Huế tổ chức lễ cầu siêu cho cô hồn theo nghi thức Phật giáo

Đêm 22/5/1885, dưới sự chỉ đạo của quan đại thần Tôn Thất Thuyết, binh lính của triều đình nhà Nguyễn đã tiến công vào tòa khâm sứ Pháp (ở bờ nam sông Hương, hiện là trường ĐH Sư phạm Huế, đường Lê Lợi, TP Huế) và đồn Mang Cá ở phía Đông Nam Thành nội Huế.

Tuy nhiên, vì lực lượng và vũ khí yếu nên đã bị quân của Pháp phản công tiến đánh trở lại và dồn quân Nguyễn vào lại thành nội. Ngay rạng sáng 23/5, một cuộc càn quét dữ dội vào khu vực Kinh thành Huế của quân đội Pháp đã khiến cho hàng ngàn người dân, binh lính, quan lại bị chết vì đạn, và chủ yếu là dẫm đạp lên nhau khi thoát ra khỏi thành bằng các cửa nhỏ hay nhảy xuống kênh hào, tường thành cao để thoát thân.

Vì vậy, sau biến cố đầy đau thương này với khoảng hơn 2.000 người Huế bị chết, người Pháp lệnh cho tất cả người thân phải bốc hết mồ mả đã chôn trong đêm 23/5 đưa ra ngoài kinh thành đến chôn tại nghĩa địa Ba Đồn ở chùa Ba Đồn (phía Đông đàn tế trời Nam Giao). Đây được xem là nơi chôn dân Huế lớn nhất trong cuộc đấu tranh chống giặc Pháp xâm lược.

Trước đây vào năm 1803 khi xây Kinh thành Huế, Gia Long - vị vua đầu tiên thời nhà Nguyễn (1802-1945) đã cho giải tỏa 8 ngôi làng ở bờ bắc sông Hương. Tất cả mồ mả vô chủ tại 8 làng được dời lên chùa Ba Đồn và vua cho dựng bia đề chứ “Ân Tứ Hiệp Táng Vô Tự Chi Mộ” (Vua cho hợp táng những người không người thờ tự).

Năm 1835, vua Minh Mạng cho lập thêm 1 bàn thờ giữa trời để hàng năm triều Nguyễn lên đây cúng cô hồn. Sau này, vua còn cho dựng thêm 2 đàn để cúng tế nên dân chúng gọi đó là Cồn mồ Ba Đàn (hay đọc trại là ba đồn). Hiện tại chùa Ba Đồn có nghĩa địa Ba đồn có 3 đàn lớn (lúc xưa) và 5 đàn nhỏ với khoảng hơn 6.000 hài cốt được chôn cất xung quanh. Cho đến nay, nghĩa địa Ba Đồn vẫn là nghĩa địa cô hồn lớn nhất tỉnh Thừa Thiên - Huế.

Trong 3 ngày liên tiếp tại nghĩa địa này, theo nghi thức phật giáo, các thầy sẽ tụng kinh cầu siêu cho các vong linh cô hồn được siêu thoát. Cũng trong tuần lễ cúng cô hồn (bắt đầu từ 23 cho đến 30/5 âm lịch), trên khắp thành phố Huế cũng diễn ra lễ cúng cô hồn tại từng nhà, cửa hiệu làm ăn, khu vực, tổ dân phố... nhưng lớn nhất vẫn là khu vực thành nội - phía gần cửa Đông Ba vì đây là địa điểm có nhiều dân Huế tử nạn nhất.

Mâm thượng, mâm hạ trong miếu âm hồn đường Mai Thúc Loan