Các tuyển thủ Ukraine không hề giấu giếm chuyện giành được một suất dự vòng chung kết World Cup có ý nghĩa như thế nào đối với đất nước của họ. Nhưng, giấc mơ không còn.

Trong nỗi khát khao và mong ngóng, mọi ngôn từ ngữ nghĩa đều trở nên quá nhỏ hẹp để lột tả tâm tư, tình cảm của các tuyển thủ Ukraine. Hữu biên Oleksandr Zinchenko rơi nước mắt mỗi khi nói về cuộc giao tranh tại quê nhà và luôn muốn chứng minh cho cả thế giới thấy rằng tổ quốc của anh sẽ "không bao giờ bỏ cuộc".

Ông Oleksandr Petrakov, HLV đội tuyển quốc gia Ukraine thừa nhận nhiều học trò hao mòn vì nỗi ám ảnh chiến tranh, những người thân trong gia đình bị mắc kẹt tại quê nhà, bị hành hạ bởi tiếng còi báo động của các cuộc không kích, bị đe dọa bởi cuộc giao tranh, và nhặt nhạnh những mảnh đời bị tàn phá bởi cuộc chiến.

Stepanenko, tiền vệ của Shakhtar Donetsk, vội đưa gia đình vào một tầng hầm được chuyển thành hầm trú bom tạm thời vào đêm đầu tiên của cuộc xung đột. Sau đó, anh cùng một người hàng xóm đứng canh chừng ở khu rừng gần nhà tại Kiev, cả hai trang bị một khẩu súng và một cây gậy bóng chày.

Thủ thành Georgiy Bushchan cùng đồng bào đến một ga tàu điện ngầm ở Kiev khi tiếng còi báo động của cuộc không kích lần đầu tiên vang lên. Tương tự là Mykola Matvienko, mặc dù nơi ẩn náu của anh là một tầng hầm đỗ xe.

Serhiy Sydorchuk là một người khác đã dành nhiều đêm dưới đường phố thủ đô Kiev để trông chừng gia đình trẻ của mình, với những đứa con của thủ quân Dynamo Kiev ngủ trong xe còn anh và người vợ đang mang thai ngủ dưới sàn.

Thủ môn dự bị Dmytro Riznyk đã trải qua vài ngày đầu của cuộc xung đột tại một bệnh viện phụ sản ở Poltava sau khi vợ anh sinh đứa con đầu lòng vào ngày 23/2, 24 giờ trước khi Tổng thống Nga Vladimir Putin phát động cuộc chiến quân sự. Khu vực Poltava, ở phía đông Ukraine, kể từ đó bị tấn công nặng nề.

Nhiều gia đình của các tuyển thủ Ukraine vẫn ở lại quê nhà, trong đó có vợ của Artem Dovbyk, tiền đạo đang khoác áo Dnipro. Cô ở lại để chăm sóc bố mẹ đôi bên. Đồng nghĩa Dovbyk và đồng đội dành hàng giờ mỗi ngày để nghe tin tức chiến sự ở Ukraine.

Khi chuẩn bị cho trận play-off bán kết với Scotland hôm thứ Tư tuần trước, cuộc chạm trán đầu tiên trước ngưỡng cửa World Cup, các tuyển thủ Ukraine phải đối mặt với thử thách lớn về mặt thể chất.

Cuộc giao tranh nổ ra đồng nghĩa các giải đấu quốc nội của Ukraine phải tạm dừng. Có nghĩa đa số tuyển thủ chơi bóng trong nước đã không ra sân một trận đấu chính thức nào từ tháng 12 tới nay.

Chỉ một số ít học trò của ông Petrakov thi đấu tại các giải vô địch quốc gia ở Tây Âu, đồng nghĩa vẫn có cơ hội tập luyện và thi đấu đều đặn trong 3 tháng qua. Chẳng hạn như bộ ba đang chơi bóng tại Premier League là Oleksandr Zinchenko (Manchester City), Andriy Yarmolenko (West Ham United) và Vitalii Mykolenko (Everton), cộng với tiền đạo Roman Yaremchuk của Benfica và Ruslan Malinovskyi ở Atalanta. Tất nhiên, tâm trí của họ vẫn hướng về quê hương, nhưng thể chất vẫn được thao luyện mỗi ngày.

Song, đối với những cầu thủ còn lại, đã nhiều tháng qua họ không ra sân thi đấu. Những cầu thủ khoác áo 2 CLB nổi tiếng nhất Ukraine, là Shakhtar Donetsk và Dynamo Kiev, đều trong tình trạng lưu vong. Họ chỉ có thể góp mặt trong một số trận giao hữu từ thiện ở Ba Lan hay Croatia.

HLV Petrakov đã triệu tập đội tuyển tại trung tâm huấn luyện ở Brdo, Slovenia cả tháng trước khi bước vào trận đấu sống còn với Scotland. Cả đội tuyển đã di chuyển đến đây trên một chiếc xe buýt trong suốt 37 tiếng đồng hồ từ quê nhà.

Tuy nhiên những buổi tập không thể sánh bằng những trận cầu áp lực cùng cường độ cao. Tuyển Ukraine chỉ tham dự ba trận giao hữu với các đội bóng Borussia Monchengladbach của Đức, Empoli của Italy và Rijeka của Croatia, những trận đấu thậm chí còn không được tính điểm trên hệ thống bảng xếp hạng FIFA. Giao hữu thì không thể có nhiều áp lực, nhất là với những đối thủ khác biệt hoàn toàn về cơ cấu và trình độ.

Không chỉ vậy, 2 tuần trước trận đấu với Scotland, Ukraine không thể thi đấu giao hữu dù đã nỗ lực sắp xếp một vài trận giao hữu tại Bỉ. Bởi vậy, sự hoài nghi về việc liệu đội tuyển Ukraine có đủ thể lực để thi đấu với Scotland hay không đã được giới chuyên môn đặt ra.

Tất nhiên, áp lực lớn nhất đối với các tuyển thủ Ukraine vẫn là tâm lý. Họ không thể tránh khỏi dòng suy nghĩ giành vé dự vòng chung kết World Cup sẽ có ý nghĩa như thế nào, cho dù thể thao và chính trị đáng lẽ không nên có mối liên hệ nào cả. Bóng đá suy cho cùng là trò chơi, là giải trí, là thứ quan trọng trong những thứ không quan trọng và không nên mang tính biểu tượng cho một cuộc chiến bom rơi đạn nổ.

Một số tuyển thủ Ukraine vẫn thường xuyên liên lạc với các binh sĩ bên ngoài tiền tuyến. Stepanenko, người phải đi lánh nạn cùng gia đình trong một hầm trú ẩn dưới lòng đất khi bom rơi , thường xuyên nhận được thư từ những người lính với cùng thông điệp: Hãy giành vé dự World Cup!

Họ cảm nhận rằng việc giành quyền tham dự vòng chung kết World Cup lần thứ hai trong lịch sử đất nước sẽ có ảnh hưởng đáng kể đến tinh thần quốc gia. "Chúng tôi muốn đến World Cup, để mang đến những cảm xúc tuyệt vời cho đồng bào", Zinchenko, ngôi sao của Man City nói. "Người Ukraine xứng đáng nhận được rất nhiều món quà tinh thần như vậy vào thời điểm này". Nhưng nếu không giành được vé dự World Cup thì sao? Zinchenko và các đồng đội sẽ là tội đồ?!

Khi các cầu thủ Ukraine bước ra sân trong buổi chiều đầy nắng ở Glassgow, mỗi người mang trên vai một lá cờ tổ quốc, không thể không tự vấn liệu họ đang phải cố gắng chứng tỏ quá nhiều hay không. Áp lực thi đấu để giành vé dự World Cup có thể gây căng thẳng. Áp lực thi đấu để giành vé dự World Cup thay mặt cho một đất nước đang xảy ra chiến sự lại càng ngột ngạt.

Song, ngay khi đội tuyển Ukraine bước vào sân, điều ấn tượng gần như nhận ra ngay lập tức là sự lạnh lùng, điềm tĩnh, hầu như tách biệt hoàn toàn với sự hỗn loạn tại quê nhà. Thầy trò Petrakov đã tỏa sáng không chỉ đơn giản qua 3 bàn thắng ghi được để đánh bại Scotland 3-1, một cú lốp bóng tinh tế của Andriy Yarmolenko, một cú đánh đầu chính xác của Roman Yaremchuk và một bàn thắng muộn của Artem Dovbyk, mà còn là hàng tá cơ hội tạo ra.

Rồi những điều nhỏ nhặt nhưng ấn tượng khác. Các cầu thủ Ukraine chuyền bóng thật gọn gàng, thận trọng, với tốc độ cao nhưng không hề vội vã. Zinchenko, do ảnh hưởng bởi ý thức "sứ mệnh", như anh tuyên bố nhiều lần, thi đấu bằng sự cầu kỳ, cẩn trọng và an toàn. Yarmolenko không biết mệt là gì. Ở hàng thủ, Ilya Zabarnyi và Taras Stepanenko tỏ ra oai phong, lẫm liệt.

Thay vì bị choáng ngợp bởi cảm xúc, Ukraine dường như không bị lay chuyển, một khi giải quyết được thử thách cảm xúc, mục tiêu đã đạt được. "Không ai biết điều gì sẽ xảy ra", Zverov cho biết thêm. "Một số người nghĩ rằng sẽ sử dụng sơ đồ 3 trung vệ để ứng phó với 3-5-2 của Scotland nhưng huấn luyện viên đã chọn chơi với sơ đồ 4-3-3, với 3 tiền vệ tốt nhất là Stepanenko, Zinchenko và Malinovskyi".

"Chiến thuật này thật tuyệt. Sau 65 phút thi đấu, toàn đội đã giảm sút thể lực một chút. Các cầu thủ Dynamo và Shakhtar đã không chơi trận đấu chính thức nào kể từ mùa đông. Nửa năm đã trôi qua. Nhưng toàn đội đã bảo vệ thành quả và chiến thắng xứng đáng ", anh tiếp tục.

Lần đầu tiên sau thời gian dài, các học trò của ông Petrakov được làm những gì họ luôn làm cả sự nghiệp, những gì họ được đào luyện để thực hiện và say mê. Đó không phải sự tự tôn, ý thức về mục tiêu, mong muốn đem đến món quà tinh thần cho đồng bào, đã đưa Ukraine đến trận play-off chung kết, chạm trán Xứ Wales tại Cardiff…

Khi Xứ Wales tưng bừng ăn mừng giành vé tham dự vòng chung kết World Cup đầu tiên kể từ năm 1958, các tuyển thủ Ukraine đổ gục xuống sân Cardiff và nước mắt tuôn rơi.

"Mỗi người trong chúng tôi đã nỗ lực hết sức cho ngày hôm nay, chúng tôi đã để lại tất cả trên sân", Zinchenko nói. "Nhìn chung, tôi nghĩ chúng tôi không đáng bị thua, nhưng bóng đá là như vậy, điều đó đã xảy ra".

Bàn thắng duy nhất của trận đấu được ghi do công của Gareth Bale, từ một pha đá phạt trực tiếp ở phút thứ 34, bóng đập đầu Yarmolenko đi vào lưới. Sau bàn thua, Ukraine dồn lên tấn công. Trận đấu càng lúc càng căng thẳng và kịch tính trong cơn mưa không ngớt, đặc sản của đảo quốc sương mù.

Ukraine bỏ lỡ hết cơ hội này đến cơ hội khác. HLV Petrakov liên tục hét lên trong mưa. Mọi người đều ướt sũng. Đám đông cổ vũ cuồng nhiệt. Cổ động viên hai đội đều khát khao chiến thắng tột cùng. Một trận đấu căng thẳng thực sự.

Cầu thủ xứ Wales bị chuột rút, và HLV Petrakov hét vào mặt trọng tài thứ tư, chỉ tay vào đồng hồ, và yêu cầu thời gian bù giờ nhiều hơn. Phút 89, cầu thủ vào thay người bên phía Ukraine, Serhiy Sydorchuk dẫn bóng rồi tung cú sút. Bóng bay vọt xà và Sydorchuk gục xuống đau đớn.

Trận đấu kết thúc, HLV Petrakov đứng sững một lúc. Sân Cardiff náo nhiệt khôn cùng. Và rồi, vị chiến lược gia người Ukraine cũng biết phải làm gì. Ông hướng về phía góc xa bên phải của sân bóng, nơi các cổ động viên quê nhà đã hát và cổ vũ suốt 90 phút trong mưa. Bale tiến đến ôm Petrakov một cái thật lâu.

Trong phòng họp báo, Petrakov nói: "Tôi không nói nên lời. Tôi không biết phải nói gì". Trong khi đó, Zinchenko, hoạt ngôn hơn: "Bóng đá là về cảm xúc, chúng tôi có thể mang đến cảm xúc tuyệt vời cho người hâm mộ, tiếc là hôm nay chúng tôi không giành kết quả như mong muốn".

Tựu trung, bóng đá đã giúp các HLV, cầu thủ và người hâm mộ Ukraine tìm thấy sự tự do. Như vậy là quá đủ đối với họ.

Nội dung: Khải Hưng

Thiết kế: Tuấn Huy