Rủi ro nội tại của Việt Nam là gì trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung?

Tại báo cáo phân tích vừa công bố, Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đã tiếp tục leo thang khi Mỹ áp đặt mức thuế quan 10% lên 200 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Những thay đổi cơ bản trong chuỗi giá trị toàn cầu và biến động của thị trường tài chính được xem như bài kiểm tra (stress-test) đối với sự ổn định vĩ mô của các nước mới nổi và đang phát triển.

Với Việt Nam, vẫn còn đó những rủi ro nội tại đáng báo động dù sức kháng cự của nền kinh tế đối với các tác động từ bên ngoài đang cải thiện nhờ cán cân vãng lai dương và nghĩa vụ trả nợ thấp tương đối so với tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ.

Điểm quan trọng nhất liên quan đến nền kinh tế Việt Nam, theo VDSC, chính là việc kinh tế vẫn chịu sự chi phối bởi tín dụng. Công ty chứng khoán này ghi nhận tỷ lệ cung tiền trên GDP (M2/GDP) liên tục tăng qua các năm và hiện tại ở mức 163,7%, cao thứ hai so với các nước khác trong khu vực. Tỷ lệ này ở Indonesia và Philippines lần lượt là 40% và 67%. Do vậy, chu kỳ tín dụng vẫn quyết định quỹ đạo chuyển động của tăng trưởng kinh tế.

Trong bối cảnh đó, VDSC nhận định, tài chính tiêu dùng dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ hai con số trong ba năm tới khi các hộ gia đình sẵn sàng tăng chi tiêu.

Một mặt, sự phát triển này cho phép các cá nhân và hộ gia đình “dưới chuẩn” tiếp cận dòng vốn tín dụng do đây cũng là cánh cửa để các ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính tăng biên lợi nhuận.

Mặt khác, nguy cơ nợ vượt khả năng chi trả sẽ xuất hiện khi tỷ lệ tiết kiệm quốc gia/GDP của Việt Nam chỉ đạt 24%, mức thấp nhất so với một số nước trong khu vực. Tỷ lệ tiết kiệm cao nhất được ghi nhận tại Trung Quốc (47%). Dựa trên số liệu hiện tại, nợ xấu của nền kinh tế vẫn tương đối cao trong khi trích lập dự phòng thấp.

Trong khi đó, chỉ số niềm tin tiêu dùng của Việt Nam theo ghi nhận của Nielsen đã đạt mức tăng cao nhất trong ASEAN. Chỉ số này đạt mức 124 điểm trong quý I/2018 từ mức 115 điểm. Người dân Việt Nam, sau khi tiết kiệm, ngày càng sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ cao cấp như chăm sóc sức khỏe, du lịch, giáo dục,...

Liên quan tới ngân sách Nhà nước, VDSC cho rằng, dư địa cho chính sách tài khóa nới lỏng là rất hạn chế khi tỷ lệ nợ công tiến gần tới mức trần.

Vào cuối 2017, thâm hụt ngân sách của Việt Nam đạt 3,5% GDP và chỉ đứng sau Trung Quốc. “Trong khi nguồn thu chịu tác động tiêu cực bởi cam kết cắt giảm thuế quan khi Việt Nam tham gia các Hiệp định thương mại tự do (FTAs) thì khả năng kiểm soát chi tiêu công vẫn là ẩn số”, theo VDSC.

Bích Diệp