Xe chạy hydro có thể có ngày "ngáng giò" xe điện?

Trước khi xe điện trở nên phổ biến như ngày hôm nay, những hoài nghi liên quan tới quy trình sản xuất, chi phí cũng như tính thân thiện thực tế đối với môi trường… xuất hiện. Khi đó, không ít người khi đó cho rằng xe điện sẽ khó lòng thay thế xe chạy bằng động cơ đốt trong thông thường sử dụng xăng hoặc diesel.

Nhưng những lo ngại đó dường như thừa thãi ở hiện tại. Và trong bối cảnh hydro nổi lên là một dạng năng lượng đầy hứa hẹn, một câu hỏi khác lại được đặt ra: Liệu có một ngày, xe chạy hydro có thể ngáng đường xe sạc điện?

Tiềm năng lớn của xe chạy hydro

Trong số những người tin rằng điều đó sẽ xảy ra có cả lãnh đạo của một số hãng xe lớn. Toyota là hãng xe thể hiện niềm tin mãnh liệt nhất vào tương lai nhiên liệu hydro khi Chủ tịch Akio Toyoda cho biết thị phần xe điện sẽ đạt đỉnh ở ngưỡng 30% trong khi xe chạy hydro và động cơ đốt trong sẽ chia nhau phần còn lại.

Sản phẩm Toyota Mirai là một trong số ít ỏi những mẫu xe chạy hydro hiện đang được hãng xe Nhật Bản phân phối trên thị trường, bên cạnh đó là dòng Nexo SUV của Hyundai, đối thủ tới từ Hàn Quốc.

Trong khi đó,  Oliver Zipse, Chủ tịch BMW (Đức), cho biết: "Hydro là mảnh ghép còn thiếu trong quá trình tiến tới mục tiêu di chuyển không phát thải". BMW có thể đầu tư lớn cho công nghệ xe pin nhưng cũng đang phát triển dòng xe BMW iX5 sử dụng nhiên liệu hydro.

Hydro là nguyên tố phổ biến nhất do đó khả năng được khai thác cũng tương đối lớn. Phần lớn hydro được tạo ra từ quá trình phân tách carbon từ khí metan nhưng phụ phẩm lại là khí nhà kính. Trong khi đó, hydro xanh được sản xuất bằng phương pháp sử dụng điện phân tách nước thành hydro và oxy.

Trong một chiếc xe, hydro có thể được đốt cháy trực tiếp hoặc sử dụng trong nhiên liệu. Khi đó, hydro sẽ phản ứng với oxy trong không khí với sự hiện diện của một chất trung gian (thường là platinum tương đối đắt đỏ). Quá trình này sẽ tạo ra điện phục vụ hoạt động của động cơ.

Cũng giống như xe chạy xăng, việc đổ đầy bình nhiên liệu hydro không tốn quá nhiều thời gian trong khi lại di chuyển được quãng đường xa hơn, theo Jean-Michel Billig, Giám đốc công nghệ phát triển xe chạy năng lượng hydro tại Stellantis.

Hãng xe này hiện đã bắt đầu sản xuất một số dòng xe chạy hydro tại Pháp và Ba Lan, nhắm tới nhóm khách hàng thích một sản phẩm sạch đồng thời giúp họ tiết kiệm thời gian.

"Những mẫu xe chạy hydro cần phải xuất hiện nhiều hơn trên đường", Billig chia sẻ.

Theo quan điểm của Stellantis, sự phổ biến của xe chạy hydro sẽ góp phần kéo giảm chi phí. "Tới cuối thập kỷ này, chi phí khi sử dụng xe chạy hydro và xe chạy pin điện sẽ ngang bằng với nhau", Billig bổ sung.

Vẫn còn hạn chế

Tuy nhiên, vẫn còn đó những quan điểm trái chiều. Nổi bật nhất, CEO Tesla Elon Musk gọi công nghệ nhiên liệu hydro là một "giải pháp ngớ ngẩn": "Tại sao phải sử dụng điện sạch để sản xuất hydro trong khi có thể dùng nguồn điện đó để sạc trực tiếp cho những chiếc xe chạy điện?".

"Lượng điện tạo ra hydro xanh cho một chiếc xe cao gấp 3 lần so với lượng điện dùng để sạc một chiếc xe điện. Điều này có thể được cải thiện trong thời gian tới nhưng sẽ không đủ sức thách thức pin sạc", ông David Cebon, Giáo sư kỹ thuật hóa chất tại trường Đại học Cambridge, chia sẻ.

Michael Liebreich, Chủ tịch Liebreich Associates kiêm nhà sáng lập công ty phân tích Bloomberg New Energy Finance, đã tạo ra "thang điểm hydro" dùng để xếp loại mức độ ứng dụng thực tế của hydro trong nhiều lĩnh vực. Ông xếp hydro dùng trong các phương tiện giao thông vào nhóm "rất yếu", đồng nghĩa với cơ hội cạnh tranh thấp trên thị trường.

"Hydro có thể vượt mặt pin sạc trên xe điện? Câu trả lời là không", Liebreich không ngần ngại trả lời. Các nhà sản xuất đang "sai lầm" khi đặt cược vào tương lai xe hydro, và họ sẽ nhận về "sự thất vọng to lớn", ông bổ sung.  

Vấn đề chính của xe chạy hydro không phải ở công nghệ động lực mà tới từ chính nguồn cung, quy trình lưu trữ loại nhiên liệu này.

Không thể phủ nhận nguồn cung hydro đang nhận được sự đầu tư lớn, cùng với đó là những chính sách hỗ trợ như tại Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, người tiêu dùng chưa thiết tha với sản phẩm xe hơi chạy hydro vì họ khó tìm nguồn cung nhiên liệu trong khi các đơn vị cung ứng không mặn mà đầu tư khi có quá ít xe chạy hydro trên đường.

Trên khắp châu Âu, chỉ có 178 trạm cấp hydro trong khi chỉ riêng tại Vương quốc Anh đã có tới 8.300 trạm xăng và 31.000 trạm sạc điện.

Tương lai của nhiên liệu hydro sẽ thay đổi cùng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, giúp nhiên liệu này trở nên hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, xe điện sạc pin sẽ vẫn chiếm thế áp đảo khi công tác nghiên cứu và mạng lưới cấp điện mang tính chất hoàn thiện lớn hơn rất nhiều.

Và để các phương tiện chạy hydro phát triển, những câu hỏi liên quan tới mô hình kinh doanh có lợi nhuận, chi phí cạnh tranh và khả năng cung ứng nhiên liệu... cần phải sớm tìm được câu trả lời.