Mỗi năm có khoảng 2.000 trẻ sinh ra nhiễm HIV

Ngày 2/6, Bộ Y tế phối hợp với UBND tỉnh Thanh Hóa tổ chức lễ phát động Tháng cao điểm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con năm 2012. Chủ đề của chương trình phát động năm nay là: “Hướng tới loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con vào năm 2015”. Dù thời tiết mưa to, nhưng hàng nghìn người đã có mặt tại Quảng trường Lam Sơn, thành phố Thanh Hóa để tham gia buổi lễ phát động.

Đây là một trong những mục tiêu chính do Đại hội đồng Liên hợp quốc đề ra tại Hội nghị cấp cao về phòng, chống HIV/AIDS, tháng 6/2011 mà Việt Nam đã cam kết thực hiện.

Thống kê tại Việt Nam, tính đến 31/12/2011, có 197.335 người trường hợp nhiễm HIV còn sống; tổng số trường hợp bệnh nhân AIDS hiện còn sống là 48.720 người. Tỷ lệ nhiễm HIV trong phụ nữ mang thai khoảng 0,25%. Trung bình mỗi năm, cả nước có gần 5.000 phụ nữ mang thai bị nhiễm HIV. Với tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con trung bình từ 30 - 40%, mỗi năm có khoảng 2.000 trẻ em sinh ra bị nhiễm HIV.

Tại Thanh Hóa, tính đến 31/3/2012: tổng số người nhiễm HIV hiện còn sống là 4.806 người; tổng số trường hợp bệnh nhân AIDS hiện còn sống là 2.109 người. Tính đến hết tháng 3/2012, toàn tỉnh Thanh Hóa phát hiện 1.056 phụ nữ nhiễm HIV, trong đó có 490 phụ nữ nhiễm HIV được tiếp cận điều trị ARV. Số bà mẹ được điều trị dự phòng lây truyền mẹ con là 136 người; số trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV là 96.

Trên thực tế, còn nhiều trường hợp phụ nữ mang thai không tiếp cận được các dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Nguyên nhân chủ yếu do bản thân người phụ nữ thiếu thông tin, thiếu kiến thức về phòng, chống HIV/AIDS nói chung và dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con nói riêng nên không chủ động tìm kiếm dịch vụ. Các dịch vụ dự phòng lây truyền từ mẹ sang con chưa được cung cấp một cách rộng rãi.

Sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS cũng là rào cản làm cho phụ nữ mang thai nhiễm HIV khó tiếp cận các dịch vụ. Một số không nhỏ phụ nữ mang thai nhiễm HIV chỉ phát hiện ra nhiễm HIV ở giai đoạn muộn trong quá trình mang thai hoặc trong khi chuyển dạ, dẫn đến khó khăn trong việc tư vấn xét nghiệm tự nguyện, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Tháng cao điểm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con năm 2012 sẽ được triển khai trong cả nước nhằm huy động sự tham gia của các các cấp bộ Đảng, chính quyền, đoàn thể; các cơ quan, đơn vị; các tổ chức xã hội và mọi người dân vào các hoạt động dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Đồng thời là dịp để tiếp tục nâng cao nhận thức của người dân nói chung, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và phụ nữ mang thai nói riêng về dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con; tạo cơ hội cho phụ nữ mang thai tiếp cận sớm các dịch vụ phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con... góp phần thực hiện thành công mục tiêu “Loại trừ hoàn toàn tình trạng lây truyền HIV từ mẹ sang con vào năm 2015” của Liên hợp quốc mà Việt Nam đã cam kết thực hiện.

Phấn đấu ít nhất có 80% số phụ nữ từ 15-49 tuổi được tiếp cận với các thông tin về dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con; tăng tỷ lệ phụ nữ mang thai được tư vấn, làm xét nghiệm HIV và quay lại nhận kết quả xét nghiệm trong thời kỳ mang thai lên 30%; tăng số phụ nữ mang thai được điều trị dự phòng sớm (từ tuần thứ 14) lên 30%; tăng gấp đôi số trẻ sinh ra từ các bà mẹ nhiễm HIV được điều trị dự phòng và được cung cấp sữa thay thế so với bình quân chung hàng tháng...

Theo khuyến cáo của ngành chức năng, nếu phụ nữ mang thai nhiễm HIV được chăm sóc và điều trị kịp thời thì tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang giảm xuống dưới 5% hoặc thấp hơn nữa, tiến tới có thể loại trừ hoàn toàn việc trẻ em bị nhiễm HIV do mẹ truyền sang con.

Duy Tuyên - Hoàng Văn