Phố ông đồ giữa lòng Sài Gòn

Khoảng 3 - 4 năm trở lại đây, phong trào viết thư pháp quốc ngữ phát triển rất mạnh, nhất là trong những dịp lễ tết. Từ đó đã hình thành một phố thư pháp vỉa hè do nghệ sĩ Bùi Hiến lập nên ở góc phố Trương Định và Điện Biên Phủ, Q.3. Và vì thế, người dân thành phố thường tụ tập đông đúc tại khu vực này gây ra nhiều cảnh kẹt xe. 

Từ những bức xúc thực tế cộng thêm với suy nghĩ muốn tạo sân chơi cũng như việc tạo thêm thu nhập cho sinh viên các trường đại học trong dịp Tết, KTS Lưu Thanh Hải, Phó chủ nhiệm CLB thư pháp Nét Việt đã cùng một vài người bạn như Thạc sĩ Nguyễn Hiếu Tín, nhà thư pháp Thiện Dũng… đề xuất thành lập phố thư pháp Phạm Ngọc Thạch hoạt động định kỳ mỗi năm vào dịp cận Tết Nguyên đán. 

Theo Ban tổ chức, các “ông đồ” khi tham gia biểu diễn thư pháp đều mặc trang phục truyền thống áo dài the, khăn đóng và trải chiếu hoa ngồi viết thư pháp. Tại khu vực này, có khoảng 20 ông đồ “thường trực” từ sáng đến tối, kéo dài từ nay đến đêm giao thừa nhằm viết tặng và bán câu đối tết cho du khách và người dân thành phố. 

Các ông đồ viết thư pháp tại đây đa số là sinh viện các trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn, Kiến trúc, Mỹ Thuật, Kinh tế… được chia theo từng nhóm, có nhóm như của ông đồ trẻ Nguyễn Hữu Tài, sinh viên 2 khoa Xã hội Học trường ĐH KHXH&NV đã kêu gọi nhóm bạn gồm 4 người hùn hạp nhau thuê chiếu, khăn đóng áo dài the, nguyên liệu… về làm chung. 

Bạn Tài, quê Tiền Giang, cho biết năm nay không về quê sớm mà tranh thủ ra đây đăng ký gian hàng để viết thư pháp kiếm tiền cho đợt đóng học phí kỳ II bắt đầu sau tết. Tài cho biết thêm, lệ phí các bạn phải đóng góp cho NVH Thanh Niên để thuê chiếu ông đồ là 500.000 đồng. Số tiền này sẽ được NVH sử dụng cho các họat động từ thiện xã hội dành cho trẻ em nghèo trong dịp Tết Nguyên đán. 

Rất nhiều sinh viên của các trường đại học trên địa bàn thành phố chọn dịp này ngoài việc kiếm tiền còn là nơi cọ xát tài văn chương thơ phú và rèn chữ thư pháp.  

Ngoài ra, cũng còn có nhiều ông đồ chuyên nghiệp như “ông đồ” Đào Phương, “ông đồ” Lưu Thanh Hải… cứ đến hẹn lại lên, vào dịp tết là những “người muôn năm cũ” này trải chiếu hoa, áo dài khăn đóng đến các tụ điểm sinh hoạt văn hóa, các khu du lịch để viết câu đối Tết cho mọi người.   

“Ông đồ” Đào Phương đã có thâm niên hơn 10 năm viết thư pháp tại TPHCM. Nhờ nghề này mà ông đã nuôi 3 con vào ĐH.   

Ông đồ Đào Phương đang thảo chữ. 

Theo ông Đào Phương, phố ông đồ Phạm Ngọc Thạch có một thỏa hiệp ngầm về giá giữa các ông đồ với nhau nên không có hiện tượng phá giá, giành giật khách với nhau. Giá mỗi bức thư pháp được ấn định từ 30.000 đồng đến 200.000 đồng tùy chữ và chất liệu. 

Tùy thuộc vào thế mạnh mà mỗi ông đồ chọn cho mình một phong cách riêng. Với ông, vẫn một mực trung thành với mực tàu, giấy đỏ. Còn với những ông đồ trẻ là các bạn sinh viên thì chọn phong cách viết thư pháp kết hợp với hội họa phong cảnh. Phong cách này đã được giới trẻ đón nhận rất nồng nhiệt. Tuy nhiên, với những đối tượng như Việt kiều, các bác hưu trí thì vẫn trung thành với phong cách cũ và hình ảnh xưa.  

Bác Hiển Đạt, cán bộ hưu trí (Q.1) cho rằng, hình ảnh “ông đồ già bày mực tàu giấy đỏ, trên phố đông người qua” trong thơ của Vũ Đình Liên đã ăn sâu vào tâm trí mình mỗi dịp xuân về tết đến. Vì thế, năm nào bác Đạt cũng tìm đến phố ông đồ để “xin chữ”.  

Theo ông đồ Đào Phương, năm nay những chữ như Xuân hội nhập, Tết sum vầy; Năm mới thừa chuyện vui, Tiết đẹp Xuân còn mãi… được rất nhiều người nhờ ông “thảo chữ” nhất. Bởi, theo ông, năm 2006, đất nước Việt Nam rất nổi bật trong các hoạt động quảng bá hình ảnh của mình ra với thế giới, hội nhập với toàn cầu.  

Có thể nói, bên cạnh những hoạt động thương mại đang rất nhộn nhịp trong những ngày giáp Tết Đinh Hợi, hình ảnh phố ông đồ là một nét văn hóa không chỉ làm tôn thêm các giá trị văn hóa truyền thống mà còn có một ý nghĩa rất lớn giúp những người trẻ hiểu và cảm nhận hết giá trị của ngày tết cổ truyền dân tộc trong thời hội nhập. 

Lê Nhựt