Đằng sau ồn ào phim Tết

Mùa phim Tết luôn là thời điểm quan trọng nhất của điện ảnh Việt trong năm với doanh thu ước tính đạt khoảng 30-40% doanh thu cả năm. Những kỷ lục phim Việt ăn khách nhất mọi thời cũng được thiết lập trong mùa Tết.

Bên cạnh doanh thu, những tranh cãi ồn ào trên mạng xung quanh chất lượng các bộ phim chiếu trong dịp Tết cũng rất xôm tụ, đặc biệt là những bộ phim của Trấn Thành, người liên tục xô đổ các kỷ lục trong ba năm qua và chững lại, trong năm nay với bộ phim Bộ Tứ Báo Thủ, tạo cơ hội cho các đối thủ bứt phá. Chất lượng của các bộ phim chiếu Tết luôn là một chủ đề gây tranh cãi và năm nay dường như ồn ào hơn mọi năm.

Người gây ồn ào nhất trong 4 bộ phim chiếu Tết không ai khác ngoài Trấn Thành. Từ một diễn viên hài, một MC (người dẫn chương trình) ăn khách hàng đầu, Trấn Thành chuyển sang làm phim với tư cách nhà sản xuất, biên kịch, đạo diễn và thậm chí cả dựng phim. Bố Già của Trấn Thành hợp tác (để học nghề) với Vũ Ngọc Đãng đã thành công vang dội tại phòng vé phim Tết năm 2020 với doanh thu vượt 400 tỷ đồng. Doanh thu của Bố Già khiến giới làm phim Việt phải ngỡ ngàng vì trước đó, phim đạt doanh thu cao nhất mới chạm mốc 200 tỷ đồng và các tên tuổi làm nên chúng cũng đã hoạt động lâu năm trong ngành như đạo diễn Victor Vũ và Ngô Thanh Vân.

Nhà Bà Nữ tiếp tục là một cú hit khác của Trấn Thành tung ra chiếu Tết năm 2023. Dù kịch bản được làm vội để thay thế cho Mai cần thêm thời gian mài giũa, bộ phim này vẫn gây bão phòng vé và vượt qua Bố Già để đứng đầu phim Việt ăn khách nhất mọi thời. Nhìn vào "chất liệu" của câu chuyện thì thật khó ăn khách vì nó quá "bình dân, tầm thường", nhưng Trấn Thành vẫn khiến bộ phim này chạm được vào đại chúng vì chủ đề mang tính phổ quát: mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái cùng những bế tắc và bất lực của con người trước sinh tồn.

Mùa phim Tết năm 2024, với Mai, Trấn Thành đã làm một cú "ăn ba" khi có ba tác phẩm phim Tết liên tiếp phá vỡ kỷ lục phòng vé, điều rất hiếm ngay cả với đạo diễn quốc tế.

Các nhân vật của phim Trấn Thành hầu hết đều là người lao động, từ một ông bố già đi làm nghề shipper và cậu con trai là youtuber, đến bà Nữ bán bánh canh và Mai là một nhân viên mát xa. Tôi cho rằng, chất liệu bình dân và lối kể chuyện trần trụi, rất "đời" là những bí quyết để Trấn Thành thu hút đến 5-7 triệu lượt khán giả cho mỗi bộ phim của mình. Đó thực sự là một hiện tượng không thể chối cãi.

Mùa phim Tết năm 2025, Trấn Thành tự tin ra mắt Bộ Tứ Báo Thủ, nhưng dù vẫn đứng nhất bảng doanh thu phim Tết với hơn 300 tỷ đồng thì nó đã cho thấy sự "xuống tay" của nhà làm phim này. Khác với ba bộ phim chính kịch có chủ đề khá nặng nề và nhiều nước mắt trước đây, Bộ Tứ Báo Thủ là một bộ phim hài lãng mạn tình tay ba và nhiều tiếng cười trào lộng xoay quanh một bộ tứ báo thủ. Bộ phim dễ xem và cho thấy sự học nghề, dụng công của Trấn Thành trong thiết kế bối cảnh và quay phim, nhưng chính sự "tự tin" vào sức hút của mình khiến anh làm một tác phẩm dưới tầm của mình.

Dù bị chê là "nói đạo lý", cả ba bộ phim chính kịch trước của Trấn Thành đều có những nhân vật và câu thoại đi vào đời sống và chính những "triết lý bình dân" ấy mới khiến anh trở thành "ông vua phòng vé phim Việt". Bộ Tứ Báo Thủ, do ôm đồm và "thỏa hiệp" để kể một câu chuyện đương đại, nó trở thành một bộ phim dễ xem và cũng dễ quên. Đó là những lý do mà sức hút của các bộ phim giảm sút khi người ta không có chuyện để "truyền miệng".

Trong mùa phim Tết năm nay đã xuất hiện hai đạo diễn mới và tác phẩm đầu tay của họ cũng gặt hái được thành công, đó là Nụ Hôn Bạc Tỷ của Thu Trang và Đèn Âm Hồn của Hoàng Nam. Nếu Thu Trang là đạo diễn nữ đầu tiên có phim đạt mốc 100 tỷ (và vừa chạm mốc 200 tỷ) và Hoàng Nam là đạo diễn "tân binh" mà có ngay phim đầu tay đạt mốc 100 tỷ.

Nụ Hôn Bạc Tỷ kể một câu chuyện tình tay ba lãng mạn và dễ xem cùng một câu chuyện về gia đình ít nhiều cảm động - đó là những lợi thế khi bộ phim bứt phá vào giai đoạn 2 của mùa phim Tết. Ba diễn viên chính trong phim tạo nên được thiện cảm cho khán giả và giúp họ thoát được cái mác "bình hoa di động". Dàn diễn viên hài bao gồm Thu Trang, Tiến Luật và Võ Tấn Phát hỗ trợ dàn chính và mang lại những mảng miếng hài để câu khách. Nhẹ nhàng dễ xem và phù hợp với không khí dịp Tết là những lợi thế giúp phim tăng tốc trong giai đoạn sau và trở thành một kỷ lục mới của Thu Trang: có phim vượt mốc 200 tỷ đồng.

Đèn Âm Hồn đã có cú khởi đầu thành công khi tân binh này tung ra chiếu ngày mùng 10 Tết và lập tức leo lên vị trí số 1. Đèn Âm Hồn ít được truyền thông trước đó và không có ngôi sao, nhưng ngay khi khởi chiếu đã thu hút được một lượng khán giả lớn nhờ câu chuyện mang nhiều màu sắc văn hóa dân gian của Việt Nam. Phim lấy cảm hứng từ Người Con Gái Nam Xương của danh sĩ Nguyễn Dữ để kết nối với những yếu tố tâm linh tạo ra một bộ phim kinh dị phô diễn được những vẻ đẹp của truyền thống.

Dù là đạo diễn tay ngang vốn xuất thân từ một youtuber, Hoàng Nam đã đầu tư kinh phí xứng tầm cho bộ phim đầu tay của mình. Phim gây ấn tượng về đầu tư bối cảnh và quay phim, cho thấy những dụng công và độ "chịu chơi" của họ với tác phẩm. Dù cũng gây ra tranh cãi về chất lượng, với một bộ phim tôn vinh văn hóa dân tộc và làm được một tác phẩm thành công về phòng vé như Đèn Âm Hồn là điều đáng được biểu dương. Tôi nghĩ Hoàng Nam sẽ trở thành một cái tên đáng gờm trong làng điện ảnh Việt vài năm tới, nếu anh cải tiến những điểm hạn chế của mình.

Chất lượng các bộ phim Tết năm nay ở mức trung bình khá. Các bộ phim đều rất dễ xem nhờ đề tài và cách kể chuyện phù hợp với thị hiếu của công chúng, nhưng chưa có một bộ phim nào nổi trội thực sự để làm thỏa mãn khán giả thực sự. Các bộ phim có thể chấp nhận được ở yếu tố giải trí phù hợp với không khí Tết. Nhưng với những khán giả đòi hỏi chất lượng hơn thì các bộ phim chiếu Tết đều chưa đáp ứng được.

Thị trường điện ảnh Việt vẫn còn nhiều dư địa để phát triển và khán giả Việt cũng rất chịu chi, ủng hộ cho phim nội địa hơn phim ngoại, nhưng chất lượng và sự ồn ào quanh những bộ phim chiếu Tết vẫn là một vấn đề cần được thảo luận để giúp điện ảnh Việt đi xa hơn. Không ít khán giả đã bày tỏ thất vọng khi xem phim và so sánh với phim Tết nước bạn. Nếu hiện tượng phòng vé của mùa phim Tết Trung Quốc Na Tra: Ma Đồng Náo Hải chiếu cùng thời điểm ở Việt Nam, thì các bộ phim Tết của ta có đạt được doanh thu khả quan như vậy?

Hay nói cách khác, nếu những bộ phim chiếu Tết của Việt Nam mới chỉ dừng lại ở việc "mua vui cũng được một vài trống canh" thì chừng nào chúng ta mới có được những bộ phim "lớn", không chỉ thành công ở trong nước mà còn ăn khách ở nước ngoài, như cách điện ảnh Thái đã làm rất tốt tại phòng vé phim Việt trong nhiều năm qua?

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!