Viết tiếp kỳ tích ngành điện công trình đường dây 500 kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối

Như một sự trùng hợp ngẫu nhiên lịch sử, tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, khí thế thi đua lao động sáng tạo và quyết tâm thần tốc vượt nắng thắng mưa trong quá trình xây dựng công trình đường dây 500 kV Bắc Nam mạch 1 năm nào đang tái hiện trên khắp công trường xây dựng đường dây 500kV mạch 3 ra phía Bắc.

Kỳ tích của ngành điện những năm 1990 của thế kỷ XX

Ngày 27/5/1994, tại Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia (A0), Thủ tướng Võ Văn Kiệt ra lệnh đóng điện đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1. Đây là công trình giúp thống nhất hệ thống điện ba miền đất nước, trở thành bước ngoặt quan trọng thể hiện tầm nhìn thời đại của Đảng, Nhà nước ta về chiến lược phát triển kinh tế và đảm bảo an ninh năng lược quốc gia cũng như thể hiện bản lĩnh, trí tuệ và sức sáng tạo của con người Việt Nam trong thời kỳ đổi mới.

Công trình được coi là kỳ tích của ngành điện Việt Nam những năm 90 của thế kỷ XX bởi nó đã xác lập những kỷ lục chưa từng có như quy mô xây dựng công trình rất lớn, tới gần 1.500 km, công nghệ phức tạp, vừa thiết kế vừa thi công chỉ vỏn vẹn 2 năm.

Công trình cũng là nơi khơi nguồn cho tư duy dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đối diện cái mới nhiều chông gai thử thách với những tấm gương tiêu biểu dù ở cương vị, hoàn cảnh khác nhau.

Thách thức lớn nhất khi đó là địa hình đất nước trải dài hình chữ S đòi hỏi đường dây siêu cao áp 500kV khi thi công sẽ phải lên tới 1.500 km, vượt qua nhiều địa hình hiểm trở. Trong lúc đó, trên thế giới, đường dây dài nhất cũng chỉ 700 - 800 km và phải xây dựng trong 7-8 năm.

Với những quyết định lịch sử táo bạo, đột phá và chính xác, đặc biệt là dấu ấn của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, công trình đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 đã được xây dựng và trở thành một dấu son của ngành điện lực Việt Nam.

Đối với ngành điện, đây là công trình đánh dấu sự chuyển hóa, khi hiện đại hóa ngành điện, thống nhất ngành điện, điều hòa hệ thống truyền tải từ Bắc vào Nam; nối liền hệ thống điện trong cả nước, giải quyết được bài toán của cả nước cũng như ngành điện trăn trở suốt bao năm qua.

Việc xây dựng đưa vào vận hành đường dây 500 kV đã góp phần điều hòa công suất, khắc phục tình trạng thiếu điện, cung cấp điện ổn định cho các địa phương, đặc biệt là ở miền Trung và miền Nam. Công trình mang lại lợi ích kinh tế vượt trội so với các công trình điện lớn khác, là công trình đầu tiên và duy nhất trong ngành điện thu hồi vốn nhanh nhất, tính đến thời điểm đó.

Cụ thể, trong vòng chưa đầy 3 năm, dự án đã thu hồi được tổng số vốn đầu tư hơn 500 triệu đô, trong khi dự kiến ban đầu là mất 5-10 năm. Tổng chi phí nhiên liệu đã giảm rõ rệt so với giai đoạn chưa có hệ thống hợp nhất. Tỷ lệ nguồn điện dùng nhiên liệu lỏng so với tổng sản lượng điện nhận của miền Nam và miền Trung đã giảm từ 37% năm 1993 xuống 16,6%/năm 1995 nhờ có hệ thống truyền tải điện 500 kV.

Việc đưa hệ thống truyền tải điện 500 kV Bắc - Nam vào vận hành không chỉ tiếp thêm sức mạnh phát triển kinh tế - xã hội cho miền Trung và miền Nam mà còn thổi một luồng sinh khí mới cho các nhà máy điện ở miền Bắc và các mỏ cung cấp than thời bấy giờ.

Quá trình xây dựng công trình, đội ngũ cán bộ, công nhân viên đã được tôi luyện, rèn giũa từ thực tiễn, do đó đào tạo được một đội ngũ kỹ sư, cán bộ, công nhân lành nghề làm nền tảng cho sự phát triển về sau. Thực tế đã chứng minh điều này khi Đường dây 500 kV mạch 2, mạch 3 được xây dựng bởi chính bàn tay, khối óc của đội ngũ cán bộ, công nhân trong nước, không cần thuê chuyên gia, cán bộ nước ngoài.

Kỳ tích tiếp nối

Sau hơn 10 năm vận hành đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1, ngày 23/9/2005, ngành Điện Việt Nam lại đánh dấu một kỳ tích mới khi hoàn thành đóng điện đưa vào vận hành đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 2. Đây cũng là công trình do cán bộ, công nhân Việt Nam đảm nhận toàn bộ từ khâu thiết kế, thi công, chế tạo cột thép và giám sát, nghiệm thu, khẳng định đội ngũ cán bộ, kỹ sư Việt Nam có khả năng tiếp thu và làm chủ khoa học, công nghệ mới đối với những công trình lớn, đòi hỏi kỹ thuật cao.

Việc đưa vào vận hành 2 mạch đường dây 500kV Bắc - Nam đã giải quyết cơ bản tình trạng quá tải khai thác Nhà máy Thủy điện Ialy (720 MW), giải quyết thiếu điện rất lớn ở miền Bắc và nhất là Hà Nội trong giai đoạn 2005 - 2008, tránh nguy cơ xảy ra sự cố hay sửa chữa đường dây mạch 1 buộc phải sa thải từ 1.150 MW đến 1.300 MW công suất hệ thống điện miền Bắc, gây mất điện diện rộng.

Năm 2011, Quy hoạch điện VII được phê duyệt, hàng loạt dự án sản xuất điện được đầu tư và đi vào vận hành như Nhiệt điện Vĩnh Tân 2, Vĩnh Tân 4, Duyên Hải 1, Duyên Hải 2, Duyên Hải 3… đặt áp lực lên hệ thống truyền tải điện. Với nhu cầu sử dụng điện tăng trên 8%/năm từ 2011 đến 2030, sản lượng điện sẽ phải lên tới 570 tỷ kWh. Trước tình hình đó, Chính phủ đã giao cho EVN, EVNNPT triển khai xây dựng đường dây 500 kV Pleiku - Mỹ Phước - Cầu Bông.

Tháng 5/2014, công trình được đóng điện đưa vào vận hành, qua đó đảm bảo truyền tải điện an toàn, ổn định từ miền Bắc vào miền Nam, kịp thời cung ứng đủ điện cho sinh hoạt và phát triển kinh tế - xã hội của toàn miền Nam nói chung và TPHCM nói riêng ngay trong mùa khô năm 2014 và những năm tiếp theo.

Năm 2018, tiếp nối cung đoạn đường dây 500kV Pleiku - Mỹ Phước - Cầu Bông, Chính phủ quyết định giao EVN/EVNNPT triển khai xây dựng đường dây 500kV mạch 3 đoạn Vũng Áng - Quảng Trạch - Dốc Sỏi - Pleiku 2. Sau 4 năm, EVNNPT đã hoàn thành đóng điện công trình này, giúp tăng cường năng lực truyền tải lưới điện 500 kV của hệ thống điện quốc gia, góp phần giải tỏa công suất nguồn nhiệt điện và nguồn năng lượng tái tạo phát triển mạnh trong khu vực.

Viết tiếp bản anh hùng ca

Vào cuối mùa khô năm 2023, thời tiết diễn biến phức tạp, nắng nóng gay gắt ở miền Bắc dẫn đến nhu cầu tiêu thụ điện tăng đột biến, hệ thống truyền tải điện Bắc - Nam liên tục vận hành quá tải, dẫn đến vận hành hệ thống điện căng thẳng. Trước tình hình đó, Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần chỉ đạo Bộ Công Thương, EVN và các bên liên quan phải khẩn trương có các giải pháp đảm bảo cung ứng đủ điện, trong đó đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu phải đảm bảo tiến độ đầu tư xây dựng dự án đường dây 500 kV mạch 3 từ Quảng Trạch - Phố Nối trong tháng 6/2024.

Dự án Đường dây 500kV mạch 3 ở phía Bắc có chiều dài 519 km, được nối từ Quảng Trạch (Quảng Bình) đến Phố Nối (Hưng Yên) với tổng vốn đầu tư 22.3.00 tỷ đồng, gồm 4 dự án thành phần. Dự án này được phê duyệt trong Quy hoạch điện VIII để thực hiện truyền tải điện liên miền ra Bắc, tăng khả năng cung ứng điện trong năm 2024 và các năm tới.

Tại buổi làm việc với EVN ngày 13/1, Thủ tướng đã biểu dương EVN, EVNNPT đã khởi công dự án với tinh thần "chỉ bàn làm, không bàn lùi", "vượt nắng thắng mưa", "ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương", thi công 3 ca, 4 kíp, làm việc xuyên lễ, xuyên Tết, đồng thời cũng yêu cầu các địa phương có dự án đi qua tập trung hoàn thành, bàn giao mặt bằng cho nhà thầu xây lắp.

Cũng tại Hội nghị thúc đẩy tiến độ xây dựng Dự án đường dây 500 kV mạch 3, người đứng đầu Chính phủ chỉ đạo cụ thể các nhiệm vụ cho các bộ, ngành, địa phương theo tiến độ trong giải phóng mặt bằng, xác định hành lang tuyến; thi công đào hố móng, xây dựng móng cột, dựng cột, kéo dây…

Nhận thức rõ đây là dự án trọng điểm, cấp bách và có ý nghĩa quan trọng trong đảm bảo cung cấp điện cho miền Bắc từ năm nay, thời gian qua, EVN, EVNNPT đã chủ động làm việc với các bộ, ngành, địa phương liên quan, sớm hoàn thiện các thủ tục pháp lý. Lãnh đạo EVN cũng thường xuyên quan tâm, chỉ đạo quá trình triển khai dự án và ủy quyền cho EVNNPT chủ động hoàn thiện các thủ tục với các mốc tiến độ nhanh nhất.

EVNNPT thành lập Ban chỉ đạo triển khai dự án của tổng công ty, thành lập 4 ban điều hành và 13 ban tiền phương tại các tỉnh, thành phố. Cuối tháng 10/2023, EVNNPT đã khởi công Dự án đường dây 500kV NMNĐ Nam Định I - Thanh Hóa, sau đó đồng loạt khởi công 3 dự án còn lại vào ngày 18/1.

Để đảm bảo chất lượng và tiến độ của dự án, EVNNPT đã huy động tối đa các nguồn lực, làm việc xuyên đêm, không có ngày nghỉ..., đồng thời lập tiến độ điều hành các dự án theo từng ngày. Ban chỉ đạo định kỳ hàng tuần họp điều hành các dự án hoặc giải quyết đột xuất tại công trường, triển khai đồng thời bồi thường giải phóng mặt bằng, đấu thầu, thi công…

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và EVN vừa qua cũng đã phát động đợt thi đua 120 ngày đêm trên công trường Dự án đường dây 500 kV mạch 3 (1/3 - 30/6) với chủ đề "Năm nhất: Tiến độ nhanh nhất; Chất lượng tốt nhất; An toàn - Tiết kiệm nhất; Sáng tạo nhất; Chăm lo đời sống tốt nhất" nhằm tạo khí thế sôi nổi trên công trường.

Để đáp ứng tiến độ hoàn thành dự án trong tháng 6/2024, EVNNPT đang tăng cường đôn đốc các nhà thầu thực hiện nghiêm việc thi công 3 ca, 4 kíp, 24/7, thực hiện 4 tại chỗ, với tinh thần "móng không đợi cột", "cột không đợi dây"... Trên tinh thần đó, trong thời gian tới, EVNNPT phấn đấu hoàn thành đóng điện toàn tuyến trước ngày 30/6, đưa Dự án đường dây 500 kV mạch 3 vào vận hành sớm nhất.