Hàng Việt cho người Việt: Bao giờ cho đến… bao giờ?

Đó là chia sẻ của ông Tô Hoài Nam, Phó chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, thành viên Ban chỉ đạo Trung ương cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” trong cuộc trò chuyện cùng chúng tôi.

Thay đổi từ doanh nghiệp

Khoảng 15 năm trước, khi xe máy nhập khẩu từ các nước châu Á như Nhật Bản và Thái Lan vào Việt Nam đắt đỏ và khan hiếm thì các doanh nghiệp kinh doanh xe máy trong nước đã nhanh nhậy tìm được lối đi riêng cho mình.

Khởi đầu các doanh nghiệp chỉ đơn thuần là lắp ráp xe máy dạng CKD, IKD sau đó đến sự bùng nổ của sản xuất nội địa hóa. Sự năng nổ, nhiệt huyết của các doanh nghiệp cùng với chính sách khuyến khích nội địa hóa xe máy của chính phủ đã mang đến niềm hy vọng về sự ra đời của những thương hiệu xe máy Việt đích thực.

Và đã có những thời điểm xe máy do các doanh nghiệp Việt sản xuất chiếm ưu thế lớn trên thị trường xe trong nước, khiến các dòng xe nhập khẩu, xe của các hãng liên doanh cũng phải e dè. Thế nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, vì lợi nhuận trước mắt mà phần lớn các doanh nghiệp lắp ráp và sản xuất xe máy trong nước bước vào cuộc chạy đua cạnh tranh về giá thành, bỏ qua chất lượng sản phẩm.

Kết quả là: Người tiêu dùng Việt đã gần như nói không với các dòng sản phẩm xe máy do người Việt sản xuất. Doanh nghiệp điêu đứng, hàng tồn kho chất chồng, nhiều doanh nghiệp thanh lý xe máy với giá….“đồng nát”.

Ông Đinh Văn Bắc, Phó Chủ tịch HĐQT tập đoàn DETECH, Giám đốc Công ty TNHH ô tô xe máy DETECH (DETECH Motor) – một trong số rất ít các doanh nghiệp sản xuất xe máy trong nước trụ vững được trên thị trường đến ngày nay, chia sẻ: Những năm 2006 là thời điểm bi đát nhất của thị trường xe máy Việt. Nhiều doanh nghiệp đã phải đóng cửa hoặc chuyển hướng kinh doanh. DETECH Motor cũng chịu ảnh hưởng rất lớn từ sự sụt giảm lòng tin của người tiêu dùng với xe máy thương hiệu Việt. Nhưng nhờ nỗ lực không ngừng, với phương châm kinh doanh “giữ vững và không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm”, chúng tôi đã trải qua giai đoạn khó khăn đó và lấy lại lòng tin người tiêu dùng, xây dựng thành công thương hiệu xe máy DETECH và nay thêm xe điện ESPERO – DETECH với mức tăng trưởng 15-20% mỗi năm, thống lĩnh gần như toàn bộ thị trường xe máy khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Giữa cái được và cái mất của thị trường xe máy Việt, sự thành công của doanh nghiệp kinh doanh bài bản và chân chính với sự thất bại của doanh nghiệp kinh doanh chụp giật đã cho thấy việc xây dựng sản phẩm mang thương hiệu Việt, vì người Việt là công việc không dễ dàng, nhất là trong bối cảnh kinh tế thị trường, không phải doanh nghiệp nào cũng có cái nhìn dài hạn, khi mà lợi nhuận có thể khiến làm “mờ mắt” doanh nghiệp.

Đến thay đổi thói quen tiêu dùng

Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, các doanh nghiệp không thể bưng bít thông tin về chất lượng của mình như trước đây. Một lô hàng nhập lậu bị bắt, một chiếc xe điện bị cháy nổ… thì chỉ sau vài phút đã tràn ngập thông tin trên báo chí. Người tiêu dùng ngày nay đã có thêm nhiều kênh thông tin để truy vấn chất lượng sản phẩm, từ đó hình thành nên thói quen tiêu dùng thông thái hơn. Cùng với sự phát triển dân trí, thu nhập, đã làm thay đổi thói quen của không ít người dân. Họ đã quan tâm đến chất lượng, nguồn gốc sản phẩm và sự an toàn thay vì giá rẻ. Trước đây, rất nhiều người khi chọn mua sản phẩm xe điện, do bị hấp dẫn bởi giá cả đã dễ dãi chọn những dòng xe chất lượng kém, thậm chí không rõ nguồn gốc suất xứ, và kết quả là xe nhanh hỏng và khi hỏng thì không được hưởng chế độ bảo hành hợp lý, khi đó xe rẻ trở thành xe siêu đắt.

Ông Đinh Văn Bắc chia sẻ: “DETECHMotor không theo đuổi chiến lược kinh doanh xe giá rẻ mà đặt chất lượng và sự an toàn của ngưởi sử dụng lên hàng đầu vì thế mà sản phẩm xe mang thương hiệu ESPERO - DETECH luôn có được chỗ đứng vững chắc trên thị trường, được người tiêu dùng, nhà phân phối tin tưởng”.

Bên cạnh những nhà tiêu dùng thông thái, một thực tế dễ nhận thấy là vẫn còn một bộ phận không nhỏ người dân còn dễ dãi trong tiêu dùng. Chẳng nói đâu xa, vài năm gần đây xe đạp điện nước ngoài tràn vào Việt Nam không khác gì thời điểm xe máy Trung Quốc tràn vào Việt Nam của 15 năm về trước. Trong số đó có không ít sản phẩm là hàng nhập lậu, hàng nhái, hàng chất lượng kém không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật. Thế nhưng người tiêu dùng vẫn sẵn sàng đón nhận, đơn giản chỉ vì tin vào tư vấn của người bán hàng và phần lớn là do bị hấp dẫn bởi giá bán rẻ. Hậu quả là đã có không ít xe điện bị chập, cháy, gãy rời khung trong quá trình tham gia giao thông.

Ông Tô Hoài Nam cho rằng: Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” nếu chỉ tác động làm cho doanh nghiệp Việt thay đổi mà người tiêu dùng vẫn chưa thay đổi thói quen tiêu dùng, thích giá rẻ, không lấy tiêu chí chất lượng lên hàng đầu thì chừng đó hàng nhập lậu không rõ nguồn gốc, hàng nhái, hàng kém chất lượng vẫn còn đất dụng võ. Rồi các doanh nghiệp làm ăn chụp giật lại cũng hình thành, cứ như vậy cái vòng luẩn quẩn: Hàng Việt cho người Việt, người Việt dùng hàng Việt sẽ chẳng bao giờ tìm ra lối thoát.

Minh Bách