Xin chào HLV Popov, cảm ơn ông đã nhận lời phỏng vấn của báo Dân trí. Là một chiến lược gia theo đuổi triết lý kiểm soát bóng, đầu tiên xin được hỏi ai là người tạo cảm hứng cho ông để theo đuổi triết lý kiểm soát bóng? Theo ông, nét đẹp của lối chơi này nằm ở đâu?

- Lối chơi kiểm soát bóng là phong cách tôi yêu thích từ thuở nhỏ và tạo cho tôi niềm đam mê với môn bóng đá. Những người đầu tiên truyền cảm hứng cho tôi là đội tuyển Brazil của HLV Santana tại các kỳ World Cup 1982 và 1986. Đó là đội tuyển chơi bóng đẹp đẽ nhất.

Ngày nay, tôi cũng yêu thích và học hỏi được nhiều từ triết lý của Pep Guardiola khi ông dẫn dắt Barcelona hay Man City, cũng như Maurizio Sarri thời huấn luyện Napoli. Tôi thích theo dõi và tìm hiểu cái cách hệ thống hóa lối chơi. Đối với tôi, nét đẹp của môn thể thao này là cầm bóng và kiểm soát càng nhiều càng tốt, phải kiểm soát mọi thứ.

Lối chơi này phải điều khiển đối phương theo ý muốn của mình, khiến họ chạy theo quả bóng như những gã điên, khiến họ nổi khùng vì chỉ biết đuổi theo trái bóng trong bất lực, thậm chí bỡn cợt họ bằng những màn rondo (đá ma) chỉ 1-2 chạm.

Ở thời khắc họ tức tối nhất, bạn chuyển sang tổ chức tấn công theo phương thẳng đứng trực diện khung thành, làm cho hệ thống phòng ngự của họ vỡ tan. Đó chính là nét đẹp trong bóng đá đối với tôi, nhưng cần nhấn mạnh kiểm soát bóng chỉ là công cụ để tấn công và ghi bàn, phải dựa vào thực lực và biết kiểm soát mọi thứ.

Đối với tôi, nét đẹp của bóng đá không phải là phòng ngự và dựng xe buýt trước khung thành. Cái đẹp với tôi không chỉ là chờ đợi đối phương sơ sẩy và phản công, vì nếu chạm trán một đội bóng giỏi và không mắc lỗi, bạn chẳng thể nào thành công với chiến thuật phản công.

Nét đẹp của bóng đá không phải là chờ đợi trong sợ sệt, chỉ biết rình rập ghi bàn từ các tình huống cố định và sau đó lùi về tử thủ. Lối chơi ấy có thể giúp bạn thắng 1-2 trận, nhưng không thể xây dựng và phát triển nền tảng vững chãi cho tương lai.

Các chiến thuật phản công có thể hiệu quả trong thời gian ngắn, nhưng đối với tôi, chiến thuật ấy chỉ dành cho những kẻ sợ sệt và không thể đạt được thành công dài hạn. Quan trọng hơn hết, người hâm mộ đến sân không phải để theo dõi một trận đấu nhàm chán.

Họ muốn chứng kiến bóng đá đẹp với nhiều bàn thắng, và bạn chỉ có thể làm được điều này bằng cách chơi chủ động và tự tin, không phụ thuộc vào may mắn.

Lối chơi kiểm soát bóng đang trở thành xu thế trên toàn thế giới. Tại những giải đấu hàng đầu như Premier League cũng dễ dàng nhận thấy nhiều CLB, kể cả những đội bóng tầm trung, áp dụng lối chơi này. Theo ông, đâu là những nguyên nhân khiến các đội bóng ngày càng đề cao nhiệm vụ cầm bóng?

- Tất nhiên mọi CLB và HLV muốn xây dựng nền tảng vững chãi cho tương lai đều hướng đến triết lý kiểm soát bóng. Bởi như đã đề cập, người hâm mộ trả tiền để giải trí và tận hưởng, họ muốn chứng kiến thứ bóng đá sôi động giàu cảm xúc chứ không phải phòng ngự nhàm chán.

Đó là lý do tại sao nhiều CLB, kể cả những đội bóng nhỏ như Brighton, Girona hay Freiburg đều chọn lối chơi này và thu về nhiều lợi nhuận. Thành công là sự tái khẳng định nếu đội bóng có định hướng đúng đắn, triết lý hợp thời và một HLV dũng cảm.

Những đội bóng nhỏ vẫn có thể đạt được mọi thứ và đương đầu những ông lớn, bất chấp việc thiếu những ngôi sao trong đội hình.

Tôi đang nỗ lực làm điều đó tại CLB Thanh Hóa. Theo quan điểm của tôi, hai mùa giải qua, chúng tôi có thể không phải đội xuất sắc nhất nhưng chắc chắn là đội hấp dẫn và thú vị nhất. Những cổ động viên (CĐV) trung lập chắc chắn cảm thấy thú vị vì sự độc đáo và hiện đại chúng tôi mang đến cho V-League.

Ông truyền cảm hứng đến các cầu thủ như thế nào để họ tin tưởng vào triết lý kiểm soát bóng của ông? Đã có trường hợp nào cầu thủ phản đối lối chơi do ông đề ra hay chưa? Và ông giải quyết bằng cách nào? Ví dụ cụ thể hơn: Nếu một cầu thủ trụ cột trong đội không chấp nhận lối chơi và những yêu cầu của ông, ông sẽ xử lý ra sao?

- Đối với tôi, điều quan trọng nhất là ngay từ đầu phải thuyết phục được tất cả cầu thủ của tôi rằng kiểm soát bóng là xu hướng đương đại và cách chơi này có thể giúp chúng tôi cạnh tranh với những ông lớn.

Tôi đã cho các cầu thủ xem nhiều video là minh chứng điển hình của bóng đá hiện đại, với nhiều phân tích và các chi tiết, mọi khía cạnh về cách tôi muốn đội bóng của mình thi đấu. Có thể mất hàng giờ, nhưng khi làm việc này mỗi tuần, các cầu thủ dần tiếp nhận và chấp nhận để biết đó là phương pháp đúng trên sân.

Vì thế ở Myanmar trước đây và Việt Nam hiện tại, tôi luôn được làm việc với những cầu thủ có tâm lý vững vàng, những người thực sự yêu mến tôi, thích làm việc với tôi và tuân thủ mọi yêu cầu của tôi. Đó là lý do tại sao tôi có được mối quan hệ tuyệt vời với tất cả các cầu thủ, kể cả những cầu thủ cũ.

Dù có điều gì xảy ra trong tương lai, tôi sẽ tìm cách xử lý vấn đề, nhưng tôi luôn tin rằng mình có thể tìm ra giải pháp. Điều quan trọng là tôi luôn được các cầu thủ tôn trọng và chấp nhận, bởi vì họ thấy tôi luôn quan tâm và cố gắng giúp đỡ họ trở nên tốt hơn.

Ông đánh giá như thế nào về mối liên hệ giữa triết lý kiểm soát bóng và tỷ lệ kiểm soát bóng trong trận đấu? Trong vai trò người quan sát, tôi đã chứng kiến rất nhiều trận đấu đội cầm bóng nhiều hơn lại là đội chơi tệ hơn và thất bại. Theo ông, đâu là yếu tố quan trọng để đánh giá chất lượng của một đội bóng theo đuổi lối chơi kiểm soát bóng?

- Đúng! Có rất nhiều dẫn chứng như anh đưa ra, nhưng chỉ dành cho những đội không biết cách sử dụng quyền kiểm soát. Sẽ không hiệu quả nếu kiểm soát bóng nhưng không ghi bàn. Sẽ không hiệu quả nếu bạn không biết cách dâng đội hình và bắt đầu dồn ép đối phương.

Một số đội bóng (hầu hết tại V-League) chỉ sử dụng quyền kiểm soát bóng ở phần sân nhà khi đối thủ không ép sân. Họ thực hiện 20-30 đường chuyền mà chẳng có bất kỳ mục tiêu nào cụ thể.

Thế nên khi bị pressing, họ hoảng loạn và đá trái bóng lên phía trên rồi mất bóng. Đó là ví dụ điển hình cho việc kiểm soát bóng tiêu cực và không đáng để làm như thế. Điều quan trọng nhất là sử dụng quyền kiểm soát bóng như một công cụ để thao túng/kéo dãn đối phương nhằm mở ra khoảng trống giữa các tuyến.

Một khi đối phương dâng đội hình lên cao, chúng ta có thể tấn công trực diện vào chính giữa. Chỉ trong 4-5 giây, bằng 2-3 đường chuyền, chúng ta đã có thể đưa bóng vào lưới. Đây lại là ví dụ cho nét đẹp của lối chơi kiểm soát bóng.

Đối với tôi, nếu bạn chỉ chuyền bóng theo chiều ngang và không nỗ lực ghi bàn thì hành động ấy tiêu cực và thiếu hiệu quả. Sử dụng kiểm soát bóng để tấn công hiệu quả và ghi nhiều bàn thắng là quan trọng nhất.

Một khía cạnh nữa là phải biết cách cầm bóng bên nửa sân đối phương, đặc biệt phần cuối sân, cố gắng xuyên phá hàng phòng ngự càng nhiều càng tốt. Kiểm soát bóng như thế mới tích cực và hiệu quả.

Trong bóng đá hiện đại, với xu thế của lối chơi kiểm soát bóng, triển khai bóng từ sân nhà trở nên phổ biến. Đặc biệt là ở vị trí thủ môn. Ông có khuyến khích thủ môn của mình chuyền bóng ngắn hay không? Quan trọng hơn, khi triển khai bóng ngắn từ phần sân nhà, làm thế nào để vượt qua lớp pressing quyết liệt từ đối phương?

- Điều quan trọng nhất trong lối chơi kiểm soát bóng là triển khai từ sân nhà. Nếu thiếu đi thủ môn và các trung vệ tham gia vào chu trình này, gần như không thể thực hiện tình huống lên bóng hiệu quả lên tuyến tiền vệ.

Đó là lý do tại sao nhiệm vụ triển khai bóng từ phần sân nhà là phần quan trọng nhất trong triết lý huấn luyện của tôi. Tất nhiên, bạn cũng cần những cầu thủ phù hợp và mặt sân đảm bảo chất lượng. Nhưng ngay cả khi phạm sai lầm, vẫn cần kiên trì nỗ lực vì kiểm soát bóng là con đường đúng để phát triển.

Bởi vì sân bóng của Thanh Hóa rất tệ, có lẽ tệ nhất V-League, thế nên chúng tôi đã mắc một số sai sót trong quá trình triển khai bóng và phải nhận những bàn thua, thậm chí là thất bại. Tuy nhiên, tôi không đổ lỗi cho các cầu thủ. Sai lầm xuất phát từ tôi, tôi muốn họ chơi bóng theo phong cách như vậy, nên đó là trách nhiệm của tôi.

Ngay cả khi phạm nhiều sai lầm trên sân cỏ và để thua nhiều trận hơn nữa, tôi vẫn kiên định với lối chơi kiểm soát bóng vì phong cách này đã làm nên con người của tôi. Nhờ lối chơi này tôi đã có thành công, giành được danh hiệu ngay cả khi không có những ngôi sao lớn trong đội hình và phải đương đầu những đối thủ mạnh, giàu có hơn nhiều.

Khi kiểm soát bóng ở giữa sân, theo ông đâu là nhiệm vụ quan trọng nhất đối với các tiền vệ trung tâm?

- Việc triển khai bóng từ sân nhà, với sự tham gia của các thủ môn và trung vệ sẽ tạo ra ưu thế quân số nơi hàng tiền vệ. Đó là chìa khóa. Điều chúng tôi luôn cố gắng thực hiện là tạo ra những tình huống hai đấu một trong không gian tranh chấp bóng, để thu hút đối phương gây sức ép và kéo dãn họ ra khỏi vị trí theo cách chúng tôi muốn.

Từ đó mở ra khoảng trống trong hệ thống phòng ngự đối phương, xuyên phá và đưa bóng đến phần cuối sân.Ở đây, chúng tôi tìm cách hiệu quả nhất để tấn công, cố gắng đưa bóng đến sát vòng cấm địa hoặc tốt nhất là đưa bóng vào bên trong vòng cấm địa.

Khi đó tùy thuộc vào tình huống cụ thể để thực hiện pha chọc khe, dứt điểm, bật tường, căng ngang, tạt sớm, đưa bóng xuống đáy biên rồi trả ngược lại phía sau v.v. Mọi đợt lên bóng đều cần kết thúc bằng một pha dứt điểm, nếu không, việc giữ bóng là vô nghĩa.

Chúng ta đã nói về hàng hậu vệ, tiền vệ, bây giờ là tiền đạo. Vai trò của tiền đạo đang ngày càng thay đổi cùng sự phát triển của chiến thuật bóng đá. Đối với ông, đâu là những yêu cầu ông đặt ra cho tiền đạo của mình?

- Tôi thích sử dụng cặp tiền đạo, kiểu những cầu thủ nhanh nhẹn, có kỹ thuật và xuất sắc trong các tình huống một đấu một. Chẳng hạn như Kylian Mbappe, Rashford , Leao, Joao Félix hay Alvarez. Tất nhiên tiền đạo phải đảm bảo thể lực để hoạt động trong không gian rộng, vì thường xuyên phải lùi về giữa sân, nơi yếu nhất của mọi hệ thống phòng ngự.

Tôi không thích sử dụng kiểu trung phong cao lớn hoạt động trong vòng cấm chỉ để nhận những quả tạt hay chuyền dài. Nhiều HLV thích sử dụng mẫu tiền đạo như vậy nhưng tôi thì không.

Tôi có thể sử dụng mẫu tiền đạo này cho phương án D hoặc E ở 15 phút cuối trận, nếu đội bóng của tôi bị dẫn bàn, phải tạt bóng nhiều hơn vì các phương án khác đều không hiệu quả. Nhưng tất nhiên trong bóng đá hiện đại, đặc điểm của tiền đạo thay đổi rất nhiều theo từng năm, do đó có thể đưa ra nhiều phương án chiến thuật hơn.

Ngoài vấn đề kiểm soát bóng, tôi biết ông rất chú trọng khâu pressing để đoạt lại bóng. Tôi được biết có nhiều phương pháp pressing, bản thân ông đề cao phương pháp nào?

- Kế hoạch pressing của tôi luôn bắt đầu với 2 tiền đạo và việc này rất quan trọng trong chiến lược phòng ngự. Bởi lẽ với tôi tấn công là cách tốt nhất để phòng ngự. Bạn vẫn có thể tấn công mà không cần có bóng bằng cách pressing tầm cao thật rát khiến đối phương rối loạn.

Việc này làm thay đổi quá trình chuyển trạng thái và bạn dễ dàng giành được bóng. Tiền đạo là những hậu vệ đầu tiên trong cách chơi gegen-pressing, đó là gây sức ép nhằm giành lại bóng ngay trên phần sân đối phương.

Bóng đá Việt Nam có nhiều cầu thủ tấn công rất xuất sắc, nếu thuyết phục được họ chơi bóng theo cách bạn muốn, họ đủ khả năng làm mọi thứ bạn cần. Trình độ cầu thủ Việt Nam rất ấn tượng, tôi nói đi nói lại điều này nhiều lần, rằng cầu thủ Việt Nam có trình độ tốt nhất tại Đông Nam Á.

Tôi đã làm việc ở nhiều quốc gia như Thái Lan, Malaysia, Myanmar, Oman, nhưng cầu thủ Việt Nam là xuất sắc nhất về trình độ lẫn tâm lý. Vấn đề duy nhất ở đây là cơ sở hạ tầng chưa được tốt, sân bóng, sân tập và điều kiện hồi phục cũng tạo nên sự khác biệt.

Nhưng phải nhắc lại lần nữa, tôi làm việc ở Thái Lan 2 lần ở 2 đội bóng khác nhau, làm việc ở Malaysia, đội tuyển Olympic Myanmar, nhưng trình độ và tâm lý của các cầu thủ Việt Nam là tốt nhất.

Ông có thể nói thêm về đội tuyển Việt Nam không, đặc biệt trước hai trận đấu then chốt với Indonesia ở vòng loại World Cup 2026?

- Tôi không muốn đi sâu vào chi tiết và phân tích đội tuyển Việt Nam. Quan điểm của tôi là thật không chuẩn xác và thiếu chuyên nghiệp khi đánh giá công việc của một HLV tôi rất yêu mến và kính trọng như ông Troussier.

Tôi chúc và tin tưởng đội tuyển Việt Nam có được kết quả tốt trong các trận đấu sắp tới với Indonesia và hy vọng bóng đá Việt Nam giành được quyền tham dự World Cup lẫn Olympic vì các cầu thủ và đội tuyển Việt Nam thực sự xứng đáng. Tôi sẽ thấy rất vui nếu được thấy bóng đá Việt Nam đạt tới đẳng cấp cao nhất có thể.

Vậy còn tuyển Indonesia, đội bóng này đang mạnh lên trông thấy nhờ chiến lược nhập tịch?

- Nhập tịch là vấn đề liên quan đến văn hóa. Italy đã giành 2 chức vô địch thế giới đầu tiên vào các năm 1934 và 1938 bằng một nửa đội hình là những cầu thủ đến từ nước ngoài, bao gồm Argentina, Brazil, Pháp, Tây Ban Nha và Đức.

Nhiều đội bóng châu Á cũng sử dụng nhiều cầu thủ nhập tịch, ngoài Indonesia là Malaysia, chưa kể Qatar và UAE. Khi tôi dẫn dắt đội tuyển Maldives vào năm 2015, chúng tôi đã chạm trán Qatar tại vòng loại World Cup và đội bóng đó chỉ có 4 cầu thủ bản xứ, tất cả cầu thủ khác đều là người nước ngoài.

Nếu mọi đội bóng đều nhập tịch thì tôi thấy việc nhập tịch cũng chẳng phải là vấn đề đối với đội tuyển Việt Nam. Chỉ cần tưởng tượng tuyển Việt Nam sẽ mạnh như thế nào nếu sử dụng những cầu thủ như Rimario, Gustavo, Rafaelson hay Hendrio.

Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi thú vị này!

Nội dung: Ngọc Trung

Thiết kế: Thủy Tiên