Trung Quốc - Philippines thảo luận về Biển Đông, ký 14 thỏa thuận hợp tác

Chuyến thăm Trung Quốc từ ngày 3 - 6/1 của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. thu hút sự chú ý của dư luận khu vực và quốc tế, đặc biệt là khi giữa Philippines và Trung Quốc còn tồn tại những bất đồng, mâu thuẫn trong vấn đề Biển Đông.

Tân Hoa xã đưa tin, chiều ngày 4/1, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc hội đàm với Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. tại Đại lễ đường nhân dân ở thủ đô Bắc Kinh.

Trong cuộc hội đàm, ngoài nhấn mạnh tình hữu nghị truyền thống, khẳng định tầm quan trọng và đưa ra phương hướng phát triển quan hệ song phương, hai bên còn trao đổi về vấn đề Biển Đông.

"Trung Quốc sẵn sàng cùng Philippines tiếp tục xử lý ổn thỏa vấn đề trên biển (Biển Đông) bằng đàm phán hữu nghị, tái khởi động đàm phán khai thác dầu khí, thúc đẩy hợp tác khai thác dầu khí ở khu vực không có tranh chấp", ông Tập Cận Bình nói.

Đáp lại, Tổng thống Marcos cho biết, Philippines sẵn sàng tiếp tục xử lý ổn thỏa vấn đề trên biển bằng đàm phán hữu nghị, cùng Trung Quốc tái khởi động tham vấn khai thác dầu khí.

Hãng tin Kyodo của Nhật Bản dẫn lời Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, trong cuộc hội đàm, lãnh đạo hai nước đồng ý "tiếp tục giải quyết đúng đắn vấn đề trên biển thông qua tham vấn hữu nghị". Hai bên cũng bày tỏ sẵn sàng khởi động lại các cuộc đàm phán về khai thác dầu khí trên biển.

Trước chuyến thăm, hãng tin AFP Pháp dẫn lời Trợ lý Ngoại trưởng Philippines Neal Imperial ngày 29/12 cho biết, Philippines và Trung Quốc đồng ý ký thỏa thuận thiết lập đường dây liên lạc trực tiếp giữa Bộ Ngoại giao hai nước ở các cấp khác nhau nhằm "tránh tính toán sai lầm và thông tin sai lệch ở Biển Đông (Philippines gọi là Biển Tây Philippines)".

Các hãng tin quốc tế dẫn lời Phủ Tổng thống Philippines cho hay, thỏa thuận thiết lập đường dây liên lạc về Biển Đông giữa Trung Quốc và Philippines đã được ký kết trong chuyến thăm Trung Quốc lần này của Tổng thống Marcos. Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc đưa tin, hai nước sẽ xây dựng thêm các cơ chế để cải thiện thông tin liên lạc như kênh liên lạc giữa Bộ Ngoại giao hai nước về vấn đề Biển Đông.

Trang thông tin điện tử của Chính phủ Philippines ngày 4/1 cho hay, trong chuyến thăm, hai bên đã ký kết Thỏa thuận thiết lập cơ chế liên lạc về các vấn đề trên biển giữa Bộ Ngoại giao hai nước.

Thời báo Hoàn Cầu dẫn lời chuyên gia Trung Quốc cho rằng, chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đã chứng tỏ rằng có rất ít cơ hội cho các thế lực bên ngoài như Mỹ "can thiệp" vào tình hình Biển Đông và làm gián đoạn các nỗ lực thúc đẩy phát triển chung giữa Trung Quốc-Philippines.

Chuyên gia này thậm chí khẳng định, chuyến thăm Bắc Kinh lần này của Tổng thống Philippines sẽ mở ra "thời kỳ hoàng kim" mới cho phát triển quan hệ Trung Quốc-Philippines. "Thời kỳ hoàng kim" trước đó của quan hệ hai nước là dưới thời cựu Tổng thống Philippines Gloria Macapagal Arroyo.

Trong những năm qua, vấn đề Biển Đông luôn chi phối rất lớn tới quan hệ Trung Quốc-Philippines. Dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte, Philippines và Trung Quốc tổ chức các cuộc đàm phán kéo dài 3 năm về việc cùng thăm dò các nguồn năng lượng ở Biển Đông. Nhưng Philippines cho biết, vào năm 2022, các cuộc đàm phán này đã bị chấm dứt, trong bối cảnh yêu sách chủ quyền và quyền lợi biển của hai bên chồng lấn nhau.

Năm 2016, Tòa trọng tài thường trực (PCA) ở The Hague, Hà Lan đã đưa ra phán quyết, bác bỏ các yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông. Tuy nhiên, Bắc Kinh không công nhận phán quyết này, đồng thời áp dụng lập trường ngày càng cứng rắn, quyết đoán hơn ở Biển Đông.

Hồi tháng 12/2022, Philippines bày tỏ quan ngại khi có báo cáo cho rằng Trung Quốc tiếp tục cải tạo những đảo đá không người ở trên Biển Đông, cho rằng điều này đi ngược lại nguyên tắc tự kiềm chế trong "Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông" (DOC) được ký kết giữa Trung Quốc và ASEAN vào năm 2012.

Đài tiếng nói Đức cho biết, Tổng thống Marcos từng bày tỏ ủng hộ phán quyết về Biển Đông, khẳng định mạnh mẽ rằng "sẽ không cho phép một milimet quyền lợi biển của chúng ta (Philippines) bị chà đạp".

Mỹ bác bỏ các yêu sách của Trung Quốc đối với Biển Đông. Tháng 8 và tháng 11 năm 2022, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris đã lần lượt đến thăm Philippines, gửi tín hiệu mạnh mẽ đến Chính phủ Philippines rằng Mỹ sẽ "bảo vệ Philippines" nếu nước này bị tấn công trên Biển Đông.

Ký 14 thỏa thuận hợp tác

Theo công bố của trang thông tin điện tử của Chính phủ Philippines, đã có ít nhất 14 thỏa thuận song phương được ký kết giữa Philippines và Trung Quốc vào ngày 4/1 nhân chuyến thăm của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. Các thỏa thuận này liên quan đến các lĩnh vực như nông nghiệp, hạ tầng cơ sở, hợp tác phát triển, an ninh biển và du lịch. 

Một số thỏa thuận đáng chú ý như kế hoạch hành động chung giai đoạn 2023-2025 về hợp tác nông nghiệp và thủy sản; Thỏa thuận về quy định kiểm dịch thực vật đối với việc xuất khẩu sầu riêng tươi từ Philippines sang Trung Quốc; Bản ghi nhớ về hợp tác trong sáng kiến "Vành đai, con đường"...

Trước chuyến thăm này, Tổng thống Marcos bày tỏ mong muốn chuyến thăm sẽ giúp nâng cao hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Philippines - Trung Quốc, cải thiện hợp tác hai nước trong các lĩnh vực quan trọng.