Quá mệt mỏi khi dùng mạng xã hội, người trẻ tạo ra các "trạm nghỉ số"

Giải pháp cho người dùng muốn thư giãn trên mạng xã hội

Rất nhiều video trên các nền tảng mạng xã hội đang khuyến khích người dùng dành thời gian nghỉ ngơi. "Hãy ngắm nhìn thác nước này"; "Hãy nhìn lên bầu trời kia"; "Hãy ngắm nhìn tách trà nóng hổi được đặt lặng lẽ trên bàn". Những video có nội dung như vậy được gọi chung là "trạm nghỉ số".

Trạm nghỉ số được tạo ra nhằm mang lại cho người dùng khoảnh khắc thư giãn trên mạng xã hội. Các video này đều có nội dung tương tự nhau: khung cảnh bình yên được ghi lại, ở đó hầu như không có người, không gian tĩnh lặng, chỉ phát ra tiếng nhạc nhẹ nhàng hoặc âm thanh của thiên nhiên, cùng với đó là giọng nói hoặc dòng chữ xuất hiện trên màn hình: "Chúc mừng! Bạn đã bắt gặp một trạm nghỉ số. Bạn có thể ở đây bao lâu tùy thích".

Ý tưởng trạm nghỉ số được tạo ra vào năm 2020 bởi Gabi Abrao, 27 tuổi, một nhà sáng tạo nội dung trên Instagram và Tik Tok. Tuy nhiên, xu hướng này mới bắt đầu được lan tỏa và phổ biến rộng rãi trong năm vừa qua.

Các trạm dừng chân số xuất hiện ngày càng nhiều trên các nền tảng và mọi người thường mong muốn một không gian không phải tách biệt hẳn với mạng xã hội, nhưng cũng không phải đắm mình trong đó.

Thậm chí trong trình phát âm thanh trực tuyến trên Twitter, nhiều người truy cập vào các phòng phát thanh có không gian yên tĩnh hoặc chỉ phát những âm thanh của thiên nhiên.

Jamie Kish, 36 tuổi, một nhà sinh học biển kiêm nhiếp ảnh gia, đã đăng tải các trạm nghỉ số lên Tik Tok. Thay vì lướt mạng trong vô thức và tiếp cận các nguồn thông tin theo cách thụ động, vào trạm nghỉ số, người dùng mạng xã hội sẽ có khoảng thời gian để nghỉ ngơi.

Những trạm nghỉ của Kish thường là khung cảnh đại dương, bởi cô đã dành rất nhiều thời gian ở ngoài bãi biển. Với cô, ngay cả việc tạo ra những video này cũng có tác dụng trị liệu.

"Thật ngột ngạt khi tất cả những điều khủng khiếp đều xảy ra vào một thời điểm và có lẽ tôi sẽ làm tổn thương những người mình yêu thương. Vì vậy, trạm nghỉ số có thể coi như là một sự giải thoát", cô chia sẻ. 

Định dạng của Tik Tok và Instagram rất phù hợp cho những trải nghiệm qua màn ảnh nhỏ. Những video này sẽ phóng to ra toàn màn hình, với đoạn âm thanh được phát tự động. Có người còn tạo ra trạm nghỉ số trên Twitter bằng cách đăng tải một hoặc nhiều bức ảnh đẹp mắt.

Nội dung giúp người dùng thư giãn không phải là một đề tài mới trên mạng xã hội. Có rất nhiều video về đề tài này. Tuy nhiên, những câu nói được sử dụng trong trạm nghỉ số khiến video này giống như một món quà dành cho người xem. Câu nói "chúc mừng" hàm ý một thành tựu đạt được, còn câu nói "Hãy ở lại đây bao lâu tùy thích" khiến người xem cảm thấy mình đang thực sự được hòa mình vào địa điểm trên màn ảnh.

"Tôi rất thích ý tưởng mô phỏng của ứng dụng này", Abrao cho biết. "Không đơn thuần là đăng tải những video phong cảnh thiên nhiên, bạn dường như cảm thấy mình thực sự được đặt chân đến những nơi đó".

Kiểu video này cũng có đặc tính như ảnh chế trên mạng, khiến chúng được mô phỏng một cách dễ dàng. Ai cũng có thể tạo ra trạm nghỉ số bằng những khung cảnh đơn giản.

Các video về những con sóng trên bãi biển xa lạ hay một quán cà phê ở Italy vào ngày mưa không còn bị xem là khoe mẽ phô trương nữa, thay vào đó, nó dần xuất hiện trong các trạm nghỉ số, và đem lại nhiều lợi ích cho người xem.

Các trạm nghỉ số có thể được phát theo từng chủ đề khác nhau, nhà văn Kristin Merrilees chia sẻ trên Twitter. Trạm nghỉ số còn xuất hiện dưới dạng câu hỏi ở phần bình luận, chữa lành năng lượng...

Trạm nghỉ số có thực sự giúp người dùng thư giãn?

Các sáng tạo nội dung cho biết thời gian chúng ta bỏ ra trên mạng xã hội đã tăng lên rất nhiều so với hai năm trước. Lượng người dùng mạng xã hội tăng lên cũng đồng nghĩa với sự phổ biến của xu hướng sống chậm tăng lên, điển hình là trào lưu thi vị hóa cuộc sống nông thôn cottagecore, một trào lưu không nói "không" với công nghệ.

"Mới đây, việc nghỉ ngơi cũng được coi như hoạt động chính trị", nhà văn Greta Rainbow đã viết trong bản tin điện tử Dirt vào năm 2021. "Đối với người dùng mạng xã hội, giải trí cũng khiến họ cảm thấy mệt mỏi".

Trạm nghỉ số khiến người xem không còn mong muốn được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thế giới bên ngoài nữa. Abrao cho rằng đó là một phần của nghịch lý. "Có vẻ như chúng ta đã thành công trong việc thoát khỏi mạng xã hội, nhưng thực chất lại chỉ là phần thưởng cho việc dành nhiều thời gian cho nó".

Các video này đi ngược với các ý kiến cho rằng dùng Instagram và Tik Tok là để thư giãn, nghỉ ngơi. "Mạng xã hội ban đầu được tạo ra để thư giãn sau một ngày mệt mỏi. Giờ đây, với lượng thông tin khổng lồ và đời sống trên mạng xã hội, bạn cũng cần nghỉ ngơi trên chính công cụ thư giãn đó", Kish chia sẻ.

Kể từ khi những video trạm nghỉ số này trở nên phổ biến, nó đã trở thành công cụ để một vài người thu hút sự tương tác trên mạng xã hội. "Nếu một người tạo ra nội dung với mục đích chủ yếu là thương mại, nhưng vẫn có ích cho người xem, thì đó là tốt hay xấu?", Aiden Arata, một nhà sáng tạo nội dung ở Los Angeles, người đã xây dựng rất nhiều phiên bản của trạm nghỉ số kết hợp hướng dẫn thiền định, đặt ra câu hỏi.

Arata cho biết có rất nhiều công ty và tổ chức đã sao chép nội dung của cô, kể cả trạm phát thanh lớn nhất của Australia. "Âm điệu của các giọng nói được thu sẵn thậm chí còn giống y hệt nhau, thật sự nghe rất đáng sợ", cô nói.

Moira Sullivan, 26 tuổi, một nhân viên bán hàng tại Philadelphia xây dựng nhiều trạm nghỉ số, cho biết cô thích nghe những âm thanh do người thật tạo ra hơn. Những gì các công ty làm ra chỉ mang tính chất chạy theo xu hướng. Dĩ nhiên, sản phẩm của họ kém tự nhiên hơn hẳn.

Tik Tok đã thử nghiệm rất nhiều phiên bản trạm nghỉ số. Năm 2020, ứng dụng này khởi động một chiến dịch với sự góp mặt của rất nhiều nhà sáng tạo nội dung hàng đầu, yêu cầu người dùng ngừng lướt xuống, tìm cho mình một ly nước và hòa mình vào không gian thư giãn. Các video được xuất hiện ngẫu nhiên và phát tự động cho những người dành phần lớn thời gian trên mạng xã hội.

Tuy nhiên, nội dung của video này có vẻ như công kích người sử dụng. Không chỉ tạo ra không gian thư giãn, Tik Tok còn muốn người dùng ngừng sử dụng điện thoại. Phản ứng của người xem dưới các video này hầu hết là tiêu cực.

Có video nhận được hàng ngàn bình luận cho rằng họ cảm thấy thất vọng vì những nhà sáng tạo lớn như vậy lại cố gắng thao túng người xem. Các video chính thức của Tik Tok chỉ xuất hiện sau một khoảng thời gian nhất định, điều đặc biệt là bạn có thể bắt gặp một trạm nghỉ số bất cứ lúc nào.

Khi dịch bệnh ngày càng căng thẳng và vấn đề xã hội, đời sống có phần ngột ngạt, các trạm nghỉ số đã thỏa mãn nhu cầu người sử dụng muốn được thư giãn mà không cần ngừng sử dụng mạng xã hội. Arata nói: "Lượng thông tin xuất hiện trên mạng xã hội ngày càng nhiều. Liệu chúng ta có thể sử dụng mạng xã hội để nghỉ ngơi theo đúng nghĩa của nó không?".