Covid-19: Điều chúng ta đã biết và những bí ẩn vẫn chưa được vén màn

Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, Tổ chức Y tế Thế giới đã quyết định nâng mức rủi ro lây nhiễm dịch bệnh toàn cầu lên cấp độ cao nhất, tiệm cận với quy mô “Đại dịch toàn cầu”.

Theo một nghiên cứu được thực hiện dựa trên thông tin về 72.000 ca bệnh Covid-19 ở Trung Quốc, những người già với các bệnh lý nền như: Bệnh tim, cao huyết áp, tiểu đường, hen suyễn… sẽ đối mặt với nguy cơ nhiễm bệnh và tử vong cao hơn hẳn các nhóm đối tượng còn lại. Kết quả này cũng được thể hiện trong một thông báo chính thức của Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Trung Quốc (CDC Trung Quốc): Trong tập dữ liệu về 44.700 ca lây nhiễm virus corona mới, được sử dụng để phân tích, có đến hơn 80% bệnh nhân ở nhóm tuổi từ 60 trở lên, đồng thời một nửa trong số đó trên 70 tuổi. Cũng theo nghiên cứu này, tỉ lệ tử vong có xu hướng tăng dần theo độ tuổi, cụ thể:

Mối liên quan về độ tuổi và nguy cơ lây nhiễm ở tâm dịch Trung Quốc có sự tương đồng với những thông tin thể hiện trong các báo cáo bước đầu về tình hình dịch bệnh Covid-19, ở các khu vực khác trên thế giới. Lấy ví dụ về trường hợp của Italia, 12 ca nhiễm bệnh đầu tiên chủ yếu đều rơi vào nhóm tuổi 80 trở lên, không có trường hợp nào dưới 60 tuổi, và nhiều người trong số đó ghi nhận vấn đề về tim.

Trong nghiên cứu của các nhà khoa học Trung Quốc, tỉ lệ tử vong ở đàn ông so với phụ nữ khi bị nhiễm Covid-19 cũng cao hơn 1,65 lần (2,8% so với 1,7%). Có nhiều cách giải thích cho việc đàn ông dễ đối mặt với “án tử” hơn phụ nữ nhưng chủ yếu tập trung vào 2 hướng: Sự khác biệt về lối sống (hầu hết đàn ông Trung Quốc đều hút thuốc, trong khi rất ít phụ nữ có thói quen này) và các yếu tố sinh lý học (sự khác biệt về hormone theo giới tính). Tuy nhiên, giới khoa học vẫn chưa thể đi đến kết luận cuối cùng trong vấn đề này.

Một điều khiến không ít các nhà khoa học trên thế giới băn khoăn, chính là sự vắng bóng của trẻ em trong danh sách các ca nhiễm Covid-19 được xác nhận. Theo một nghiên cứu được thực hiện ở Trung Quốc, nhóm tuổi từ 10-19 chỉ đóng góp 1% trong tổng số ca nhiễm bệnh. Trong khi đó, với trẻ em dưới 10 tuổi, con số này thậm chí còn dưới 1% và chưa có trường hợp nào tử vong.

“Chúng tôi vẫn đang phải đau đầu trong việc lý giải về sự ít ỏi của các ca bệnh dưới 20 tuổi” – Nhà dịch tễ học Cecile Viboud, Viện Sức khỏe Quốc gia (Mỹ) chia sẻ - “Thực sự hiện tượng này là do người trẻ ít bị nhiễm virus corona hơn so với người lớn, hay khả năng lây nhiễm là như nhau nhưng bệnh lý ở nhóm tuổi này thường có biểu hiện nhẹ hơn?”

Chuyên gia này cũng cho biết thêm, bà rất bất ngờ khi tỉ lệ nhiễm bệnh ở nhóm người rất trẻ lại ít đến như vậy, bởi họ được xem là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi hầu hết các bệnh đường hô hấp có tác nhân là virus hay vi khuẩn khác.

David Fisman, nhà dịch tễ học đến từ Đại học Toronto cũng chia sẻ chung nỗi băn khoăn này: “Những đứa trẻ bị nhiễm bệnh ở đâu? Điều này thực sự rất nguy hiểm, khi trẻ em không được xét nghiệm vì chúng thường xuất hiện triệu chứng nhẹ”.

Một hướng giải thích khác cho việc tỉ lệ trẻ em nhiễm virus corona ở mức thấp chính là vì thời điểm dịch bùng phát ở Trung Quốc, cũng rơi vào khoảng thời gian học sinh được nghỉ Tết, sau đó chính sách lùi lịch học đã giúp nhóm đối tượng này hạn chế rủi ro nhiễm bệnh đáng kể.

Tỉ lệ nhiễm bệnh ở nhóm người trẻ nằm ở mức thấp cũng được ghi nhận trong đại dịch SARS xảy ra vào khoảng thời gian 2002-2003, nhưng không rõ rệt như hiện nay.

Việc một số lượng không nhỏ các nhân viên y tế trẻ tuổi nhiễm bệnh và tử vong, điển hình là trường hợp của bác sĩ Lý Văn Lượng (người đã cảnh báo về Covid-19 trước khi nó lan rộng) được lý giải là do họ liên tục phơi nhiễm với mầm bệnh khi thực hiện nhiệm vụ. Bên cạnh đó, sự kiệt sức sau chuỗi ngày dài chiến đấu với Covid-19 cũng khiến cơ thể dễ bị tổn thương hơn trước virus corona.

“Một nguyên nhân mà các nhân viên y tế trẻ tuổi đang bị lây nhiễm virus corona ngày một nhiều, chính là vì họ đang phải đương đầu với những thử thách nằm ngoài năng lực chuyên môn, cũng như những gì được đào tạo” – GS bệnh học John Nichols (Đại học Hong Kong) phân tích – “Các nhân viên y tế trẻ thực sự chưa đủ kinh nghiệm thực tế trong việc chăm sóc cho các bệnh nhân Covid-19, dẫn đến nguy cơ bị lây nhiễm tăng cao”.

Một câu hỏi lớn hơn là mức độ chết người của Covid-19 hiện vẫn chưa có lời giải đáp thích đáng. TS Sharon Lewin, Đại học Melbourne nhận định: “Ở thời điểm hiện tại, chúng ta chưa thực sự nắm được tỉ lệ tử vong của Covid-19. Con số này đâu đó rơi vào khoảng 2%”.

So sánh với dịch SARS, tỷ lệ tử vong ước tính của Covid-19 vẫn được xem là tương đối thấp, khi mà “người anh em” của nó đã khiến 1 trong mỗi 10 bệnh nhân phải mất mạng. Đối với bệnh cúm mùa, tỷ lệ tử vong chỉ là 0,1%. Tuy nhiên, đây là một căn bệnh rất dễ lây nhiễm nên mỗi năm vẫn có khoảng 400.000 người trên thế giới chết vì cúm mùa.

Từ những kinh nghiệm về các dịch bệnh cũng do virus thuộc họ corona gây ra, các chuyên gia dự đoán rằng, tỷ lệ tử vong của Covid-19 sẽ nằm trong khoảng giữa.

Minh Nhật

Theo SCMP, MedicalXpress