Sự chủ quan khiến Nga phải trả giá trên chiến trường Ukraine

Mới đây, quân đội Nga đã đạt được bước tiến đáng kể ở phía bắc Donetsk và chiếm được thành phố pháo đài Avdiivka, nhưng chịu tổn thất nặng nề tại làng Trudivske, quận Volnovakha thuộc vùng Donetsk, miền Đông Ukraine.

Vào ngày 20/2, Lữ đoàn bộ binh cơ giới cận vệ 36 thuộc Tập đoàn quân 29 của Nga, đang xếp hàng trên bãi đất trống của ngôi làng để chờ chỉ thị của chỉ huy thì bị hỏa lực Ukraine tập kích và chịu thương vong nặng nề.

Theo BBC, khoảng 200 đến 300 sĩ quan, binh sĩ Nga từ 3 đại đội của Lữ đoàn 36 có mặt tại hiện trường, đã bị tên lửa từ hệ thống pháo phản lực cơ động cao HIMARS của Ukraine bắn trúng, con số thương vong được cho là lên tới hơn 60 người. Đây không phải là một tổn thất nhỏ, bởi sự kiện đã khiến 3 đại đội bộ binh này đã mất đi khả năng chiến đấu.

Tiền thân của Lữ đoàn là Sư đoàn bộ binh cận vệ 36, từng tham gia chiến dịch phòng thủ Stalingrad nổi tiếng trong Thế chiến 2.

Sau khi Liên Xô tan rã, Lữ đoàn bộ binh cơ giới cận vệ 36, với tư cách là lực lượng tinh nhuệ của quân đội Nga, đã nhiều lần tham gia các cuộc thi thể thao quân sự quốc tế như "Tank Biathlon" và "Suvorov Assault". Ngoài ra Lữ đoàn đã tham gia cuộc tập trận Zapad-2021.

Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ, Lữ đoàn 36 đã được triển khai ở chiến trường Ukraine; vào năm 2023, đơn vị đã nhiều lần chiến đấu với quân đội Ukraine trên hướng Zaporizhia và đẩy lùi nhiều cuộc tấn công của đối phương.

Trận tập kích bằng tên lửa của Quân đội Ukraine ngày 20/2 đã gây tổn thất nặng nề cho Lữ đoàn 36, chắc chắn đã tước đi "nắm đấm" quan trọng của quân đội Nga đang tấn công mạnh mẽ trên chiến tuyến Zaporizhia.

Câu hỏi đặt ra là tại sao quân đội Nga lại mắc phải sai lầm sơ đẳng như vậy, khi tập trung ở khu vực mặt trận nghe huấn thị rồi lại bị đổ lỗi? Liệu quân đội Ukraine có nhỉnh hơn quân Nga nhiều về mặt này? Đó là do thói quan liêu của chỉ huy Quân đội Nga.

Sự chủ quan gây thiệt hại gì cho Quân đội Nga?

Việc quân đội Ukraine thành công trong cuộc tập kích bất ngờ này, chủ yếu dựa vào hai yếu tố. Một mặt, họ có bệ phóng tên lửa cơ động cao HIMARS do Mỹ hỗ trợ, mặc dù các chỉ số hoạt động của nó gần giống với hệ thống pháo phản lực BM-30 Tornado của quân đội Nga.

Tuy nhiên HIMARS lại nhận được hỗ trợ thông tin tình báo của NATO và có tốc độ phản ứng nhanh hơn Tornado và tầm bắn 80km của nó với tên lửa dẫn đường vệ tinh M31, vẫn là mối đe dọa lớn hơn đối với các mục tiêu của quân đội Nga ở sâu phía sau chiến tuyến.

Mặt khác, một phần nguyên nhân có thể là do sự quan liêu ở đâu đó trong chính bộ máy của quân đội Nga. Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ vào năm 2022, mặc dù hầu hết sĩ quan và binh lính Nga đã dần thích nghi với cuộc chiến này, từ trạng thái bối rối ban đầu, đến tâm thế sẵn sàng chiến đấu cao, nhưng các tướng Nga thỉnh thoảng vẫn thực hiện một số "hành động ma thuật", điều này dẫn đến những tổn thất không đáng có.

Thảm kịch ở làng Trudivsk ngày 20/2 không phải là lần đầu tiên xảy ra ở chiến trường Ukraine.

Một sự việc bi thảm gần như giống hệt xảy ra cách đây nửa năm vào tháng 6/2023. Khi đó, Sư đoàn bộ binh cơ giới cận vệ 144 của Tập đoàn quân 20 Nga đang túc trực tại khu vực Kremina thuộc vùng Luhansk.

Chỉ huy trưởng tập đoàn quân hôm đó đã đến thăm đơn vị, cán bộ, chiến sĩ của sư đoàn tập trung lại để nghe chỉ thị, vì vị tướng đến muộn, nên những người lính này phải chờ trong khu vực kéo dài hơn 2 giờ đồng hồ và bị UAV trinh sát của Ukraine phát hiện.

Kết quả cuối cùng là dưới sự chỉ điểm của UAV trinh sát, tên lửa HIMARS của Ukraine đã tới để tấn công quân Nga đang tập trung tại đây, khiến hàng chục người đã thiệt mạng tại hiện trường và một số lượng lớn người bị thương cũng được đưa đi cấp cứu. Theo thống kê của Ukraine, số người thương vong là hơn 200 người.

Tuy nhiên, theo báo DW (Đức), đây chưa phải là điều bi thảm nhất, vào ngày 1/1/2023, tại thành phố Makayevka thuộc vùng Donetsk, phản ứng chậm chạp của quan chức và cách tiếp cận lỏng lẻo trong việc điều quân của chỉ huy Nga, đã gây ra tổn thất thương vong lớn nhất cho quân đội Nga từ đầu cuộc chiến cho đến nay.

Makayevka là "thành phố song sinh" nằm ngay phía đông bắc Donetsk, cách mặt trận chiến đấu khoảng 19 đến 25km. Ở góc độ quân sự, đây không phải là khu vực an toàn, mà chỉ là khu vực "tương đối an toàn", khi vẫn nằm trong tầm bắn trực tiếp của pháo binh.  

Tuy nhiên, vì đây là thành phố có cơ sở hạ tầng tốt, nên quân đội Nga tình cờ đóng một lượng lớn quân động viên trong tòa nhà tại Trường dạy nghề số 19 ở Makiivka, trong khi xung quanh có rất nhiều hoạt động của người dân.

Ở Donetsk, mặc dù hầu hết là người dân nói tiếng Nga, nhưng Ukraine cũng đã cài cắm đặc vụ nằm vùng và mọi người đều có thể hiểu điều này sẽ dẫn đến hậu quả như thế nào.

Đồng thời, các chỉ huy của Nga đã không thực hiện việc giữ bí mật nơi đóng quân và canh phòng chặt chẽ đối với những khu vực tập trung, nên để những người lính nghĩa vụ sử dụng điện thoại di động và tổ chức một bữa tiệc vào đêm ngày 1 tháng Giêng.

Khi một số lượng lớn tín hiệu điện thoại di động lạ xuất hiện trong một tòa nhà, đồng thời có nhân viên tình báo ngoại vi giúp quan sát và xác định danh tính. Đối với mục tiêu tập trung quân đông như vậy, đó là cơ hội cho Ukraine tập kích hỏa lực bằng tên lửa HIMARS.

Đêm đó, quân đội Ukraine đã bắn 6 quả tên lửa M31 vào Trường dạy nghề số 19 ở Makiivka. Hai quả tên lửa bị quân Nga đánh chặn, 4 quả còn lại trúng nơi quân Nga đang tổ chức tiệc.

Trong cuộc tấn công này, quân đội Nga thừa nhận có 89 người thiệt mạng, trong khi quân đội Ukraine cho rằng, số binh sĩ Nga thiệt mạng là khoảng 400 người.

Ngoài lục quân, thì lực lượng hải quân và không quân cũng gây ra một số chuyện lộn xộn do vấn đề chủ quan. Hạm đội Biển Đen lần lượt bị đánh chìm bởi các tàu không người lái, máy bay cảnh báo sớm A-50 và máy bay tấn công Su-25 của Không quân Nga bị chính người của mình bắn hạ, sân bay phía sau không chú ý công tác bảo vệ, để kẻ gian lẻn vào đốt máy bay...

Trên thực tế, bắt đầu từ năm 2023, thành tích chung của quân đội Nga vẫn khá tốt như cuộc bao vây và đánh chiếm thành công Bakhmut, cuộc phòng thủ Zaporizhia hay việc kiểm soát Avdiivka gần đây…, toàn bộ các trận đánh đều diễn ra một cách có trật tự hơn.

Tuy nhiên, những sự chủ quan này đã mang tới những tổn thất không đáng có cho quân đội Nga vốn đang trên đà tiến lên.