Các tác dụng không mong muốn của điều trị toàn thân ung thư phổi

Với các bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn 3-4, hướng điều trị chủ yếu là các phương pháp điều trị toàn thân, bao gồm điều trị bằng các thuốc điều trị đích, hóa trị hay điều trị miễn dịch. Mỗi phương pháp điều trị sẽ có những tác dụng không mong muốn riêng mà bệnh nhân cần phải nắm được để trao đổi kịp thời với bác sĩ điều trị của mình.

Các tác dụng không mong muốn khi sử dụng các thuốc điều trị đích 

Tiêu chảy

- Nhận biết: Người bệnh đi ngoài phân sệt hoặc phân lỏng, phân nước ≥ 3 lần/ngày

- Lời khuyên:

+ Trao đổi với bác sĩ điều trị khi có dấu hiệu.

+ Uống nước đầy đủ.

+ Chế độ ăn nhẹ, chia nhỏ bữa, chọn các thực phẩm dễ tiêu, hạn chế ăn các thực phẩm từ sữa, nhiều chất béo, gia vị cay, các chất kích thích như cà phê, rượu…

+ Giữ vệ sinh thân thể

Phát ban da

- Nhận biết: các phát ban da hoặc mụn (như mụn mủ) trên da bất kỳ vị trí nào trong cơ thể, có thể kèm theo ngứa hoặc đau.

- Lời khuyên:

+ Trao đổi với bác sĩ điều trị khi có dấu hiệu

+ Chăm sóc da nhẹ nhàng, dùng kem dưỡng ẩm

+ Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời

Viêm miệng

- Lời khuyên:

+ Trao đổi với bác sĩ điều trị khi có dấu hiệu.

+ Ăn các thức ăn mềm và nhạt.

+ Tăng cường vệ sinh răng miệng, nên dùng bàn chải lông mềm, không dùng nước súc miệng có cồn.

Viêm quanh móng

- Nhận biết: Viêm quanh móng (chín mé) là tình trạng viêm và nhiễm khuẩn da vùng quanh móng. Vùng da xung quanh móng chân hoặc móng tay bị sưng đỏ.

- Lời khuyên: Trao đổi với bác sĩ điều trị khi có dấu hiệu này để được bôi thuốc/kem hoặc điều trị nhiễm khuẩn.

Tăng men gan

- Nhận biết: dựa vào xét nghiệm máu.

- Lời khuyên: Trao đổi với bác sĩ điều trị khi có dấu hiệu này để bác sĩ có chỉ định phù hợp giúp bạn cải thiện các chỉ số đó về mức bình thường. 

Các tác dụng không mong muốn khi sử dụng các thuốc hóa trị

Phản ứng truyền

- Nhận biết: ngay sau khi tiếp xúc với hóa chất bệnh nhân xuất hiện cảm giác bồn chồn, hốt hoảng, nổi mẩn ngứa vùng mặt cổ hoặc toàn thân, mạch nhanh, khó thở, đau đầu, chóng mặt…

- Lời khuyên: Báo bác sĩ điều trị ngay khi có dấu hiệu để được tư vấn kịp thời.

Nôn và buồn nôn

- Nhận biết: Nôn có thể khởi phát trong vòng vài giờ hoặc có thể kéo dài 48h sau khi hóa trị liệu. Nôn cũng có thể khởi đầu trước khi hóa trị ở bệnh nhân từng bị nôn do hóa chất trước đó.

- Lời khuyên: trao đổi với bác sĩ điều trị ngay khi có dấu hiệu.

Tiêu chảy

- Nhận biết: Người bệnh đi ngoài phân sệt hoặc phân lỏng, phân nước ≥ 3 lần/ngày

- Lời khuyên:

+ Trao đổi với bác sĩ điều trị khi có dấu hiệu.

+ Uống nước đầy đủ.

+ Chế độ ăn nhẹ, chia nhỏ bữa, chọn các thực phẩm dễ tiêu, hạn chế ăn các thực phẩm từ sữa, nhiều chất béo, gia vị cay, các chất kích thích như cà phê, rượu…

+ Giữ vệ sinh thân thể

Sốt hạ bạch cầu

- Nhận biết: bệnh nhân xuất hiện sốt ≥ 38 độ C, xét nghiệm máu số lượng bạch cầu đa nhân trung tính < 500 G/L.

- Lời khuyên:

+ Trao đổi với bác sĩ điều trị khi có dấu hiệu.

+ Thực hiện đúng y lệnh của bác sĩ điều trị.

Thiếu máu

- Nhận biết: da, niêm mạc nhợt nhạt, chóng mặt khi thay đổi tư thế,  xét nghiệm máu số lượng hồng cầu giảm, huyết sắc tố giảm < 120g/l.

- Lời khuyên:

+ Trao đổi với bác sĩ điều trị khi có dấu hiệu.

+ Bổ sung thêm sắt và acid folic.

Thoát mạch

- Nhận biết: xuất hiện phồng ven tại vị trí cắm kim khi đang truyền hóa chất, có thể kèm theo cảm giác nóng, đau, buốt.

- Lời khuyên:

+ Trao đổi với bác sĩ điều trị khi có dấu hiệu.

Các tác dụng không mong muốn khi sử dụng các thuốc miễn dịch

Miễn dịch là phương pháp điều trị mới đã bắt đầu được áp dụng rộng rãi tại Việt Nam. Một số các tác dụng phụ hay gặp của phương pháp này như: cường giáp, suy giáp, viêm đại tràng, tiêu chảy, viêm da, viêm phổi kẽ…

Đa số các tác dụng phụ này gặp với tỷ lệ thấp và có thể hồi phục với các liệu pháp hỗ trợ. Vì thế, bệnh nhân cần thông báo ngay với bác sĩ điều trị khi xảy ra bất kỳ triệu chứng bất thường nào để có hướng xử trí phù hợp.