Các nhà máy sản xuất ô tô tại Nga "hồi sinh" nhờ Trung Quốc

Ô tô Trung Quốc chiếm lĩnh thị trường Nga 

Sự kiện một công ty nhà nước cho ra mắt lại thương hiệu Moskvich, dòng ô tô cổ điển thời Liên Xô, vào tháng 11/2022 do đích thân Thị trưởng Moscow tổ chức cho thấy khả năng phục hồi của ngành công nghiệp ô tô Nga trước các lệnh trừng phạt của phương Tây.

"Đây là một sự kiện lịch sử", Thị trưởng Moscow Sergei Sobyanin nói khi Moskvich được ra mắt tại một nhà máy mà chính quyền Nga đã mua từ nhà sản xuất ô tô Pháp Renault vào năm ngoái với giá chỉ một rúp (tương đương 0,01 USD).

Sự "tái sinh" của Moskvich cũng là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc ngày càng lấn át một lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế Nga.

Lăn bánh khỏi nhà máy ô tô Moscow Moskvich rộng lớn ở phía nam thủ đô nước Nga là những chiếc SUV bốn cửa kiểu dáng đẹp với các bộ phận từ JAC Motors của Trung Quốc. Công ty cho biết họ làm việc với một "đối tác nước ngoài" nhưng không xác nhận mối quan hệ với JAC.

"Nội địa hóa sản xuất đang dần tăng lên", Moskvich cho biết với Reuters, đồng thời nói thêm rằng họ hy vọng sẽ bắt đầu giai đoạn sản xuất thứ hai vào cuối năm nay hoặc đầu năm 2024 liên quan đến lĩnh vực hàn và sơn tại nhà máy ở Moscow, kết hợp nhiều nhà cung cấp địa phương hơn với các linh kiện nội địa của Nga.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang giành thị phần ở Nga, tận dụng sự ra đi của các đối thủ phương Tây từng thống lĩnh thị trường này trước cuộc xung đột Ukraine.

Ô tô nhập khẩu của Trung Quốc hiện chiếm 49% thị trường Nga, đạt 40.000 chiếc vào tháng 6, so với mức trước xung đột chỉ là 7% vào tháng 6/2021, theo dữ liệu từ công ty phân tích Autostat.

Đây rõ ràng là một thị trường béo bở. Theo thống kê của hải quan Trung Quốc, xuất khẩu ô tô của Trung Quốc sang Nga từ tháng 1 đến tháng 5 đã tăng 5,2 lần so với cùng kỳ năm ngoái lên gần 3,6 tỷ USD, riêng trong tháng 4 đạt trị giá gần 1 tỷ USD.

Ngoài những con số này, các công ty Trung Quốc cũng đang tăng doanh số bán hàng của họ ở Nga với việc lắp ráp xe tại những nhà máy do các hãng như Renault và Nissan bỏ trống.

Reuters đã trao đổi với 2 công ty và 4 nguồn tin quen thuộc với vấn đề này cho biết, 6 nhà máy ở Nga trước đây thuộc sở hữu của châu Âu, Nhật Bản và Mỹ hiện đang sản xuất các mẫu xe Trung Quốc hoặc có kế hoạch làm như vậy với công suất hàng năm tổng cộng khoảng 600.000 xe.

Bộ Công Thương Nga không bình luận về các thông tin trên.

Vladimir Bespalov, một chuyên gia độc lập về lĩnh vực ô tô, cho biết sự hiện diện ngày càng tăng của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có lợi cho Nga, cho phép nước này khởi động lại sản xuất tại các nhà máy nhàn rỗi hoặc bỏ không và duy trì việc làm cho công nhân.

"Một số công nghệ sẽ được chuyển giao, một số sẽ được bản địa hóa, nhưng chúng sẽ không phải là những công nghệ tiên tiến nhất", ông Bespalov nói,  "nhưng, xét đến việc không có gì khác, thế này đã là khá nhiều rồi".

"Hồi sinh" ngành công nghiệp ô tô Nga

Sau một thập niên kể từ sự sụp đổ của Liên Xô vào năm 1991, Nga đã khuyến khích các nhà sản xuất ô tô phương Tây xây dựng nhà máy. Họ cung cấp khoản hỗ trợ cho những công ty thực hiện các công đoạn như dập, hàn và sơn tại địa phương, cũng như khuyến khích sản xuất linh kiện ở Nga.

Đến năm 2021, sản xuất trong nước đạt khoảng 1,4 triệu ô tô chở khách - khoảng một nửa công suất lắp đặt. Con số đó đã giảm xuống chỉ còn 450.000 vào năm ngoái - mức tồi tệ nhất của ngành kể từ khi Liên Xô sụp đổ - khi các công ty phương Tây rút lui do cuộc xung đột Ukraine.

Chính phủ cho biết ô tô sản xuất trong nước hiện chiếm chưa đến 40% thị trường ô tô của Nga, giảm từ 70-75% so với trước khi Moscow tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.

Andrey Olkhovsky, người đứng đầu chuỗi đại lý Avtodom, cho biết: "Không còn nghi ngờ gì nữa, việc mở rộng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc trên thị trường Nga sẽ tiếp tục. Không có lựa chọn thay thế cho ngành công nghiệp ô tô của Nga".

Theo dữ liệu bán hàng hàng tháng cho tháng 6 từ Autostat, thị phần 6 trong số 10 thương hiệu hàng đầu ở Nga là các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. 

Khi các công ty phương Tây rút khỏi Nga vào năm ngoái, Moscow đã dàn xếp việc các doanh nghiệp do nhà nước kiểm soát tiếp quản tài sản nước ngoài để đảm bảo hoạt động sản xuất từ lĩnh vực quan trọng này sẽ tiếp tục.

Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong sự phục hồi của ngành ô tô Nga. Trong một báo cáo vào giữa tháng 7 cho biết rằng một số nhà máy ở miền trung và tây bắc nước Nga không hoạt động vào năm ngoái hiện đang sản xuất "ô tô dựa trên các mẫu xe Trung Quốc... dưới nhãn hiệu riêng của họ".

"Nếu trước đây ô tô từ Nhật Bản và châu Âu chiếm ưu thế, thì hiện nay hơn 70% xe nhập khẩu là từ Trung Quốc", báo cáo cho biết.

Một nguồn tin thân cận với một trong các nhà máy cho biết, với việc sản xuất trong nước của Nga ngày càng phải nhập khẩu các bộ dụng cụ lắp ráp từ Trung Quốc.