Giới phân tích vạch mưu đồ của Trung Quốc sau vụ bay thử nghiệm

Mưu đồ của Bắc Kinh

Reuters dẫn lời các nhà phân tích và các quan chức nước ngoài nhận định rằng việc Trung Quốc điều máy bay ra một trong các đường băng phi pháp tại quần đảo Trường Sa cho thấy các cơ sở mà Bắc Kinh xây dựng trong khu vực đang được hoàn thiện theo đúng mưu đồ của Bắc Kinh và Trung Quốc chắc chắn sẽ thực hiện các chuyến bay quân sự trên các đảo nhân tạo.

Giới phân tích cũng nói thêm rằng, sự hiện quân sự ngày càng gia tăng của Trung Quốc trong khu vực sẽ dẫn tới khả năng Bắc Kinh đơn phương thiết lập một vùng bảo vệ phòng không, gây gia tăng căng thẳng với các bên khác cũng có tuyên bố chủ quyền và với Mỹ tại một trong những khu vực “nóng” nhất thế giới.

Giới chức Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuần trước đã xác nhận về việc đưa một máy bay dân sự ra thử nghiệm trên bãi Chữ Thập, một trong những đảo nhân tạo mà Bắc Kinh bồi đắp phi pháp ở Trường Sa. Đây là lần đầu tiên Bắc Kinh sử dụng một đường băng trong khu vực.

Việt Nam đã ngay lập tức gửi công hàm phản đối tới phía Trung Quốc về động thái trên. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose cho biết Manila đang lên kế hoạch hành động tương tự. Trong khi đó, Mỹ và Nhật Bản đã bày tỏ lo ngại về động thái mới nhất của Bắc Kinh.

“Có lo ngại rằng Trung Quốc sẽ kiểm soát Biển Đông và điều đó sẽ ảnh hưởng tới tự do hàng hải và tự do bay”, ông Jose cho biết với báo giới.

Trong một năm qua, Trung Quốc đã xây dựng các đường băng phi pháp trên các đảo nhân tạo và việc Bắc Kinh đưa máy bay tới đây rõ ràng là đã nằm trong ý đồ của Trung Quốc. Hành động này chắc chắn sẽ làm gia tăng căng thẳng trong khu vực.

Đường băng trên bãi Chữ Thập dài 3.000 m và là một trong số 3 đường băng mà Trung Quốc xây dựng phi pháp trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông. Các đường băng này đủ dài để các máy bay ném bom tầm xa, máy bay vận tải và các máy bay chiến đấu của Trung Quốc có thể hạ cánh.

Giới chức Mỹ và khu vực còn cho biết, Bắc Kinh đang trong quá trình hoàn thiện một loạt cảng, nhà kho, cơ cở ăn ở trên các đảo nhân tạo. Trung Quốc dự kiến sẽ triển khai trái phép các radar cảnh báo sớm và các đơn vị thông tin trên Bãi Chữ Thập.

Các chuyên gia cảnh báo

Ông Leszek Buszynski, chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu quốc phòng và chiến lược thuộc Đại học quốc gia Úc, cho hay ông tin Trung Quốc tiến tới sẽ đưa các máy bay quân sự ra các đảo nhân tạo.

Chuyên gia trên cảnh báo rằng dù Trung Quốc có thể chưa tuyên bố một vùng nhận dạng phòng không nhưng vùng này vẫn khả thi một khi Bắc Kinh tăng cường sức mạnh trên không.

“Sau khi thử vài chuyến bay, bước tiếp theo là họ sẽ đưa ra một số máy bay ciến đấu - Su-27 và Su-33 - và họ sẽ đồn trú chúng ở đó lâu dài. Đó là điều Trung Quốc nhiều khả năng sẽ làm”, ông Buszynski nói.

Còn ông Ian Storey, một chuyên gia về Biển Đông tại Viện ISEAS Yusof Ishak (Singapore), dự đoán rằng căng thẳng sẽ ngày càng trở nên tồi tệ khi Trung Quốc sử dụng các cơ sở mới xây dựng để tăng cường sức mạnh ở Biển Đông.

Dù Trung Quốc không chính thức tuyên bố vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở Biển Đông, Bắc Kinh vẫn có thể áp đặt điều đó nhằm bảo vệ các đường băng mới và các cơ sở khác.

“Khi các cơ sở mới đi vào hoạt động, Trung Quốc sẽ thường xuyên cảnh báo các máy bay cả dân sự lẫn quân sự”, ông Storey cảnh báo. “Những diễn biến này là tiền đề cho một ADIZvà điều này sẽ khiến căng thẳng leo thang”.

Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố chủ quyền hầu hết Biển Đông dựa trên cái gọi là “đường 9 đoạn” (đường lưỡi bò) phi pháp. Mỹ đã mạnh mẽ chỉ trích các hành động hung hăng của Trung Quốc và tuyên bố sẽ bảo vệ tự do hàng hải ở Biển Đông.

Cuối năm 2013, Trung Quốc đã đơn phương tuyên bố ADIZ ở Hoa Đông, bao trùm quần đảo Senkaku mà Nhật kiểm soát nhưng Bắc Kinh cũng tuyên bố chủ quyền và gọi là Điếu Ngư. Hành động của Trung Quốc đã vấp phải sự chỉ trích của Mỹ và Nhật Bản.

Giới chức Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố có quyền làm điều tương tự ở Biển Đông, dù nói rằng các điều kiện chưa thích hợp để làm điều đó.

An Bình