Nga học từ sai lầm, Ukraine chật vật đáp trả

Sau khi Ukraine dễ dàng vượt qua phòng tuyến của Nga ở Kharkov vào năm 2022, Moscow đã dành nhiều tháng xây dựng hàng phòng thủ đáng gờm để chặn đứng cuộc phản công hiện nay của Ukraine ở phía nam. Moscow cũng đang triển khai máy bay không người lái (UAV) để dò tìm và tấn công các vị trí của Ukraine, khiến Kiev chật vật đáp trả.

Lực lượng Ukraine đã không thể nhanh chóng đạt đột phá trong vài tháng qua. Họ vừa phải đối mặt với những bãi mìn dày đặc, vừa bị trực thăng, tên lửa chống tăng và pháo binh của Nga tấn công.

"Chúng tôi thấy họ đang thích nghi ở nhiều khía cạnh", tướng James Hecker, chỉ huy Không quân Mỹ tại châu Âu, cho biết trong một cuộc phỏng vấn.

Đương nhiên, quân đội Nga - được phương Tây ước tính là chịu thương vong hơn 270.000 người và mất hơn 50% "hiệu quả chiến đấu" - có thể vẫn phải thực hiện những thay đổi sâu sắc để duy trì cuộc xung đột kéo dài nhiều năm.

Đầu tiên, lực lượng vũ trang Nga vẫn tuân theo cơ cấu chỉ huy từ trên xuống, khiến các chỉ huy ở tiền tuyến ít chủ động. Giới phân tích và quan chức phương Tây cho rằng, Nga hiện đã cạn kiệt năng lực tấn công và không thể giành được lãnh thổ mới ở các khu vực phía đông Ukraine.

Tuy nhiên, quân đội Nga đang thể hiện khả năng học hỏi từ những sai lầm ban đầu.

Thích nghi trên chiến trường

Vào đầu cuộc xung đột, chiến đấu cơ Nga thường bay trực diện vào họng súng của lực lượng phòng không Ukraine nên phải chịu tổn thất nghiêm trọng. Hơn 75 máy bay đã bị bắn rơi, trong đó có nhiều chiếc "đi thẳng vào tầm kiểm soát của tên lửa đất đối không Ukraine", tướng Hecker nói.

"Chúng bây giờ sẽ không bay vào những trận địa phòng không đó, hoặc nếu có thì chúng sẽ bay ở độ cao thấp trong thời gian rất nhanh rồi quay trở lại", tướng Becker nói, lưu ý thêm rằng chiến thuật ấy làm giảm độ chính xác của các nhiệm vụ đánh bom, trong khi Nga vẫn chưa kiểm soát hoàn toàn bầu trời.

Phía Nga đã bổ sung tính năng dẫn đường cho những quả bom thế hệ cũ mà họ thả từ máy bay bay ngoài tầm với của phòng không Ukraine. Không quân của Kiev đã phải chật vật phát hiện và bắn hạ bằng máy bay thời Liên Xô.

Nga cũng đã di chuyển sở chỉ huy và nhiều kho đạn dược ra xa tiền tuyến sau khi Ukraine tấn công bằng bệ phóng tên lửa HIMARS do phương Tây cung cấp, vốn có khả năng bắn tên lửa dẫn đường với tầm bắn hơn 80km.

Sau khi người Ukraine bắt đầu sử dụng bom dẫn đường vệ tinh JDAM tầm xa, người Nga tiếp tục di chuyển sở chỉ huy lùi xa hơn. Những cuộc tấn công của Ukraine buộc phía Nga phải hạn chế dùng pháo binh, kéo giãn đường tiếp tế vốn đã gặp căng thẳng, và phải ngắm bắn chính xác hơn.

Mỹ gần đây tiết lộ họ sẽ chuyển lượng nhỏ tên lửa ATACMS cho Ukraine trong những tuần tới và sau đó có thể cung cấp số lượng lớn. Loại tên lửa đất đối đất này có tầm bắn khoảng 160-300km tùy thuộc vào mẫu được cung cấp và có thể nhắm vào các tuyến hậu cần của Nga.

Đầu xung đột, Nga tung các đội thiết giáp vào trận địa mà không điều lực lượng khác yểm trợ, cũng như triển khai các đơn vị thiếu nhân lực và trang thiết bị ra tiền tuyến. Cách làm này khiến Nga gặp tổn thất lớn.

Nhưng giờ đây, quân đội Nga bảo vệ binh lính tốt hơn bằng cách xây dựng các chiến hào sâu và kiên cố. Xe tăng và xe bọc thép được giấu trong hàng cây và dưới lưới ngụy trang, chỉ rời vị trí để tấn công chớp nhoáng rồi nhanh chóng rút lui.

"Nếu chúng ta so sánh bây giờ với thời điểm bắt đầu cuộc xung đột, sự khác biệt là rất lớn", Oleksandr Solonko, một binh nhì trong tiểu đoàn trinh sát trên không của Ukraine gần Robotyne, gần các tuyến phòng thủ chính của Nga ở phía nam, cho biết.

Thích nghi ngành công nghiệp nội địa

Ở miền nam, quân đội Nga đã tăng cường sử dụng UAV và bom dẫn đường để ngăn chặn cuộc tấn công của Ukraine.

Yury Bereza, chỉ huy Trung đoàn Dnipro-1 đang chiến đấu quanh Kreminna ở phía đông, nói mình đã chứng kiến sự gia tăng rõ rệt trong việc sử dụng UAV của Nga. Nếu trước kia Bereza chỉ thỉnh thoảng bắt gặp một chiếc Orlan của Nga bay lượn trên đầu thì lúc này, nó là cả đoàn UAV.

Ngành công nghiệp UAV của Ukraine đã phát triển đáng kể trong những tháng gần đây nhưng tổn thất vẫn rất lớn. Trong một báo cáo gần đây của Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia (RUSI) của Anh, Ukraine ước tính mất khoảng 10.000 UAV/tháng, phần lớn là do công tác tác chiến điện tử của Nga.

Ngược lại, quân đội Nga đã thích nghi với các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine. Sau khi Ukraine bắt đầu dùng UAV để tập kích máy bay chiến đấu của Nga ở sâu trong lãnh thổ, phía Nga bắt đầu phân tán máy bay ra nhiều nơi.

Ảnh vệ tinh cũng cho thấy họ bắt đầu xếp lốp xe lên cánh và thân máy bay ném bom Tu-95 tại căn cứ không quân Engels gần Saratov, phía tây nam nước Nga.

"Việc đặt lốp xe, thùng và các vật liệu khác lên trên cánh và thân máy bay có thể là nhằm đánh lừa UAV", Stephen Wood, Giám đốc cấp cao của Maxar, cho biết.

Hệ thống sản xuất phục vụ giao tranh của Nga cũng đang thích nghi trong nước, cố gắng duy trì và thậm chí tăng cường sản xuất một số sản phẩm quốc phòng bất chấp lệnh trừng phạt.

Theo một quan chức quốc phòng phương Tây, Nga trước đó có thể sản xuất khoảng 100 xe tăng/năm, nhưng sản lượng thực tế hiện nay là gần 200 chiếc. Trong vài năm tới, Nga cũng đang trên đà sản xuất 2 triệu quả đạn pháo/năm, gấp đôi so với trước đó. Năm 2022, Nga đã bắn 10-11 triệu quả đạn pháo.