Những điều cần biết về viêm gan B và ung thư gan

Tại các nước khu vực châu Âu, Bắc Mỹ, viêm gan virus không phải bệnh phổ biến và không phải là nguyên nhân thường gặp gây ung thư. Việt Nam nằm trong khu vực có tỷ lệ lưu hành viêm gan B cao và ung thư gan hiện nay vẫn là ung thư có số người mắc cao nhất cũng như tỉ lệ tử vong cao nhất trong các loại ung thư ở nước ta. 

Mối liên hệ giữa viêm gan B và ung thư gan

Virus HBV xâm nhập vào máu và gây tổn thương viêm tế bào gan. Phần lớn HBV khi xâm nhập vào cơ thể sẽ bị loại bỏ bởi hệ miễn dịch và thường không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cơ thể không thể loại bỏ được HBV và gây hại với sức khỏe.

Gan là một trong những cơ quan nội tạng quan trọng nhất của cơ thể, thực hiện hơn 500 chức năng khác nhau. Hiện có hơn 100 loại bệnh gan với nhiều dấu hiệu khác nhau. Một số bệnh như viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, thường có những dấu hiệu không đặc hiệu và dễ gây nhầm lẫn… Đáng lo ngại nhất về bệnh gan là ung thư gan.

Theo bác sĩ Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, virus viêm gan có thể gây ung thư do làm tổn thương DNA bên trong tế bào. DNA là những cấu trúc nằm bên trong tế bào, giúp tế bào phân chia và tăng trưởng, do vậy khi DNA bị tổn thương có thể làm thay đổi chức năng bình thường của tế bào. Virus cũng có thể gây viêm gan, từ đó gây cản trở hoạt động của tế bào gan.

Cơ chế chính xác của bệnh viêm gan gây ung thư hiện nay vẫn chưa rõ. Virus có thể gây tổn thương tế bào theo nhiều cách khác nhau và những tổn thương này có thể dẫn tới ung thư. Những tổn thương có thể khác nhau tùy theo loại viêm gan.

Viêm gan B gây ra những bệnh ung thư nào?

Khi bị nhiễm trong một thời gian dài, HBV và HCV có thể gây ung thư gan và u lympho ác tính không Hodgkin (một loại ung thư của hệ tạo huyết)

Tại Anh, nguy cơ gây ung thư gan cao hơn khoảng 20 lần ở người nhiễm HBV và/hoặc HCV. Tuy nhiên, virus viêm gan chỉ gây ra khoảng 600 ca ung thư ở Anh mỗi năm, chiếm khoảng < 1% tổng số ca ung thư. Tại Việt Nam, ung thư gan là bệnh phổ biến nhất trong các loại ung thư và viêm gan virus là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư gan.

Với ung thư gan, người ta đã xác định được nguyên nhân hàng đầu là do virus viêm gan B hoặc C. Trên 80% bệnh nhân ung thư gan là do tiến triển từ viêm gan virus B, khoảng 5% bệnh nhân ung thư gan được xác định là do virus viêm gan C. Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác như tiến triển từ xơ gan, tổn thương gan do lạm dụng rượu bia; các độc tố có trong thực phẩm mà chúng ta ăn phải hàng ngày…

Cách phòng ung thư gan

Đáng nói, cả viêm gan B và viêm gan C đều diễn tiến hết sức âm thầm, thường khi bước vào giai đoạn nặng (xơ gan, ung thư gan) bệnh mới có những biểu hiện rõ ràng hơn. Trong đó, đến nay viêm gan C vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh.

Ung thư gan giai đoạn đầu hầu như không có triệu chứng lâm sàng. Một số dấu hiệu để nhận biết sớm bệnh ung thư gan như: chán ăn, mệt mỏi, đầy bụng chậm tiêu, sụt cân nhiều trong thời gian ngắn; vàng da, vàng mắt; hay đau ở vùng dưới bờ sườn bên phải; táo bón hoặc tiêu chảy; đau vùng vai phải… Khi bệnh tiến triển u gan to thì có thể sờ thấy gan to dưới bờ sườn phải, mũi ức.

Vì thế, người dân nên đi khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần. Với những người có tiền sử tăng men gan, người lành mang virus viêm gan, người bị viêm gan B hoặc C, người hay uống rượu bia là nhóm đối tượng có nguy cơ cao nên làm thêm một số xét nghiệm chuyên sâu về gan theo chỉ định của bác sĩ.

Ngoài ra, hãy tiêm ngừa vaccine viêm gan B để phòng viêm gan B - với những trường hợp xét nghiệm viêm gan B (-).Tại Việt Nam, vaccine phòng viêm gan B được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ ngay sau khi sinh. Người trưởng thành chưa nhiễm viêm gan cũng được khuyến cáo tiêm vaccine phòng viêm gan B, đặc biệt là người có nguy cơ cao.

Không dùng chung bơm kim tiêm, bàn chải đánh răng, dao cạo râu có dính máu của người bệnh, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để phòng tránh lây nhiễm viêm gan B, C.

Những người mắc viêm gan B, C hoặc các bệnh lý về gan - viêm gan do rượu, gan nhiễm mỡ, xơ gan... cần được điều trị, quản lý và theo dõi chặt chẽ tại bệnh viện.

Có một chế độ ăn uống hợp lý, lối sống lành mạnh, hạn chế uống rượu bia, hút thuốc lá cũng là một trong những hành vi sinh hoạt tốt để ngừa ung thư hiệu quả.