Sửa đổi Luật Doanh nghiệp: Giảm chi phí đáng kể cho doanh nghiệp

Sáng nay 26/5, đại diện Chính phủ - Bộ trưởng Bộ kế hoạch và đầu tư Bùi Quang Vinh đã trình bày trước Quốc hội Tờ trình dự án Luật doanh nghiệp (sửa đổi).

Theo đánh giá của Bộ trường Bùi Quang Vinh, những nội dung sửa đổi, bổ sung sẽ có tác động lớn đến việc tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và cải thiện môi trường kinh doanh ở nước ta. Trong đó, đối với doanh nghiệp sẻ giảm đáng kể chi phí tuân thủ thủ tục hành chính trong gia nhập thị trường, quản lý kinh doanh, tổ chức lại và giải thể doanh nghiệp; Giảm đáng kể rủi ro thương mại và rủi ro pháp lý cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Luật sửa đổi cũng sẽ giúp các doanh nghiệp nâng cao quyền tự chủ, tính linh hoạt và mức độ an toàn trong hoạt động kinh doanh; qua đó, giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa năng lực, tiềm năng và cơ hội kinh doanh để phát triển. Đặc biệt, luật sửa đổi sẽ nâng cao hiệu lực giám sát nội bộ của chủ sở hữu và giám sát thị trường đối với hoạt động kinh doanh và qua đó, áp đặt đầy đủ nguyên tắc và kỷ luật thị trường đối với doanh nghiệp nhà nước.

Đối với cải thiện môi trường kinh doanh, luật sửa đổi giúp môi trường kinh doanh thuận lợi hơn, thông thoáng, minh bạch và công bằng hơn. Riêng về chất lượng môi trường kinh doanh theo xếp hạng của Ngân hàng thế giới, chỉ số gia nhập thị trường dự báo sẽ tăng khoảng 50 bậc và sẽ xếp hạng khoảng 60 trên 189 quốc gia; chỉ số bảo vệ nhà đầu tư dự báo tăng khoảng 30 bậc và sẽ xếp hạng khoảng 120 trên 189 quốc gia…

Với công tác quản lý nhà nước, tại luật sửa đổi, hiệu lực quản lý nhà nước được tăng cường do số liệu thống kê về doanh nghiệp sẽ chính xác hơn, sát với thực tế hơn, đầy đủ hơn và dễ tiếp cận hơn cho các bên có liên quan; qua đó, tạo thuận lợi hơn cho cơ quan quản lý nhà nước và xã hội nói chung tham gia giám sát doanh nghiệp; phát hiện và ngăn chặn kịp thời hành vi vi phạm của doanh nghiệp.

“Mục tiêu cao nhất của sửa đổi Luật Doanh nghiệp là làm cho doanh nghiệp trở thành một công cụ kinh doanh rẻ hơn, an toàn hơn và hấp dẫn hơn cho các nhà đầu tư; qua đó tăng cường thu hút và huy động các nguồn lực và vốn đầu tư vào sản xuất, kinh doanh”, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho biết.

Theo tờ trình của Chính phủ, Dự án Luật doanh nghiệp (sửa đổi) bao gồm 10 chương và 220 điều. So sánh với Luật doanh nghiệp 2005, dự thảo Luật doanh nghiệp (sửa đổi) cơ bản giữ nguyên cấu trúc nhưng có bổ sung thêm Chương IV về doanh nghiệp nhà nước; sáp nhập hai chương cũ của Luật doanh nghiệp 2005 là “Chương IX quản lý nhà nước” và “Chương X điều khoản thi hành” thành Chương X về tổ chức thực hiện.

Nhằm thể chế hóa quyền tự do kinh doanh theo Điều 33 Hiến pháp 2013, Dự thảo Luật doanh nghiệp (sửa đổi) quy định Chính phủ định kỳ rà soát, công bố công khai danh mục ngành nghề cấm kinh doanh, ngành nghề kinh doanh có điều kiện và các điều kiện kinh doanh tương ứng được quy định tại Luật, Pháp lệnh và Nghị định (khoản 4 Điều 7).

Dự thảo lần này cũng bổ sung khái niệm doanh nghiệp vì mục tiêu xã hội (gọi tắt là doanh nghiệp xã hội) để luật hóa, thừa nhận sự tồn về mặt pháp lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi, thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp xã hội như một phương thức mới và góp phần cùng với Nhà nước trong giải quyết vấn đề xã hội và môi trường.

Bãi bỏ yêu cầu về chứng chỉ hành nghề, xác nhận vốn pháp định tại thời điểm đăng ký doanh nghiệp, không ghi ngành nghề kinh doanh trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (trừ ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật), kết hợp đồng thời thủ tục đăng ký doanh nghiệp với thủ tục về thuế, đăng ký lao động và bảo hiểm xã hội.

Theo đó, nội dung bổ sung mới đối với nhà đầu nước ngoài là tách Giấy chứng nhận thành lập doanh nghiệp và chứng nhận đầu tư; do đó, dự thảo luật bãi bỏ Điều 20 Luật doanh nghiệp 2005.

Cũng theo tờ trình, dự thảo luật xác định rõ ràng hơn địa vị pháp lý tập đoàn kinh tế: tập đoàn kinh tế không có tư cách pháp nhân, không phải đăng ký nghiệp. Cùng với đó, dự thảo luật bổ sung quy định rõ hơn về hình thức công ty mẹ - công ty con; cấm các công ty con trong cùng một nhóm công ty cùng nhau góp vốn, mua cổ phần để sở hữu chéo lẫn nhau; bổ sung quy định nhằm minh bạch hóa cơ cấu và mối quan hệ giữa các công ty trong tập đoàn kinh tế, như: công khai điều lệ hoặc thỏa thuận về quy chế hoạt động chung tập đoàn.

Trong dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi qui định việc tổ chức lại, giải thể và phá sản doanh nghiệp, sẽ bãi bỏ quy định hạn chế sáp nhập, hợp nhất, chia, tách công ty đối với công ty cùng loại hình tổ chức. Cho phép các công ty có cùng bản chất sở hữu (có thể khác loại hình thức tổ chức) có thể hợp nhất, sáp nhập, chia, tách.

Một trong những nội dung đổi mới của dự thảo luật lần này nhấn mạnh tới việc bảo vệ cổ đông. Bộ trưởng Vinh cho hay, tuy đã có nỗ lực lớn về hoàn thiện chính sách, luật pháp liên quan, nhưng mức độ bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư ở nước ta vẫn liên tục bị xếp hạng ở mức thấp so với các quốc gia trong khu vực và thế giới.

Theo cách đánh giá của Ngân hàng thế giới, mức độ bảo vệ nhà đầu tư ở nước ta được xếp thứ 160 trong 189 quốc gia, nền kinh tế . Dưới góc độ của Luật doanh nghiệp, một số quy định liên quan chưa tạo thuận lợi cho cổ đông, thành viên công ty thực hiện quyền khởi kiện người quản lý trong trường hợp cần thiết so với thông lệ quốc tế tốt, như: hạn chế quyền tiếp cận thông tin doanh nghiệp, tự chịu chi phí khởi kiện trong trường hợp khởi kiện nhân danh công ty, ....