Thị trường bán lẻ, và bước “cần tiến” của doanh nghiệp Việt Nam

Sau ngày 11/01/2015, Việt Nam cho phép thành lập doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài. Như vậy, lộ trình mở cửa cho các doanh nghiệp sản xuất, phân phối của nước ngoài vào Việt Nam theo cam kết WTO sẽ chỉ còn hơn 1 năm nữa thôi sẽ được hoàn thiện. Điều đó, đặt ra cho các nhà bán lẻ Việt Nam rất nhiều thách thức, đáng chú ý là sự canh tranh vô cùng khốc liệt, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải làm gì để có thể tìm chỗ đứng cho mình trên thị trường.

Đánh giá mới đây của Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam cho biết, mặc dù bị đánh bật khỏi Top 30 nước dẫn đầu thế giới về độ hấp dẫn kinh doanh bán lẻ cũng như bị ảnh hưởng mạnh về sức mua do nền kinh tế đang trong giai đoạn khó khăn, nhưng giới phân tích trong ngành bán lẻ nói riêng vẫn đánh giá thị trường bán lẻ Việt Nam vẫn đầy tiềm năng để cho nhà đầu tư nước ngoài đến khai thác. Bởi, dù nền kinh tế gặp khó khăn kéo dài trong hai năm nay nhưng thị trường bán lẻ vẫn tăng trưởng tốt. Cụ thể số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, tổng mức hàng hóa bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong năm 2012 đạt trên 2,32 triệu tỉ đồng, tăng 16% so với năm 2011. Chính vì sức hấp dẫn trên thị trường bán lẻ Việt Nam vẫn còn nhiều, cho nên các nhà bán lẻ nước ngoài đang có mặt tại thị trường Việt Nam vẫn tiếp tục mở rộng hệ thống kinh doanh của mình như: MetroCash & Carry (Đức), Family Mart, Ministop (Nhật), Lotte (Hàn Quốc)….

“Đối thủ” của các doanh nghiệp Việt Nam vẫn ngày càng lớn mạnh bất chấp kinh tế Việt Nam 2 năm qua liên tục suy giảm. Điều đó, càng đặt ra bài toán khó hơn cho các doanh nghiệp Việt Nam để có thể cân bằng “đối trọng” với các doanh nghiệp nước ngoài. Đặc biệt, sau ngày 11/01/2015, Việt Nam cho phép các doanh nghiệp này được thành lập với 100% vốn nước ngoài thì sức mạnh của họ lại càng khiến các doanh nghiệp Việt Nam không thể chủ quan được.

Một “miếng bánh” màu mỡ trên thị trường bán lẻ, phải kể đến các doanh nghiệp trong ngành điện máy Việt Nam. Với Siêu thị điện máy Nguyễn Kim, có vẻ như con đường họ chọn chính là việc xây lực “nội lực” trước thông qua việc ổn định bộ máy, quản trị, năng lực vốn… sau khi “đủ lông, đủ cánh” doanh nghiệp này mới quyết định “bung” ra các điểm bán bao phủ nhiều tỉnh thành trên cả nước để đi trước trong việc khai thác nhu cầu, phát triển thị trường. Cho đến cuối năm 2012, Nguyễn Kim đã có đến 22 điểm bán trên cả nước, vượt xa nhiều siêu thị điện máy khác.

Ngoài ra, tại thị trường phía Bắc, Trần Anh, Topcare cũng có thể coi là đang đi con đường có nhiều điểm tương đồng với Nguyễn Kim – tập trung xây dựng “nội lực”. Bằng chứng là trong khi nhiều siêu thị điện máy khác cùng Top như Pico, MediaMart…bất chấp kinh tế khó khăn năm 2011, 2012 vẫn mở thêm các điểm bán thì Trần Anh, Topcare lại “ìm lìm” nghe ngóng, chờ đợi và xoay chuyển tình thế, tránh đi “cơn bão” bất ổn kinh tế. Và khi “nội lực” đã đủ, các siêu thị này nhanh chóng xúc tiến việc mở rộng các điểm bán trong năm 2013. Trong đó, Trần Anh sẽ đạt tổng 10 điểm bán; Topcare ngoài 4 điểm bán đã có, cũng công bố quyết định khai trương thêm 2 điểm bán mới – một ở Minh Khai vào tháng 6/2013 và một ở trung tâm thành phố Hà Nội vào tháng 7/2013, diện tích mỗi điểm bán ít nhất sẽ là 1.500m2.

Có thể, mở rộng mạng lưới được coi là một trong những bước đi quan trọng, hy vọng nhanh chóng “thống lĩnh” thị trường, sau đó mới tính đến nội lực của doanh nghiệp là không sai. Song khi mở ra quá nhanh, đặc biệt chưa đúng thời điểm, chịu tác động mạnh từ sự biến đổi kinh tế vi mô, hoặc biến đổi thị trường… thì doanh nghiệp sự chịu ảnh hưởng rất to lớn khi nội lực chưa “đủ tầm”. Từ đó, sẽ dẫn đến sự khựng lại của 1 số doanh nghiệp, bắt buộc phải quay lại xây dựng hệ thống, giảm bớt bộ máy cồng kềnh để phù hợp với thị trường hiện tại. Chưa kể, khi các doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam, thị trường dự báo sẽ còn phải chứng kiến nhiều sự “đổi ngôi” quyết liệt hơn . Điều cần làm với các doanh nghiệp trong ngành này, chính là con mắt “nhìn xa trông rộng – chiến lược đúng đắn kịp thời” giải quyết bài toán “trường vốn + quản trị chuyên nghiệp + độ bao phủ mạng lưới” để tự khẳng định được mình.