
Nằm ven dòng Nậm Nơn, bản Cha Nga giáp biên giới Việt - Lào là địa phương xa xôi của huyện Kỳ Sơn. Nơi đây có một điểm trường mầm non đặc biệt, còn nhiều khó khăn, thiếu thốn.
Gian nan đường đến Cha Nga
Từ thành phố Vinh (Nghệ An) vượt qua chặng đường dài gần 350km, với những cung đường cheo leo, hiểm trở, chúng tôi đến bản biên giới Cha Nga, xã Mỹ Lý, huyện Kỳ Sơn.
Từ trung tâm xã, phải đi xe máy gần 30km đường rừng, vắt vẻo trên những sườn núi, một bên là dòng sông Nậm Nơn cuộn chảy. Dòng sông này còn là ranh giới giữa Việt Nam và Lào.

Một góc bản Cha Nga, xã biên giới Mỹ Lý, huyện Kỳ Sơn, Nghệ An (Ảnh: Nguyễn Phê).
Cô Lô Thị Hà, Hiệu trưởng Trường Mầm non Mỹ Lý 2 cho biết, bản Cha Nga có nhiều không: không điện thắp sáng, không sóng điện thoại, không chợ...
"Đây là con đường độc đạo vào bản Cha Nga, nếu gặp trời mưa, không có lựa chọn nào khác ngoài việc bỏ xe máy và đi bộ. Có những lần trời mưa, các cô giáo cắm bản vì thương các em phải lội suối, băng rừng, vượt dốc trơn trượt mới đến được với các cháu.
Các cô đi xe máy ngã trên đường là chuyện thường xuyên. Vào mùa mưa lũ, đất trên núi sạt xuống, có khi cả tháng trời các cô giáo không thể về nhà, dù chỉ cách bản khoảng 30km. Các cháu và các cô ở đây khổ lắm...", cô Hà chia sẻ.

Gian nan đường đến điểm trường mầm non Cha Nga (Ảnh: Nguyễn Phê).
Xa xa bên dòng Nậm Nơn, những nếp nhà lợp fibro xi măng, mái tôn ở bản Cha Nga hiện ra.
Bản Cha Nga có 94 hộ dân, với hơn 450 nhân khẩu, đều là đồng bào dân tộc Thái. Cuộc sống của bà con ở đây rất khó khăn, chủ yếu dựa vào nương rẫy, thỉnh thoảng xuống sông Nậm Nơn bắt cá để cải thiện bữa ăn.


Điểm trường mầm non Cha Nga nằm cạnh dòng Nậm Nơn (Ảnh: Nguyễn Phê).
Anh Lương Văn Nhưn, trưởng bản Cha Nga, chia sẻ: "Bà con ở đây rất khó khăn. Trình độ học vấn của bà con thấp, sản xuất nương rẫy chịu ảnh hưởng lớn từ nắng nóng quanh năm, lại phải canh tác trên những rẫy dốc, cao. Mong muốn lớn nhất của bà con là điểm trường mầm non này được xây dựng khang trang, sạch sẽ hơn. Ở đây, các cô giáo phải đến từng nhà để vận động các em đi học".
Mong một điểm trường khang trang
Cô Lô Thị Hà cho biết, trong những năm qua, nhà trường nhận được sự quan tâm đầu tư của các cấp chính quyền và các nhà tài trợ. Tuy nhiên, hiện nay còn một số điểm trường tạm bợ, không đáp ứng đủ cho học sinh.
Đặc biệt tại bản Cha Nga, có một lớp Mầm non với 25 trẻ và khoảng 10 học sinh Tiểu học. Dù các em đều ham học, nhưng do điều kiện cơ sở vật chất thiếu thốn, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, việc duy trì sĩ số phụ thuộc vào tấm lòng yêu nghề, mến trẻ và sự kiên trì vận động của các cô giáo. Học sinh phải ăn và học trong điều kiện thiếu thốn, cơ sở vật chất không đảm bảo.

Điểm trường Mầm non này hiện có 22-25 em, học trong căn phòng nhờ của bậc Tiểu học rất chật chội, mùa hè thì nóng nực, mùa mưa nước tràn vào... (Ảnh: Nguyễn Phê).
"Lớp học chật hẹp, phải học nhờ dãy lớp của bậc Tiểu học, điều này khiến quá trình dạy học và các hoạt động chăm sóc giáo dục của trẻ không thể đạt được yêu cầu chương trình Mầm non cần có.
Chúng tôi rất mong báo Dân trí và các nhà hảo tâm rộng lòng giúp đỡ, để cô trò ở đây được học trong một lớp học khang trang, ấm cúng và tổ chức những bữa ăn bán trú đảm bảo hơn cho các cháu trong những ngày đến trường", cô Hà chia sẻ.
Cũng theo cô Hà, từ thực tế nhu cầu cấp thiết, nhà trường mong muốn xây dựng một phòng học khép kín và một nhà bếp tại điểm trường bản Cha Nga, với tổng diện tích khoảng 64m2. Tổng kinh phí dự kiến cho công trình là 480 triệu đồng, nhằm cải thiện điều kiện học tập và sinh hoạt cho các học sinh.
Cô Lô Thị Hương (trú xã Mỹ Lý, huyện Kỳ Sơn), ra trường và công tác tại Trường Mầm non Mỹ Lý 2 được 2 năm. Hơn một năm nay, cô Hương vào cắm bản tại điểm Trường Mầm non Cha Nga.
"Vào mùa mưa, bản bị chia cắt với bên ngoài bởi đất đá sạt lở từ trên núi xuống, chắn ngang con đường độc đạo. Có những tháng mưa nhiều, dường như tôi không về được với con, gia đình. Công tác ở đây mới thấy thương các cháu.
Cái khó khăn nữa đối với các cháu ở đây là không biết tiếng Kinh nên giảng dạy cũng vất vả. Có nhiều em bố mất, mẹ đi làm ăn xa phải ở với ông bà họ cũng quên đưa cháu đến trường luôn", cô Hương chia sẻ.

Tại bản Cha Nga điểm trường mầm non và tiểu học, học chung với nhau (Ảnh: Nguyễn Phê).
Ông Lương Văn Bảy, Chủ tịch UBND xã cho biết, Mỹ Lý là xã biên giới giáp với nước bạn Lào, diện tích tự nhiên hơn 27.000ha; có hơn 45km đường biên giới, trong đó có gần 12km đường bộ và 33km đường sông với 9 mốc quốc giới.
Toàn xã có 12 bản, 1.259 hộ với 5.715 khẩu, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 99%, gồm có 4 hệ dân tộc cùng sinh sống Khơ Mú, Mông, Thái, Kinh. Số hộ nghèo cuối năm 2024 là 568 hộ, chiếm 45,12%; cận nghèo là 367 hộ, chiếm 29,15%...
Là địa bàn biên giới, vùng sâu, vùng xa, địa hình chủ yếu là đồi núi hiểm trở, xã đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong phát triển kinh tế - xã hội. Cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, giao thông cách trở. Hiện vẫn còn 4/12 bản chưa có điện lưới quốc gia, 5 bản chưa phủ sóng viễn thông, gây nhiều trở ngại cho việc giao thương, trao đổi hàng hóa.

Bà con trong bản tận dụng mái tôn bỏ đi để làm che mưa che nắng sân trường nhỏ bé (Ảnh: Nguyễn Phê).
Cuộc sống người dân còn thiếu thốn, dân trí không đồng đều. Diện tích đất sản xuất nông nghiệp hạn chế, phần lớn bà con vẫn phụ thuộc vào rừng để mưu sinh, thông qua việc phát nương làm rẫy, khai thác lâm sản. Thực trạng này tạo áp lực không nhỏ lên công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, đồng thời khiến việc thu hút nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp, tổ chức gặp nhiều khó khăn.
Chủ tịch UBND xã Mỹ Lý mong muốn báo Dân trí kết nối nhà hảo tâm giúp đỡ để xây dựng phòng học ở điểm Trường Mầm non Cha Nga để các em ở đây không phải thiệt thòi so với những nơi khác.
"Mong muốn của chúng tôi là làm sao cho bà con, các cháu Mầm non ở bản Cha Nga giảm bớt khó khăn, được học hành đến nơi đến chốn. Hiện nay, điểm trường này cũng chỉ là căn nhà tạm bợ, đã xuống cấp. Chúng tôi sợ nhất là xuất hiện những cơn mưa bất chợt kèm theo gió lốc sẽ cuốn mất điểm trường này", ông Bảy chia sẻ.

Phòng bếp được bà con dân bản dựng lên cho các cô nấu ăn tạm thời (Ảnh: Nguyễn Phê).
Chia tay các cháu và bà con bản Cha Nga cũng là lúc trời nhá nhem tối. Nơi đây vào cuối buổi chiều, tiết trời lạnh hơn, từng cơn gió rít lên, dưới dòng Nậm Nơn nước cuồn cuộn chảy. Trong khi đó, các cháu chỉ mặc trên mình chiếc áo mỏng tanh.
Mong rằng qua bài viết này, bạn đọc sẻ chia cùng các cháu cũng như bà con dân bản Cha Nga để không ai bị bỏ lại phía sau.
Mọi sự ủng hộ, giúp đỡ hoàn cảnh trực tiếp xin gửi về:
Cô Lô Thị HàĐịa chỉ: Trường mầm non Mỹ Lý 2, xã Mỹ Lý, huyện Kỳ Sơn, Nghệ An.
Hoặc ấn nút ‘Quyên góp’ để Dân trí có thể giúp bạn chuyển tới tay người nhận.