Truy xuất nguồn gốc cam Vinh bằng điện thoại di động

Với đặc tính mọng nước, thơm, ngọt, cam Vinh trở thành một loại quả đặc sản của Nghệ An. Năm 2017, Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và công nghệ công bố vùng chỉ dẫn địa lý “cam Vinh” bao gồm cam trồng tại 12 xã thuộc 5 huyện ở Nghệ An (gồm Tân Kỳ, Quỳ Hợp, Hưng Nguyên, Nghi Lộc, Nghĩa Đàn) với diện tích gần 2.000 hecta. Theo kế hoạch, đến năm 2020 vùng diện tích trồng cam Vinh sẽ được mở rộng lên đến hơn 8.000 hecta.

Cam Vinh bao gồm các giống cam như Xã Đoài 1 (cam Xã Đoài trồng tại xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, Nghệ An), Xã Đoài 2 (cam Xã Đoài trồng ở vùng khác), Vân Du và Sông Con.

Cam Vinh đã vươn mình sang các tỉnh bạn. Vào mùa (từ tháng 9 năm trước đến tháng 3 năm sau), dù sản lượng lên tới hàng trăm nghìn tấn nhưng cam Vinh vẫn cung cấp đủ cho thị trường. Tình trạng cam “nhái”, cam kém chất lượng hoặc cam từ các địa phương khác đưa về trà trộn thành cam Vinh khiến ngay cả người dân Nghệ An cũng khó phân biệt. Bởi vậy, bảo vệ người tiêu dùng và bảo vệ thương hiệu cam Vinh trở thành yêu cầu hết sức cần thiết.

Tại Hội nghị bàn giải pháp về khai thác, phát triển và quản lý chỉ dẫn địa lý cam Vinh vào hồi tháng 4/2017, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Nguyễn Xuân Đường đã giao Sở KH&CN tỉnh này tổ chức in ấn, quản lý và cung ứng tem nhãn về chỉ dẫn địa lý cam Vinh cho các hộ trồng cam.

Ông Nguyễn Viết Hùng - Phó Giám đốc Sở KH&CN Nghệ An cho biết: "Đối với sản phẩm cam quả mang chỉ dẫn địa lý Vinh, yêu cầu trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường phải dán tem truy xuất nguồn gốc trên từng quả cam và trên bao bì chứa đựng cam quả".

"Người tiêu dùng sẽ nhận biết được bằng mắt thường hoặc sử dụng thiết bị điện thoại thông minh (Smartphone) có cài đặt ứng dụng phần mềm quét mã QR để đọc các thông tin truy xuất nguồn gốc (được mã hóa dưới dạng QR code) của sản phẩm đó", ông Hùng nói.

Sở KH&CN Nghệ An đang tham mưu trình UBND tỉnh ban hành Quy chế quản lý và sử dụng chỉ dẫn địa lý cam “Vinh” cho sản phẩm cam quả của tỉnh nghệ An, trong đó có quy định cụ thể về quản lý việc cấp mã, phôi và tem truy xuất nguồn gốc, sử dụng tem truy xuất nguồn gốc.

Để tránh tình trạng dán tem tràn lan lên các sản phẩm kém chất lượng, số lượng tem, logo được cấp căn cứ trên số lượng cam thực tế sản xuất được của nhà vườn. Việc dán tem không phải do người kinh doanh dán mà được dán từ người sản xuất. Yếu tố này đã gắn trách nhiệm của người trực tiếp sản xuất và hạn chế được tình trạng các thương lái tìm cách trà trộn các loại cam khác vào cam Vinh để cung cấp cho thị trường.

Việc in ấn, cấp tem truy xuất nguồn gốc căn cứ vào số lượng quả thực tế tại các nhà vườn đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý cam Vinh. Bên cạnh đó, tỉnh Nghệ An chỉ cung cấp tem cho từng giống cam, từng mùa vụ, từng cơ sở sản xuất, kinh doanh cam và có thời hạn sử dụng nhất định. Thời hạn sử dụng tem truy xuất nguồn gốc được tính từ khi bắt đầu thu hoạch cam cho đến hết hạn sử dụng của cam quả.

Các cơ sở đã được cấp tem truy xuất nguồn gốc nếu quá thời hạn sử dụng tem có trách nhiệm thông báo công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng đến các tổ chức, cá nhân và người tiêu dùng được biết. Nếu cố tình vi phạm sẽ bị khóa mã tem truy xuất nguồn gốc.

Hoàng Lam