Vì sao Israel không thể ngăn tên lửa của Houthi?

Trong suốt thời gian dài, người Israel chỉ coi lực lượng Houthi tại Yemen là nỗi phiền phức, thay vì là mối đe dọa thực tế. Tel Aviv cho rằng Hamas và Hezbollah - với sự hỗ trợ của Iran - dường như nguy hiểm hơn nhiều.

Tuy vậy, khi UAV và tên lửa của Houthi tăng tần suất đánh trúng những khu vực đông dân cư của Israel, gây ra thương vong và thiệt hại về nhân mạng, người Israel bắt đầu đặt ra câu hỏi: Vì sao họ không chuẩn bị cho kịch bản này sớm hơn? Vì sao hệ thống phòng thủ hiện đại của Israel không ngăn được các cuộc tấn công từ cách xa hàng nghìn km.

Nguyên nhân thất bại

Sau nhiều tháng chỉ tấn công rải rác bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV), Houthi đang đẩy mạnh chiến dịch tấn công nhằm vào lãnh thổ Israel. Trong tuần qua, gần như đêm nào cũng có tên lửa đạn đạo của Houthi tấn công lên phương Bắc. Nhiều tên lửa bị đánh chặn, nhưng cũng có những tên lửa đánh trúng mục tiêu và gây ra thương vong.

Ví dụ, hôm 21/12, một tên lửa đã đánh trúng một khu dân cư tại Tel Aviv, khiến ít nhất 20 người Israel bị thương - đa số là thương nhẹ.

Bất chấp các cuộc không kích trả đũa của quân đội Israel nhằm vào Yemen, các cuộc tấn công vẫn chưa chấm dứt.

Hãng thông tấn Anadolu dẫn nhận định từ tờ Maariv của Israel cho rằng nước này gặp khó khăn trong cả việc tự vệ lẫn đáp trả vụ tấn công.

"Israel đã không sẵn sàng - cả về chính trị lẫn tình báo - để đối phó với mối đe dọa từ Yemen", Maariv viết.

"Chúng tôi đang gặp phải vấn đề", ông Zohar Palti, cựu quan chức cấp cao của lực lượng tình báo Mossad, nói với New York Times.

Các chuyên gia chỉ ra giới chức an ninh Israel chưa bao giờ coi Yemen là ưu tiên trong chính sách và đã không mở rộng những nỗ lực thu thập thông tin tình báo nhằm vào Houthi trong những năm qua.

Theo ông Palti, vấn đề của tình báo Israel là phải đối phó với quá nhiều vấn đề cùng một lúc - từ Iran, Hamas, Hezbollah tới các nhóm khủng bố.

"Đây là vấn đề về đầu tư", ông Palti nói. "Có thể mất nhiều ngày, nhiều tuần hoặc nhiều năm, nhưng cuối cùng chúng tôi cũng sẽ có được tin tình báo".

Bên cạnh đó, khoảng cách xa xôi giữa Israel và Yemen cũng khiến các cuộc tấn công của Israel phức tạp và đắt đỏ hơn. Thậm chí, một số ý kiến cho rằng những đòn đáp trả của Israel nhằm vào Houthi chỉ là hành động để thỏa mãn công chúng.

Trong khi đó, phân tích của Ynetnews cho rằng thất bại của Israel còn đến từ nguyên nhân kỹ thuật. Theo giả thiết thứ nhất, quỹ đạo của tên lửa khiến các hệ thống giám sát của Israel và Mỹ không thể kịp thời theo dõi và khiến hệ thống đánh chặn không có đủ thời gian phản ứng.

Giả thiết thứ hai là Houthi sở hữu loại tên lửa có đầu đạn có thể điều khiển. Các tên lửa này được phóng ở độ cao thấp, khiến việc đánh chặn phức tạp hơn.

Mối nguy mới

Houthi bắt đầu tấn công sau khi xung đột giữa Israel và Hamas nổ ra ngày 7/10/2023. Tổ chức này cho biết họ hành động để bày tỏ tình đoàn kết với người dân Palestine nói chung và Hamas nói riêng.

Ban đầu, mối đe dọa từ Houthi dường như tương đối xa xôi nếu so sánh với Hamas và Hezbollah. Các UAV tấn công của Houthi phải mất 10 giờ để di chuyển tới cảng Eilat ở miền Nam Israel. Các UAV này, cũng như tên lửa đạn đạo, thường bị Israel chặn đánh khi còn cách mục tiêu rất xa, đặc biệt với sự hỗ trợ của các nước đối tác.

Tuy vậy, hồi tháng 7/2024, một UAV của Houthi đã tấn công bằng con đường khác. UAV này tiếp cận lãnh thổ Israel từ phía Tây theo hướng Địa Trung Hải, vượt qua hệ thống phòng không của Israel và đâm vào một tòa nhà ở Tel Aviv, khiến một người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương.

Sau vụ việc, Israel không kích đáp trả nhằm vào cảng Hudaydah do Houthi kiểm soát. Các cuộc tấn công qua lại giữa hai bên vẫn tiếp diễn trong hàng tháng qua, kể cả khi mặt trận Gaza và biên giới với Li Băng hạ nhiệt.

Hồi tháng 9, lần đầu tiên tên lửa của Houthi đáp xuống miền Trung Israel. Houthi cho biết họ đã sử dụng một loại tên lửa đạn đạo siêu thanh mới có thể bay hơn 2.000km chỉ trong 11,5 phút. Sau vụ việc, các quan chức Houthi cảnh báo đây chỉ là sự khởi đầu.

Hàng loạt cơ sở hạ tầng tại khu vực do Houthi kiểm soát ở Yemen - như sân bay Sana, các cảng Salif, Ras Kanatib hay các nhà máy điện ở Hezyaz và Ras Kanatib đã trở thành mục tiêu không kích của Israel. Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định các cuộc tấn công này khó có khả năng khiến Houthi ngừng phóng tên lửa nhằm vào Israel.

Trong bối cánh năng lực của cả Hezbollah và Hamas đã suy yếu và chính quyền Bashar al-Assad tại Syria đã sụp đổ, Houthi "trở thành lá cờ đầu của 'trục kháng chiến'", ông al-Muslimi nhận xét. "Trục kháng chiến" là thuật ngữ chỉ liên minh giữa Iran và các nhóm vũ trang đồng minh chống Israel tại khu vực.

Israel không đơn độc trong cuộc chiến chống lại Houthi. Bộ Tư lệnh Trung tâm của quân đội Mỹ cũng đã tấn công các mục tiêu Houthi trong những ngày qua. Tên lửa THAAD của Mỹ cũng giúp đánh chặn các tên lửa nhằm vào lãnh thổ Israel.

Houthi cũng không thiếu kẻ thù tại khu vực. Trong những năm qua, Houthi đã bị tấn công bởi cả Saudi Arabia và các lực lượng chống đối khác tại Yemen. Gần đây, tổ chức này còn bị cả Mỹ và Anh không kích nhằm đáp trả các vụ tấn công nhằm vào tàu thuyền trên Biển Đỏ. Dù vậy, tất cả những nhân tố này không thể ngăn Houthi tiếp tục cuộc chiến.

"Họ (Houthi) xử lý mọi vấn đề bằng vũ lực. Họ sẵn sàng tiến rất, rất xa", ông Farea Al-Muslimi, chuyên gia người Yemen tại Viện Chatham (Anh), nói với New York Times.