Quan hệ Mỹ - Trung có thể căng thẳng hơn nữa dưới thời Biden

Tuy không đề cập trực tiếp đến Mỹ, song tại một cuộc hội thảo diễn ra hôm 20/11, ông Zheng Bijian, cựu lãnh đạo trường đảng của Trung Quốc, cho rằng còn quá sớm để nói căng thẳng Mỹ - Trung sẽ dịu bớt khi chính quyền mới hoạt động.

"Hãy nghe những gì họ (Mỹ) nói, xem cách mà họ hành động", ông Zheng nói và nhấn mạnh đến việc Trung Quốc có thể phải tính đến cả phương án tăng cường năng lực quân sự đề phòng căng thẳng giữa hai nước leo thang hơn nữa.

Một cố vấn cấp cao của chính phủ Trung Quốc, cựu thị trưởng Trùng Khánh Huang Qifan, cũng nhận định tại sự kiện rằng Bắc Kinh nên có những bước đi chủ động cho kịch bản Mỹ có thể gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) - hiệp định mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đã rút ngay sau khi nhậm chức. Tại hội nghị APEC diễn ra trong tuần này, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để ngỏ khả năng Trung Quốc tham gia CPTPP.

Chuyên gia Huang kêu gọi chính quyền tiếp theo của Mỹ nên chấm dứt cuộc chiến công nghệ với Trung Quốc để giúp kinh tế toàn cầu phục hồi sau đại dịch Covid-19. "Nếu chính quyền mới của Mỹ có thể nối lại hợp tác công nghệ với Trung Quốc trên cơ sở đôi bên cùng có lợi thì các ngành công nghiệp mới hoàn toàn có thể lần lượt xuất hiện. Điều này sẽ tạo điều kiện cho một cuộc cách mạng công nghệ và giúp kinh tế toàn cầu phục hồi", ông Huang nói. Chuyên gia này cho biết, Trung Quốc sẽ tiếp tục nỗ lực để không còn phụ thuộc về lĩnh vực công nghệ cao.

Đến nay Bắc Kinh nhiều lần bác bỏ cáo buộc của Mỹ cho rằng Trung Quốc đánh cắp hàng loạt công nghệ của Mỹ. Washington cũng cấm các tập đoàn công nghệ lớn của Trung Quốc như Huawei mua linh kiện của Mỹ do lo ngại vấn đề an ninh quốc gia.

Nhận định của các chuyên gia Trung Quốc được đưa ra trong bối cảnh quá trình chuyển giao quyền lực tại Mỹ vẫn chưa chính thức bắt đầu dù đã gần 1 tháng kể từ sau ngày bầu cử. Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn từ chối công nhận chiến thắng của ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden. Một tuần sau bầu cử Bộ Ngoại giao Trung Quốc mới gửi lời chúc mừng tới ông Biden, người được truyền thông Mỹ dự đoán đắc cử tổng thống thứ 46 của Mỹ. Tuy nhiên, ông Tập Cận Bình đến nay vẫn chưa gửi điện mừng tới ông Biden.

Quan hệ Mỹ - Trung leo thang căng thẳng kể từ khi ông Trump nhậm chức vào đầu năm 2017. Chính quyền của ông Trump đã phát động một cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc giữa năm 2018 với việc áp thuế lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Ngoài ra, Mỹ cũng tăng cường các hoạt động tự do hàng không, hàng hải ở các vùng biển mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trái phép trong một động thái nhằm ngăn sự bành trướng ảnh hưởng của Trung Quốc ở khu vực. Quan hệ Mỹ - Trung cũng nóng lên với các vấn đề liên quan đến Đài Loan, Hong Kong và khu tự trị Tân Cương.

Một số ý kiến cho rằng, nếu trở thành tổng thống tiếp theo của Mỹ, ông Biden sẽ mềm mỏng hơn với Trung Quốc. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định, chính trị gia của đảng Dân chủ Mỹ có thể vẫn duy trì lập trường cứng rắn với Bắc Kinh. Ngày 19/11, trả lời câu hỏi liên quan đến phát ngôn trong cuộc tranh luận tổng thống trước kia rằng ông muốn trừng phạt Trung Quốc theo cách mà họ đã hành xử, ông Biden nói: “Không phải là về trừng phạt Trung Quốc, mà là đảm bảo Trung Quốc hiểu rằng họ phải chơi đúng luật. Đơn giản là như vậy”.