Độc đáo chàng trai trẻ “vẽ” tranh bằng xích, ốc vít

Người giữ lửa nghề tò he truyền thống

Nghệ nhân Lê Xuân Tùng sinh ra trong gia đình có truyền thống nặn tò he. Mong muốn lưu giữ nghề gia truyền, nét đẹp quê hương Việt Nam, anh không ngừng sáng tạo, phát triển nghệ thuật nặn tò he để phù hợp với thị hiếu của khách hàng.

Năm 2014, Xuân Tùng chọn Vietnam's Got Talent để kể về giấc mơ mang tò he đi muôn nơi của mình. Tại cuộc thi này, nghệ nhân trẻ đã khiến giám khảo và khán giả phải trầm trồ khi nặn tò he chân dung giám khảo Thúy Hạnh trên cây tre.

Trước đó, mọi người chỉ biết đến tò he với hình thức là những bông hoa hồng, chim bồ câu, hoa quả hay những con vật gần gũi với đời sống hàng ngày. Nhưng khi Xuân Tùng phá cách, nặn chân dung người bằng tò he đã giúp phần thi của anh được chọn vào vòng bán kết 6.

“Khi biết tin được chọn vào bán kết, mình nghĩ ngay tới ý tưởng vẽ tranh bằng chính bột nặn tò he. Đây là ý tưởng mà bản thân đã ấp ủ từ lâu nhưng chưa có dịp và cơ hội để thực hiện”, Xuân Tùng chia sẻ về lý do tranh tò he được nhiều người biết đến.

Bước ra từ thành công của cuộc thi, Lê Xuân Tùng tự tin hơn vào con đường mình đã chọn. Anh tiếp tục tham gia nhiều cuộc thi trên truyền hình để mang sự sáng tạo không giới hạn của mình gửi tới khán giả. Không chỉ dừng lại ở nặn tò he, vẽ tranh tò he mà chuyển sang một hình thức mới độc lạ: vẽ tranh bằng ốc vít và xích.

Trong đêm Gala Xuân 100 giây rực rỡ, Lê Xuân Tùng cùng người anh trai Lê Xuân Tung đã vẽ tranh tò he kết hợp ốc vít và xích. Nội dung bức tranh là những biểu tượng của Việt Nam với đầy đủ ba miền Bắc – Trung – Nam, với nhiều địa danh nổi tiếng như Chùa Một Cột, Hồ Gươm, Tháp Phước Duyên (Chùa Thiên Mụ), Nhà thờ Đức Bà...

Bức tranh có chiều dài tổng cộng 4,88m và chiều rộng 1,24m đã được xác lập kỷ lục Việt Nam, xác lập kỷ lục hai nghệ nhân đầu tiên dùng bột tò he kết hợp với xích và ốc vít để biểu diễn vẽ tranh trên sân khấu.

Người tiên phong sáng tạo vẽ tranh bằng ốc vít

Hai nghệ nhân Lê Xuân Tùng và Lê Xuân Tung là hai người tiên phong cho nghệ thuật vẽ tranh tò he và ốc vít. Chia sẻ về ý tưởng độc đáo này, anh Tùng cho biết hai anh em đã mất rất nhiều thời gian ấp ủ, suy nghĩ để có ý tưởng vẽ tranh bằng nguyên liệu đặc biệt này.

Thời gian đầu, anh gặp khó khăn khi phải đi tìm từng loại ốc và xích ngắn dài khác nhau cho phù hợp. Tìm rất nhiều nơi mới có thể chọn được loại ốc vừa ý với từng vị trí khác nhau, để làm sao khi vẽ thành tranh được đẹp và như ý.

Mỗi lần có ý tưởng mới anh đều muốn thử sức trên sân khấu nên còn phải căn thời gian sao cho phù hợp với tiết mục biểu diễn. Căn ốc và cắt xích phải thật chính xác, đặt mũi khoan phải thật chuẩn xác để vẽ không bị hỏng tranh.

May mắn nhờ có kinh nghiệm vẽ tranh và biểu diễn vẽ tranh tò he trên sân khấu từ trước, nên khi chuyển qua vẽ tranh bằng ốc vít và xích, Xuân Tùng làm quen cũng nhanh và thao tác nhuần nhuyễn hơn.

Nếu như với tranh tò he, Xuân Tùng phải dùng những khối màu tò he mềm dẻo để vẽ, bột màu được uốn lượn theo từng giai điệu trên nền nhạc thì khi vẽ bằng ốc vít và xích lại ngược lại hoàn toàn.

Bởi chỉ cần đặt mũi khoan xéo và lệch vị trí cần khoan hoặc cắt không chuẩn xích, ngắn hoặc dài khác nhau là sẽ hỏng cả bức tranh. Tranh sẽ không được giống và đẹp như ý, đặc biệt là khi vẽ tranh chân dung. Vẽ tranh ốc vít, người vẽ phải có sự tập trung cao độ và chính xác.

Trung bình, thời gian hoàn thành một bức tranh của Xuân Tùng sẽ tùy theo từng nội dung của bức tranh đó. Với tranh chân dung, tranh phong cảnh hay tranh thư pháp sẽ có thời gian hoàn thành mỗi tác phẩm khác nhau.

“Nếu là một bức tranh khách hàng đặt, Tùng vẽ bình thường không phải biểu diễn trên sân khấu, thời gian đầu chưa quen sẽ mất vài ngày, có khi nửa tháng để hoàn thiện nhưng sau này khi quen dần thì thời gian rút ngắn hơn”, nghệ nhân Xuân Tùng cho biết.

Nghệ nhân trẻ cũng chỉ ra điều khó khăn nhất khi vẽ tranh bằng xích và ốc ít đó là những bức tranh có một số vị trí cần phải mài những con ốc sao cho phù hợp với những vị trí khác nhau trên từng tác phẩm.

Thông thường, hình dạng ốc không sẵn có để dùng luôn mà phải mài đi mới có thể đặt vào vị trí thích hợp được. Chính vì vậy, ngoài những yếu tố tiên quyết trên người nghệ nhân còn cần có mắt thẩm mỹ tốt, khả năng tư duy khi vẽ tranh.

Thành công vươn tầm châu lục

Ngoài khả năng vẽ tranh bằng tò he, tranh ốc vít, nghệ nhân Xuân Tùng còn hoạt động thêm một số lĩnh vực khác nhau liên quan đến nghệ thuật như ảo thuật, viết thư pháp, vẽ nón lá, xếp lá dừa, thắt bóng nghệ thuật...

Từ khi theo đuổi công việc này, Xuân Tùng gặt hái được những thành công rực rỡ. Anh không chỉ thực hiện được ước mơ và mong muốn của mình lúc ban đầu là giới thiệu, duy trì và phát triển ngành nghề truyền thống mà còn đem tò he lên một tầm cao mới, trở thành nghệ thuật trình diễn.

Đem một nghệ thuật đời thường lên sân khấu biểu diễn được nhiều khán giả đón nhận đã là một thành công, nhưng thành công hơn nữa là những năm gần đây, nghệ nhân Xuân Tùng còn vinh dự được mời đi biểu diễn ở nhiều nước trên thế giới.

“Tùng được đem nghệ thuật truyền thống và trình diễn vẽ tranh tò he giới thiệu tới bạn bè quốc tế trên thế giới như các nước châu Âu như Anh, Pháp, Đức; Úc, New Zealand hay ở Đông Nam Á có Thái Lan...”, nam nghệ nhân kể.

Xuân Tùng coi đây là cơ hội tuyệt vời để giới thiệu tới bạn bè quốc tế biết đến nghệ thuật truyền thống và nghệ thuật trình diễn vẽ tranh của Việt Nam. Với những thành công này, anh hy vọng những năm tiếp theo sẽ có cơ hội đem nghệ thuật đến được nhiều nước trên thế giới hơn nữa.

“Mình muốn nhắn gửi tới các bạn trẻ cùng các bậc phụ huynh và các em nhỏ thông điệp: Chúng ta hãy cùng nhau quan tâm đến những nghệ thuật truyền thống dân gian của Việt Nam mình.

Khi chúng ta quan tâm đến những giá trị truyền thống, chúng ta sẽ thấy được những điều quý giá và tuyệt vời ở trong đó. Quan tâm để ngành nghề truyền thống tò he nói riêng cũng như ngành nghề truyền thống khác của Việt Nam mình không bị mai một”.

Bật mí về dự định sắp tới, Xuân Tùng tiết lộ anh sẽ đem những điều mới lạ nữa gửi tặng tới quý vị khán giả. Trong tương lai, nghệ nhân Xuân Tùng đang ấp ủ thực hiện những ý tưởng với nhiều thể loại vẽ tranh từ nhiều chất liệu khác nhau để gửi tới khán giả.

Kim Bảo Ngân