Khủng hoảng nhập cư vẫn "đe dọa" châu Âu năm 2016

Những người nhập cư đợi tàu hỏa tại Macedonia để đi Serbia ngày 2/10/2015. (Ảnh AP)

Cho đến nay, EU vẫn chưa tìm được biện pháp hữu hiệu để thích ứng và giải quyết tận gốc cuộc khủng hoảng này.

Theo Cao Ủy tị nạn Liên Hợp Quốc (HCR) và Tổ chức di dân quốc tế (OIM), trong năm 2015 có khoảng một triệu người nhập cư đã đặt chân tới lãnh thổ châu Âu. Đây là làn sóng di dân, tị nạn lớn nhất kể từ sau Chiến tranh Thế giới lần thứ hai. Tình trạng này buộc EU phải nhanh chóng thích ứng, tìm ra biện pháp đối phó.

Từ Brussels, phóng viên Quentin Dickinson đề xuất 5 giải pháp:

Đầu tiên là EU cần tìm cách kìm hãm hoặc ít nhất là làm chậm lại làn sóng nhập cư đổ vào châu Âu cùng một lúc, khiến cho khả năng đón tiếp của các nước châu Âu bị bão hòa. Chính vì thế, EU phải ký các thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ nhưng bị một số nước viện lý do nguyên tắc chỉ trích, trong khi một số quốc gia khác lại ủng hộ vì cho rằng đó là do tình hình khẩn cấp.

Thứ hai là các nước, chủ yếu là Hy Lạp và Italy, cần gia tăng khả năng đón tiếp người nhập cư, xin tị nạn trong các trung tâm định cư ngắn hạn đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh, y tế của châu Âu.

Những người di dân đến Lesbos - Hy Lạp ngày 10/10/2015. (Ảnh: AFP)

Thứ ba là cần chọn lọc người di cư trại các trung tâm đón tiếp, xem ai là những người có quyền chính đáng được hưởng sự bảo hộ của quốc tế và những ai không thể được hưởng quy chế tị nạn theo quy định của Liên Hợp Quốc.

Thứ tư là nhanh chóng hồi hương những người không đủ tiêu chuẩn được cấp quy chế tị nạn mà không cần chờ đợi thủ tục trục xuất từng trường hợp người nhập cư trái phép, đồng thời phải bảo đảm việc hồi hương không bị chính quyền nước sở tại từ chối.

Cuối cùng là EU cần phân chia "quota" tiếp nhận người tị nạn một cách công bằng giữa 28 nước thành viên EU, dù đó là thách thức không hề nhỏ.

Nhưng trên thực tế, các chuyên gia cho rằng dù có thực hiện được những giải pháp nêu trên thì cũng chỉ mới giải quyết hiện tượng, chứ chưa xử lý được tận gốc vấn đề.

Trong những thập niên qua, châu Âu đã nhiều lần nói đến việc hỗ trợ những nước nghèo phát triển, cải thiện đời sống người dân, qua đó làm giảm làn sóng di dân sang châu Âu. Một số dự án đã được thực hiện, nhưng quá ít ỏi và không mang lại hiệu quả cụ thể.

Ngoài vấn đề kinh tế, các xung đột quân sự, chiến tranh, chính sách "trấn áp độc tài", sự hoành hành của các tổ chức Hồi giáo cực đoan muốn áp đặt lối sống hà khắc nhân danh tôn giáo, cũng buộc hàng trăm ngàn người phải rời bỏ đất nước đi lánh nạn.

Theo số liệu của HCR và OIM, trong số một triệu người vượt Địa Trung Hải để vào châu Âu trong năm 2015 có tới nửa triệu là người Syria bỏ quê hương bản xứ ra đi để “tránh chiến tranh” (còn lại 20% là người Afghanistan, 7% là người Iraq...)

Cảnh sát Hungary khống chế những người xin tị nạn tại ga Keleti, Budapest ngày 1/9/2015. (Ảnh: JeuneAfrique)

Làn sóng nhập cư ồ ạt đã khiến các nước châu Âu bối rối và làm xuất hiện tư tưởng bài ngoại ở một số nơi. Trong những tháng qua, HCR và OIM liên tục phê phán một số nước châu Âu vì hành vi lập hàng rào ngăn chặn ở biên giới, như tại Hungary.

Còn Thụy Điển, quốc gia vốn nổi tiếng với mô hình xã hội công bằng, bác ái thì nay cũng ban hành nhiều biện pháp thắt chặt kiểm soát biên giới. Chính phủ Đan Mạch còn có dự án tịch thu trang sức và các đồ có giá trị khác của người nhập cư, với lý do bù lại phần nào chi phí đón tiếp họ.

Nhìn chung các biện pháp đối phó của châu Âu nếu như được thực hiện tốt cũng chỉ có thể giảm được phần nào làn sóng nhập cư. Như vậy xem ra trong năm 2016, vấn đề di dân vẫn là một trong những "hồ sơ gai góc" tiếp tục khiến châu Âu kéo dài cơn đau đầu!?

Quý Cao (theo RFI)