Vụ Halico "hỗ trợ" cho Tỉnh ủy Hậu Giang: Từ thiện hay lợi ích nhóm?

Theo các giấy tờ, văn bản hành chính còn lưu lại, thời điểm đó (năm 2015) ông Trịnh Xuân Thanh đã được luân chuyển từ Bộ Công Thương về tỉnh Hậu Giang làm Tỉnh uỷ viên và đang vận động để lên chức Phó chủ tịch tỉnh và sau này vận động là Đại biểu Quốc hội. Còn ông Mai Văn Lợi, cán bộ cũ của ông Trịnh Xuân Thanh ở Tổng công ty Cổ phần xây lắp dầu khí (PVC) được đưa về Halico làm Tổng giám đốc (trước đó ông Lợi làm Giám đốc Khách sạn Lam Kinh và thua lỗ 200 tỷ đồng).

Việc doanh nghiệp này, doanh nghiệp kia dùng tiền từ Quỹ phúc lợi hay Quỹ từ thiện để làm công tác xã hội: Từ thiện, đền ơn áp nghĩa...là chuyện bình thường và cần khuyến khích phải làm. Nhưng nếu nguồn kinh phí đó lại được sử dụng không hợp lý hoặc không phù hợp với tình hình sản xuất, kinh doanh thực tế của doanh nghiệp (tăng đột biến trong khi doanh nghiệp đang khó khăn, thua lỗ) thì lại là điều không hợp lý.

Ở trường hợp như Halico, thực tế báo cáo sản xuất, kinh doanh của Công ty này cho thấy năm 2015, Halico gặp nhiều khó khăn do cạnh tranh, do thuế tiêu thụ đặc biệt tăng, do những chính sách điều hành bất hợp lý của chính ông Mai Văn Lợi làm tăng chi phí bất hợp lý...Và năm đó, Halico lỗ trên 20 tỷ đồng- mức thua lỗ cao nhất trong nhiều năm gần đây của công ty này.

Thế nhưng, ông Mai Văn Lợi đã dùng quyền hành Giám đốc mới bổ nhiệm chưa lâu, ép buộc ban giám đốc của Halico xuất chi 500 triệu đồng để "hỗ trợ" tỉnh Hậu Giang để thực hiện chính sách giải quyết khó khăn cho gia đình chính sách, người nghèo thì đó là điều bất hợp lý. Nên nhớ, trong các năm trước đó, Halico chưa từng chi cho công tác xã hội quá 100 triệu đồng, trong khi 2015 là năm khó khăn, lẽ ra doanh nghiệp này càng phải tiết giảm chi phí.

Nhưng nhìn vào số liệu giải ngân khoản chi 500 triệu đồng trên của Tỉnh uỷ Hậu Giang lại cho thấy, nguồn kinh phí này đã không được sử dụng hoàn toàn đúng mục đích như khi Tỉnh ủy Hậu Giang có công văn "xin" Halico. Cụ thể, các khoản chi đã giải ngân (năm 2015) còn có cả việc mục chi cho Hội liên hiệp phụ nữ tỉnh họp mặt cán bộ phụ nữ vùng nông thôn (50 triệu đồng); chi cho đoàn cựu chiến binh viếng lăng Bác (66 triệu đồng)...còn lại là các khoản chi xây nhà đồng đội, sửa chữa nhà cho cựu chiến binh và 4 căn nhà cho hộ nghèo ở huyện Kế Sách của tỉnh Sóc Trăng.

Đành rằng đó có thể là khoản chi mà Tỉnh uỷ Hậu Giang cần và có thể có đầy đủ hoá đơn, chứng từ nhưng chi cho đoàn đi ra Bắc hay họp mặt hội phụ nữ không thể coi là tiền "giải quyết khó khăn cho gia đình chính sách, người nghèo" như đề nghị ban đầu của Tỉnh uỷ Hậu Giang được.

Theo biên bản họp ban giám đốc của Halico ngày 24/4/2015, ngoài ông Mai Văn Lợi, các thành viên dự họp đã thể hiện sự không đồng tình cho khoản chi này như ông Trần Quốc Khánh, Phó giám đốc kiêm Kế toán trưởng của Halico đã nói rằng: "Với Hậu Giang, tôi chưa thấy đạt được mục đích gì". Bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, một Phó Giám đốc khác của Halico cũng đề nghị xem xét lại để đảm bảo có sự đồng thuận của người lao động và đảm bảo nguyên tắc chi. Tuy nhiên, ông Mai Văn Lợi lúc đó vẫn cương quyết ép ban giám đốc Halico hỗ trợ ngay trong ngày cho Hậu Giang với lý do: "Giám đốc đã chỉ đạo, cấp dưới phải phục tùng. Trong công việc có cấp trên, cấp dưới. Gia đình có bố mẹ - con cái" (!), dù những phát ngôn này gây bức xúc trong ban lãnh đạo Halico.

Tuy nhiên, tất cả những điều này đã không được nêu trong báo cáo của Habeco gửi đoàn kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng ngày 1/9 vừa qua dù đã chậm so với yêu cầu báo cáo. Động cơ của ông Mai Văn Lợi khi cố kiết buộc cả ban lãnh đạo Halico phải hỗ trợ Tỉnh uỷ tỉnh Hậu Giang khi đó dễ thấy, có màu sắc cá nhân để hỗ trợ cho ông Trịnh Xuân Thanh lấy phiếu bầu ở tỉnh này cũng như sự ủng hộ của lãnh đạo Bộ Công Thương nhiệm kỳ trước cho vị trí của chính ông Lợi tại Halico (như đã biết, ông Lợi lại được lên chức Chủ tịch HĐQT Halico từ tháng 4/2016).

Vì điều gì mà Habeco đã không báo cáo chính xác, đầy đủ cho đoàn kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra Trung ương và lãnh đạo Bộ Công Thương về nhiều vấn đề bê bối tại Công ty này, mà việc chi gọi là "ủng hộ" Tỉnh uỷ Hậu Giang một cách khuất tất như Dân trí đã nêu trên, rất cần được các cơ quan này làm rõ. Như đã nói, số tiền 500 triệu đồng trên có thể với nhiều người là không phải quá lớn (vì thực tế, có những đơn vị ngành Dầu khí còn hỗ trợ cho Tỉnh uỷ Hậu Giang, thời điểm ông Trịnh Xuân Thanh mới luân chuyển về hàng chục tỷ đồng), nhưng nó thể hiện một cung cách chi tiêu, điều hành khá bừa bãi của ông Mai Văn Lợi - "người cũ" mà không cũ với ông Trịnh Xuân Thanh.

Mạnh Quân