Đại biểu Quốc hội phân vân với đề xuất tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá

Thứ năm, 20/11/2014 - 08:00

(Dân trí) - Chiều ngày 15/11, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại Hội trường dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB).

Một số đại biểu cho rằng việc tăng thuế lên càng cao, nạn buôn lậu càng phát triển.

Buổi thảo luận ghi nhận những ý kiến còn khác nhau của các đại biểu Quốc hội đối với việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc là và rượu bia. Một điều đáng chú ý của buổi thảo luận là trong các ý kiến phát biểu ủng hộ việc tăng thuế hầu hết là các ĐB nữ.

Theo tờ trình của Chính phủ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, ba nhóm hàng hóa là thuốc lá, bia và rượu, cần điều chỉnh tăng thuế suất để nâng cao tác dụng hạn chế tiêu dùng.

Theo đó, đối với mặt hàng thuốc lá Chính phủ đề xuất phương án lộ trình tăng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá như sau: từ ngày 1/1/2016 tăng từ 65% lên 70%; từ ngày 1/1/2019 tăng từ 70% lên 75%. Đối với mặt hàng bia, từ ngày 1/7/2015 tăng từ 50% lên 55%; từ ngày 1/1/2017 tăng lên 60%; và từ ngày 1/1/2018 tăng lên 65%.

Thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế TTĐB tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII, các đại biểu Lê Thị Công (Bà Rịa-Vũng Tàu), Đỗ Thị Hoàng (Quảng Ninh), Nguyễn Thị Khá (đoàn Trà Vinh) đồng tình với việc tăng thuế đối với mặt hàng thuôc lá và cho rằng, thuốc lá là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên thế giới. Việc sử dụng thuốc lá gây ra 25 loại bệnh khác nhau, như ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư khoang miệng, ung thư da, các bệnh tim mạch...

Nhiều đại biểu khác cũng cho rằng, mục tiêu của dự Luật là để tăng giá bán lẻ, giảm số lượng người tiêu dùng thì mức thuế TTĐB phải tăng cao hơn mới đảm bảo được mục tiêu này. Đại biểu Bùi Mạnh Hùng (Đoàn Bình Phước) phát biểu phân tích, tăng thuế TTĐB nói chung là góp phần điều chỉnh định hướng tiêu dùng, riêng tăng thuế TTĐB với mặt hàng thuốc lá còn bảo vệ sức khỏe. Do vậy, chúng ta không nên cân nhắc việc nếu tăng thuế với thuốc lá sẽ được hoặc mất bao nhiêu ngân sách. Tôi thấy mức thuế và lộ trình như của Chính phủ đề ra là phù hợp và cần áp dụng ngay từ năm 2015.

Cơ quan công an đã triệt phá nhiều vụ buôn lậu thuốc lá với số lượng lớn.

Bên cạnh các ý kiến ủng hộ việc tăng thuế TTĐB các mặt hàng nêu trên, một số đại biểu tỏ ra băn khoăn với tờ trình của Chính phủ. Đồng thời đề nghị Chính phủ làm rõ và có những tính toán về tác động sau khi tăng thuế các mặt hàng này đối với sản xuất trong nước, việc làm của người lao động.

ĐB Nguyễn Sĩ Cương (Ninh Thuận) phát biểu cho rằng chỉ tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với thuốc lá hay các mặt hàng rượu, bia mà không kèm theo các giải pháp khác sẽ khó đem lại kết quả như mong muốn. “ Tác hại của thuốc lá là điều không phải bàn cãi nhưng để hạn chế tác hại của thuốc lá hay giảm số lượng người hút thuốc thì đòi hỏi những giải pháp đồng bộ chứ coi tăng thuế là giải pháp hữu hiệu nhất như có đại biểu đã nói thì không phải”. – ông Cương kiến nghị.

Bên cạnh đó, ông Cương cũng phản ánh: Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đưa ra nhiều quy định nhưng việc thực hiện chưa triệt để. Việc tăng thuế không thể là giải pháp thay thế cho các biện pháp quản lý nhà nước về thói quen sử dụng thuốc lá. Tăng thuế chắc chắn có ảnh hưởng không nhỏ đến các ngành sản xuất này, làm giảm thu ngân sách, việc làm ở các địa phương. Tăng thuế lên càng cao, nạn buôn lậu càng phát triển. Người dân có thể chuyển sang tiêu dùng sản phẩm tự nấu hoặc tiêu thụ sản phẩm nhập lậu độc hại hơn.

Đồng quan điểm này, đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) cho biết: Qua tiếp xúc cử tri và một số cơ quan chức năng, việc tăng thuế TTĐB với mặt hàng rượu bia cần được cân nhắc. Mặc dù thuế TTĐB là sắc thuế đánh trực tiếp vào người tiêu dùng, nhưng trước mắt nó làm tăng giá các mặt hàng sản xuất, tác động trực tiếp đến các ngành sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của người lao động.

ĐB Nguyễn Thanh Hải (Đoàn Hòa Bình) cũng cho rằng: Áp thuế TTĐB cũng là định hướng sản xuất tiêu dùng trong nước, song trong tờ trình của Chính phủ chưa làm rõ được các thông tin, số người sẽ giảm hút thuốc lá, hoặc sản xuất, nhập khẩu bia rượu sẽ giảm bao nhiêu? “ – ông Hải kiến nghị

Phát biểu kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, đa số ý kiến phát biểu đều tán thành với những quy định đã nêu và QH sẽ tiếp tục xem xét hoàn thiện để thông qua tại kỳ họp này.

TS. Nguyễn Sỹ Dũng, Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội:

Áp mức thuế bao nhiêu, lộ trình thế nào phải tính đến nhiều khía cạnh, nhiều yếu tố. Đặc biệt, phải cân nhắc việc tăng thuế tác động thế nào tới ngân sách, tác động thế nào đến hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh rượu, bia, thuốc lá và phải lường trước việc áp mức thuế mới tác động thế nào đến tình hình buôn lậu, gian lận thương mại; tác động thế nào đến người tiêu dùng.

Nếu tăng thuế ở mức hợp lý thì “túi tiền” ngân sách có thể tăng lên, nhưng nếu tăng quá mức thì chưa chắc, vì người tiêu dùng có thể thay đổi thói quen. Nếu giá rượu, bia, thuốc lá tăng quá cao do tăng thuế, thì người tiêu dùng không có điều kiện về tài chính sẽ chuyển sang sử dụng thuốc lào, thuốc quấn, “rượu đế”; người có điều kiện thì chuyển sang sử dụng sản phẩm nhập lậu.

N.Hiền