Khi nào chứng hay quên của bạn trở thành bệnh lý

Ths Lê Thị Phương Thảo, phòng Điều trị tâm thần người già, Viện sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch mai (Hà Nội) cho biết sa sút trí tuệ là bệnh thường gặp trong cuộc sống, nhiều khi chúng ta không biết được. Đây là tình trạng suy giảm nhận thức- chức năng cao cấp của vỏ não, trí nhớ, ngôn ngữ, xử lý thông tin, quên cái này cái kia….

Sa sút trí tuệ thường gặp ở người cao tuổi, nhưng những dấu hiệu sớm có thể xuất hiện từ độ tuổi 50. Nếu được can thiệp trong giai đoạn vàng- khi mới chỉ có biểu suy giảm nhận thức nhẹ, người bệnh hoàn toàn có thể hồi phục được.

“Quên sinh lý là tình trạng bình thường ở tất cả người cao tuổi. Trong những trường hợp này sẽ có một phần suy giảm nhận thức nhẹ, một số sa sút trí tuệ. Vì thế, điều quan trọng là can thiệp ngay từ khi có dấu hiệu suy giảm nhận thức nhẹ”, Ths Thảo nhấn mạnh.

Vì thế, người dân cần biết khi nào việc quên là bình thường, khi nào cần phải khám và điều trị. Suy giảm nhận thức thức được gọi là bệnh lý khi xuất hiện sớm, tiến triển nhanh, mức độ nặng. 

Các triệu chứng của suy giảm nhận thức nhẹ gồm: dễ quên sự việc mới xảy ra; hay bị lẫn mất đồ đạc trong nhà, quên đồ vật thông dụng; dễ bị lạc ở nơi mới đến; không nhận ra người quen cũ. Vì thế, họ có nhu cầu kiểm tra mọi thứ, nhắc đi nhắc lại nhiều lần một câu chuyện, làm đi làm lại một việc nhiều lần. 

Khi đã bước sang giai đoạn sa sút trí tuệ, biểu hiện bệnh rõ ràng, nặng nề hơn. Người bệnh có sự thay đổi nhận thức(quên, giảm giao tiếp bằng lời và chữ viết, rối loạn định hướng, không biết sự kiện phổ biến), thậm chí có biểu hiện rối loạn tâm thần (hoang tưởng, ảo giác, lo âu, trầm cảm, lãnh đạm, nghi ngờ, sợ hãi, thu mình, ghen tuông, cóp nhặt, đi lang thang…).

Nguyên nhân sa sút trí tuệ do tổn thương não, với đặc trưng là các biểu hiện suy giảm nhận thức, trí nhớ, ngôn ngữ, tri giác, giảm khả năng suy luận, phán đoán... Đó là lý do vì sao nhiều bệnh nhân bị rối loạn định hướng về không gian, thời gian, nhầm ngày là đêm và ngược lại.

Alzheimer (thường mắc sau tuổi 65) là nguyên nhân phổ biến nhất gây sa sút trí tuệ, chiếm 60-80%, tuy nhiên các bệnh khác như Parkinson hoặc các tổn thương não như u não, chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não... cũng là nguyên nhân gây sa sút trí tuệ. Đáng lưu ý, sa sút trí tuệ hiện cũng đang có xu hướng trẻ hóa, bệnh nhân trẻ nhất điều trị tại Viện sức khỏe tâm thần mới 49 tuổi. 

Đáng tiếc, hầu hết các trường hợp bị sa sút trí tuệ đến viện khi đã ở giai đoạn muộn, khi bệnh nhân không chỉ đơn thuần bị suy giảm trí nhớ mà đã có những rối loạn tâm thần, người nhà không chăm sóc được.

Do đó, người dân cần trang bị kiến thức về căn bệnh này, để khi thấy người thân hay quên tăng dần, rối loạn hành vi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống cần đưa đến gặp bác sĩ để khám, đánh giá xem bệnh nhân bị suy giảm trí nhớ do tuổi tác hay mắc sa sút trí tuệ.