Vì sao chúng ta “lớn nhanh như thổi”?

John Komlos, giảng viên về kinh tế học ở trường Đại học Munich, và là một người tiên phong nghiên cứu về mức độ giàu có, sức khỏe của con người xuyên suốt lịch sử. John Komlos lý giải rõ điều gì quy định chiều cao của con người và vì sao một số nhóm người lại cao hơn những nhóm người khác.

Có hai lý do chính khiến chúng ta ngày nay cao hơn trước. Thứ nhất là chế độ ăn uống đã được cải thiện đáng kể. Ngoài những mặt hạn chế của chế độ ăn uống trong thời đại công nghiệp hóa, nhìn chung chúng ta cung cấp lượng vitamin, khoáng chất và protein cho cơ thể tốt hơn so với 100 hoặc 200 năm trước. Kết quả là cơ thể chúng ta phát triển tốt hơn.

Ngoài ra, sức khỏe của chúng ta cũng được cải thiện đáng kể cùng với sự phát triển về công nghệ trong y tế. Chúng ta phải đối mặt với ít đại dịch hơn. Điều này rất quan trọng bởi nếu bệnh dịch xảy ra có nghĩa là các chất dinh dưỡng chúng ta cung cấp cho cơ thể không được hấp thụ hiệu quả. Dịch bệnh sẽ “chiếm” một phần năng lượng mà chúng ta cung cấp vào cho cơ thể, dẫn đến phần năng lượng còn lại nuôi lớn cơ thể sẽ bị cắt bớt.

Trong vòng khoảng 140 năm qua, chúng ta không ngừng tăng về chiều cao. Trước đó, đã có những chu kỳ về chiều cao, dựa vào tình hình kinh tế cũng như sản xuất nông nghiệp… Thời trung cổ, chúng ta cũng khá cao. Khi đó mật độ dân số khá thấp và lương thực cũng khá đầy đủ. “Điểm cao” thấp nhất của chúng ta là vào thế kỷ 17. Ví dụ, người Pháp khi đó chỉ cao trung bình khoảng 162cm. Chỉ từ khoảng giữa thế kỷ 19, mới có xu hướng phát triển về chiều cao.

Người Mỹ là những người cao nhất thế giới trong một thời gian dài, kể từ Cuộc cách mạng Mỹ tới Thế chiến II. (Có yếu tố về gen quy định đến chiều cao, nhưng cũng có rất ít khác biệt về gen giữa người châu Âu và con cháu họ ở nước ngoài). Mỹ là nước có môi trường giàu tài nguyên, phong phú về thủy sản và động vật hoang dã. Trên thực tế, chúng ta có những dữ liệu đối với những người chịu thiệt thòi ở Mỹ như nô lệ. Rõ ràng họ là những người khốn cùng nhất của xã hội, nhưng do nguồn tài nguyên phong phú, và do họ cần cho những người chủ, nên họ đã được cho ăn uống khá tử tế. Vì vậy nô lệ ở đây thậm chí còn cao hơn các nông dân ở châu Âu. Và cũng không có gì ngạc nhiên khi người châu Âu trước kia đã ồ ạt đổ về Mỹ.

Tuy nhiên, người Mỹ giờ đây không còn là những người cao nhất thế giới nữa. Sau Thế chiến II, nhiều nước phương Tây và Bắc Âu đã bắt đầu có những chính sách xã hội hợp lý. Ở hầu hết các nước này đều có hệ thống y tế toàn cầu.

Ngoài ra, người Mỹ ngày nay phải đối mặt thêm một vấn đề khác nữa: đó là nạn béo phì. Nếu trẻ con được cung cấp quá nhiều dinh dưỡng chúng sẽ không thể phát triển một cách tốt nhất. Có một số hócmon nhất định điều khiển thời kỳ “tăng tốc” chiều cao ở tuổi thanh xuân. Dinh dưỡng là một trong những nhân tố cùng với các nhân tố về gen và hócmon liên quan tới giai đoạn dậy thì. Ăn thừa chất trước tuổi dậy thì có thể ảnh hưởng đến hệ thống hócmon và có thể tạo ra quá nhiều hócmon phát triển trước tuổi dạy thì, vì vậy mà xteoit (một trong những hợp chất hữu cơ được sinh ra tự nhiên trong cơ thể) tình dục cũng sẽ được xuất hiện sớm. Nếu xteoit tình dục xuất hiện sớm, tuổi thanh xuân cũng sẽ sớm hết và sẽ không đạt được chiều cao trong thời kỳ trưởng thành như những người có chế độ dinh dưỡng tốt. Ngoài ra, ăn thức ăn nhanh có quá nhiều hydrat cacbon và chất béo có thể kiềm chế việc hấp thụ những tiểu chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển.

Phan Anh

Theo Time