không chung sống thành vợ chồng. Sau khi định cư, đủ thời hạn ly hôn theo pháp luật Mỹ thì sẽ ra tòa làm thủ tục chia tay! Việc kết hôn, làm thủ tục, vấn đề tiền bạc, chi phí đi lại cho “chú rể”... đều có thỏa thuận, lập thành văn bản viết tay với các điều khoản rõ ràng.

Vi phạm hợp đồng

Không biết đã được ai tư vấn, làm các thủ tục, đặc biệt là phần nghi thức cưới xin theo phong tục của người Việt Nam, rồi việc chuẩn bị các giấy tờ tài liệu, hình ảnh... được hai bên chuẩn bị rất chu đáo, mọi thứ có thể nói là y như thật!

Chính vì “kịch bản” này mà trong thời gian lưu trú ở Việt Nam để làm các bước đăng ký và tiến hành nghi thức kết hôn “chú rể” đã... phải lòng “cô dâu”. Sau lễ cưới, “chú rể” không về ở tại khách sạn như thỏa thuận mà về ở hẳn trong nhà của Tr.

Cũng không biết đã nghe ai bày vẽ: Đã là vợ chồng thì phải chụp cảnh hai người ở chung, ngủ chung trông thật... sexy thì khi phỏng vấn người ta mới tin tưởng và cấp visa cho. Vì vậy, Tr. đã mua máy ảnh về để hai người dàn cảnh chụp tự động. Tr. không ngờ đây là giai đoạn mà “chú rể” đã “bẻ chìa” đòi làm chồng thật và đêm hôm ấy “tai nạn” đã xảy ra... Biết nói với ai, tố cáo với ai đây trong khi hai người đã chính thức đăng ký kết hôn và làm đám cưới(!?).

Trong thực tế, có cả những trường hợp đã được xuất cảnh sang nước ngoài, nghĩ là hợp đồng về cơ bản đã thực hiện xong. Tuy nhiên, tại xứ người, vẫn có trường hợp người đàn ông đã không giữ đúng lới hứa, giở trò: Đòi làm chồng thật hoặc chỉ “đòi” để thỏa mãn nhu cầu về sinh lý. Nếu không đồng ý sẽ bị họ gây khó đủ điều, không chịu ly hôn, thậm chí có trường hợp còn dọa sẽ tố cáo việc kết hôn giả tạo, vi phạm luật nhập cư...

Hậu quả pháp lý và những hệ lụy

Điều 4 Luật Hôn nhân và Gia đình quy định: “Cấm tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, cản trở hôn nhân tự nguyện tiến bộ; cấm kết hôn giả tạo, cấm yêu sách của cải trong việc cưới hỏi...”. Như vậy, việc thỏa thuận kết hôn giả là vi phạm pháp luật và việc sử dụng giấy chứng nhận kết hôn đó để bảo lãnh xuất cảnh cũng là vi phạm luật nhập cư của các nước.

Trường hợp của chị Tr., và các trường hợp tương tự khác, về mặt pháp lý hai người đã là vợ chồng. Nếu không có bằng chứng nào cho rằng việc kết hôn là giả tạo và cũng không có cơ quan chức năng nào xử lý, như hủy bỏ hoặc thu hồi giấy chứng nhận kết hôn thì hôn nhân của hai người mặc nhiên được pháp luật công nhận, bảo vệ và đương nhiên phát sinh các quyền và nghĩa vụ của vợ chồng, trong đó có quyền sống chung, cùng nhau xây dựng hạnh phúc gia đình...

Lẽ tất nhiên, giữa họ thông thường đều có thỏa thuận, có thể bằng miệng hoặc bằng văn bản, song những thỏa thuận này chỉ là những ràng buộc, cam kết mang tính nội bộ giữa hai người với nhau, chứ khi có tranh chấp xảy ra không ai dám lấy ra làm bằng chứng để nhờ pháp luật can thiệp, giải quyết. Cho nên, có nhiều trường hợp đương sự phải “ngậm bồ hòn làm ngọt”, nếu một bên lật lọng, “bẻ chìa” như trường hợp của chị Tr.. Hoặc có những trường hợp qua phỏng vấn bị nghi ngờ hôn nhân giả tạo, họ đã bị cơ quan chức năng từ chối cấp hôn thú, từ chối cấp visa, hoặc xuất cảnh được phải sống trong nơm nớp lo sợ, vì nếu bị phát hiện vẫn có thể bị trục xuất về nước. Cũng có người gặp thuận lợi khi xuất cảnh nhưng lại gặp khó khi ly hôn, do “người kia” không hợp tác, không tạo điều kiện, để ly hôn được cũng rất vất vả nơi xứ người.

Ngoài ra, có những trường hợp, không đi được hoặc nửa chừng đương sự không chịu bảo lãnh thì khó có thể kiện để đòi lại tài sản, coi như “tiền mất tật mang”, mà sự mất mát tiền bạc này không hề nhỏ so với thu nhập của người Việt Nam. Cho nên, đây cũng là bài học chung cho những ai có tư tưởng vọng ngoại bằng hôn nhân giả. Những cô dâu, chú rể này vừa vi phạm pháp luật vừa đối diện với nhiều rủi ro, bất trắc không lường trước được.

Theo LS Thái Thanh

Người lao động