Phía sau thỏa thuận giúp Ukraine sơ tán hơn 260 binh sĩ khỏi Azovstal

Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine cuối ngày 16/5 cho biết: "Lực lượng phòng thủ Mariupol đã hoàn tất sứ mệnh chiến đấu của mình. Bộ Chỉ huy quân đội tối cao đã hạ lệnh cho chỉ huy các đơn vị đồn trú ở nhà máy Azovstal cứu sống binh sĩ. Những người lính bảo vệ Mariupol thực sự là những người hùng của chúng ta".

Thông cáo đưa ra sau khi Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Anna Malyar xác nhận 53 binh sĩ bị thương đã được sơ tán khỏi nhà máy Azovstal đến một bệnh viện ở thị trấn Novoazovsk do Nga kiểm soát cách đó 32 km, trong khi 211 người khác được đưa đến thị trấn Olenivka do lực lượng ly khai thân Nga kiểm soát. Hàng trăm binh sĩ khác còn lại ở Azovstal sẽ tiếp tục được sơ tán.

Trong một bài phát biểu vào cuối ngày 16/5, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói: "Hôm nay là một ngày khó khăn. Tuy nhiên, hôm nay cũng như bao hôm khác, mục tiêu của chúng ta là bảo vệ đất nước, bảo vệ người dân… Nhờ hành động của quân đội, tình báo, đoàn đàm phán của Ukraine, Ủy ban Quốc tế Hội chữ Thập đỏ và Liên Hợp Quốc, chúng ta hy vọng rằng, chúng ta có thể cứu mạng sống của các quân nhân. Tôi muốn nhấn mạnh: Ukraine cần những người hùng còn sống. Đó là nguyên tắc".

Trước đó, Bộ Quốc phòng Nga cho biết, Moscow và Kiev đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn để sơ tán quân nhân Ukraine bị thương khỏi nhà máy Azovstal. Hiện không nêu rõ liệu lệnh ngừng bắn có kèm theo thỏa hiệp nào từ phía Kiev hay không, song Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Anna Malyar cho biết, những binh sĩ này có thể sẽ chờ các thủ tục trao đổi tù binh giữa hai bên trong thời gian tới.

Tuy vậy, Vyacheslav Volodin, chủ tịch Hạ viện Nga, đã lên tiếng phản đối việc đưa binh sĩ thuộc Tiểu đoàn Azov của Ukraine vào bất cứ thỏa thuận trao đổi tù binh nào giữa Nga và Ukraine. Các nghị sĩ ở Hạ viện Nga cho biết họ sẽ đề xuất một luật mới phản đối kế hoạch trao đổi tù binh này. Một số quan chức Nga nói rằng, những binh sĩ này cũng có thể sẽ bị xét xử hoặc thậm chí bị xử tử.

Tiểu đoàn Azov thuộc Vệ binh Quốc gia Ukraine là một trong những lực lượng tham gia bảo vệ Mariupol, duy trì pháo đài Azovstal suốt thời gian qua, nhưng Nga cho rằng đây là lực lượng theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan chống lại người Nga.

Bộ Ngoại giao Nga và Ukraine hiện chưa bình luận về những thông tin trên.

Trong khi chưa rõ số phận của các binh sĩ Ukraine, Reuters và New York Times cho rằng, tuyên bố của Kiev "hoàn tất cuộc chiến ở Mariupol" có thể coi là chấm dứt cuộc giao tranh khốc liệt nhất và dai dẳng nhất ở Ukraine và là tín hiệu cho thấy Nga tiến gần hơn đến mục tiêu kiểm soát hoàn toàn Mariupol.

Nga và lực lượng ly khai miền đông Ukraine đã kiểm soát hầu hết Mariupol, ngoại trừ nhà máy Azovstal. Azovstal được coi là thành trì cuối cùng của Ukraine ở thành phố Mariupol, nơi trải qua 82 ngày giao tranh khốc liệt. Đây cũng là chướng ngại cuối cùng trong kế hoạch của Nga lập một hành lang trên bộ nối miền đông Ukraine với bán đảo Crimea.