Giới trẻ Nhật “chán” ô tô

Giống như nhiều thanh niên Nhật Bản đồng trang lứa, Yutaka Makino, một nhạc công 28 tuổi, cho rằng sở hữu một chiếc ô tô mang theo nhiều rắc rối hơn là giá trị và tiện ích, đặc biệt là ở một thành phố giao thông đông đúc, nơi chủ xe phải trả 30.000 yên (330 USD) phí đỗ xe hàng tháng và mua xăng với giá khoảng 100 yên/lít (tương đương 1 USD/lít).

Đó là cách suy nghĩ của giới trẻ Nhật ngày nay, khác hẳn với quan niệm của các thế hệ trước, cho rằng việc sở hữu ô tô là một cách khẳng định địa vị xã hội và khả năng kinh tế.

Xu hướng này đang khiến lãnh đạo các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản thực sự lo lắng. Họ sợ tình yêu của nước Nhật với ô tô có thể đang đi tới hồi kết.

“Sở thích của giới trẻ đang chuyển từ ô tô sang các phương tiện viễn thông, như máy tính cá nhân, điện thoại di động và các dịch vụ,” ông Yoichiro Ichimaru, người phụ trách theo dõi doanh số tiêu thụ xe trong nước của Toyota, nhận xét.

Theo dự đoán của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản, doanh số tiêu thụ ô tô trên thị trường nội địa sẽ giảm xuống còn 4,86 triệu xe vào năm 2009 - lần đầu tiên ở dưới mức 5 triệu xe trong vòng hơn 3 thập kỷ qua. Năm nay, doanh số dự kiến đạt 5,11 triệu xe, mức thấp nhất kể từ năm 1980.

Trong thời kỳ bùng nổ kinh tế của nước Nhật vào năm 1990, doanh số tiêu thụ ô tô từng đạt con số 7,78 triệu xe. Sau đó, Nhật Bản bước vào giai đoạn suy giảm kéo dài một thập kỷ, khiến mức tiêu dùng và doanh số ô tô đều giảm.

Ông Toshiyuki Shiga, giám đốc Nissan, cho rằng: “Những thay đổi trong quan niệm của mỗi người về giá trị ô tô được tích luỹ qua thời gian. Sự thay đổi trong thái độ của giới trẻ đối với ô tô không diễn ra trong một sớm một chiều. Vì vậy, chúng ta phải tiếp tục thuyết phục họ rằng ô tô rất tuyệt.”

Và trong nỗ lực thực hiện điều đó, Nissan yêu cầu các đại lý đưa ra những phụ kiện trang trí thật sặc sỡ cho ô tô, nhằm tạo sức hấp dẫn đối với nữ giới - đối tượng có xu hướng thích những thứ hình thức dễ thương. Mặt khác, Nissan ký hợp đồng với ngôi sao bóng chày Ichiro để thực hiện những clip quảng cáo thật thu hút sự chú ý trên truyền hình cho một mẫu xe thể thao mới.

Toyota, nhà sản xuất ô tô lớn nhất Nhật Bản, đã tổ chức các sự kiện lái thử xe, tham gia các buổi trình diễn thời trang và thậm chí xây một khu mua sắm riêng ở vùng ngoại ô, trong đó có một đại lý ô tô.

Khoảng một nửa ô tô sản xuất tại Nhật Bản được tiêu thụ ngay trong nước, còn một nửa để xuất khẩu. Dù vậy, sự thờ ơ của giới trẻ Nhật Bản đối với ô tô vẫn gây lo lắng cho các nhà sản xuất. Có thể thị trường ô tô Mỹ đang trong thời kỳ suy giảm, nhưng người ta tin rằng sớm muốn gì người dân nước này cũng sẽ bắt đầu mua ô tô trở lại, vì Mỹ không có mạng lưới phương tiện giao thông công cộng thuận tiện như nhiều nước khác. Còn với Nhật Bản, câu chuyện lại hoàn toàn khác. Ở đây, đường sá chật như nêm, nhưng hệ thống tàu điện hoạt động rất hiệu quả. Thêm vào đó, dân số Nhật Bản có xu hướng giảm nên quy mô thị trường nội địa càng co hẹp.

Makino, nhạc công 28 tuổi đã nhắc ở trên, là một điển hình cho thế hệ mới của nước Nhật. Anh và các bạn coi ô tô không khác gì một đồ dùng giống như máy hút bụi, chứ không phải là cái gì phản ánh con người, thị hiếu hay mức thu nhập của họ. Bố của Makino sở hữu một chiếc ô tô, còn anh thì chưa bao giờ. Và thậm chí anh còn không thể phân biệt một chiếc Honda Fit với Toyota Vitz.

“Tôi không tin rằng có thêm các thứ lại khiến bạn giàu có hơn. Nếu bạn cảm thấy mình hạnh phúc trong tâm tưởng thì sẽ là hạnh phúc mà chẳng cần tiền,” Makino nói.

Các công ty ô tô như Toyota và Honda, cùng với những tập đoàn điện tử như Sony và Panasonic vẫn là những trụ cột của Nhật Bản, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, và việc họ phải cắt giảm mạnh sản xuất sẽ là thảm kịch.

Ngành sản xuất chế tạo đóng góp 1/5 GDP của Nhật Bản, nhưng chiếm tới 90% xuất khẩu, nên bất cứ sự sụt giảm nào trong ngành này sẽ có tác động đến toàn nền kinh tế Nhật Bản, và sẽ càng gây sức ép tới doanh số tiêu thụ ô tô.

Không như đa số nước công nghiệp khác, Nhật Bản thiếu các ngành kinh tế khác để tạo lực đẩy cho nền kinh tế, như tài chính hay dịch vụ. Tiêu dùng chiếm khoảng 60% GDP của Nhật.

Mức độ thiệt hại đối với nền kinh tế sẽ rất lớn nếu ngành chế tạo xe hơi không thể xoay chuyển tình thế, vì đây là ngành tạo nhiều công ăn việc làm, không chỉ trực tiếp ở các nhà máy lắp ráp, mà còn ở các nhà cung cấp phụ tùng, nhà phân phối và các công việc gián tiếp khác như các công ty điện tử sản xuất pin và một số phụ tùng cho ngành ô tô.

Hiện tại, các nhà sản xuất ô tô đã cắt giảm hàng ngàn việc làm tại các nhà máy lắp ráp ô tô xuất khẩu sang Mỹ và một số thị trường khác. Toyota đã thông báo khả năng thua lỗ lần đầu tiên trong 7 thập kỷ.

Một số đại lý ô tô ở Nhật Bản đang áp dụng những sáng kiến đặc biệt nhằm thu hút khách hàng trong nước. Ví dụ, Motoharu Ishii đã phải biến đại lý Honda của ông thành một cửa hàng đặc biệt dành cho những khách hàng có chó. Những con chó lớn không thể cùng chủ đi tàu điện ở Nhật Bản, và vì vậy, những người có sở thích nuôi thú được coi là đối tượng khách hàng tiềm năng của các đại lý ô tô.

Ông Motoharu Ishii giúp khách hàng giải pháp đặt lồng để vật nuôi trong xe, tặng phiếu giảm giá mua chuồng chó, và chuẩn bị sẵn một tấm thảm xơ ở đại lý để đón chó mèo mà khách hàng mang theo - nhìn chung cũng giống cách các cửa hàng bách hoá chuẩn bị khu vui chơi cho trẻ để phục vụ các bà mẹ đi mua sắm.

“Chúng tôi muốn khách hàng lưu lại showroom của chúng tôi lâu hơn một chút,” Motoharu Ishii nói. Ông còn cho biết dù doanh số chưa tăng, nhưng ít nhất những gì ông làm cũng chặn được sự sụt giảm nghiêm trọng.

Nhật Minh

Theo AP