Người dân “khóc ròng” vì mua phải giống chanh dây “dỏm”

Giữa cái nắng hè, anh Nguyễn Xuân Đại (tổ dân phố 7, thị trấn Đăk Tô, huyện Đăk Tô, Kon Tum) đang chán nản, chặt từng dây chanh chanh toàn lá hoặc quả không đạt. Anh Đại cho biết: “Tôi mua 1.500 cây giống (33.000 đồng/cây) của 1 công ty ở Gia Lai và trồng trên diện tích 2ha. Trong gần 4 tháng, gia đình đã đầu tư gần 500 triệu đồng nhưng thu hoạch chỉ được 1/3 số tiền bỏ ra. Lúc mới trồng được một thời gian thì cây có biểu hiện bệnh phấn trắng".

"Sợ cây bị bệnh lây cho những cây khác nên tôi nhổ bỏ 100 gốc mà tình hình vẫn không thay đổi. Thấy những cây còn lại phát triển bình thường nên tôi cũng ráng đầu tư. Tuy nhiên, do giống không đạt chuẩn nên bị nhiễm bệnh nhiều, quả không đạt. Vì mua giống chanh dây trôi nỗi nên tôi cũng không có cơ sở yêu cầu bồi thường”, anh này nói.

Men theo những rẫy cây công nghiệp xanh ngút ngàn, chị Võ Thị Nhung (ngụ thôn Kon Gung, xã Đăk Mar, huyện Đăk Hà, Kon Tum) dẫn chúng tôi đi xem vườn chanh dây khoảng 1.000 gốc (1 héc-ta) trồng từ tháng 7/2019. Trong khi các vườn chanh dây khác đã cho thu hoạch thì vườn của gia đình chị Nhung toàn là lá.

Chị Nhung cho hay: “Trước khi trồng, tôi có đến hỏi kinh nghiệm chọn giống của 1 hộ trồng chanh dây lâu năm trên địa bàn huyện và được cho số điện thoại 1 nhân viên bán giống. Nhân viên đó giới thiệu, giống mắt ghép bên Đài Loan nhập về, gốc Việt Nam. Thấy thế, tôi tin tưởng và đặt 18 thùng giống về trồng".

Theo chị Nhung, mới về ươm, giống có hiện tượng chết, tôi có gọi điện cho nhân viên bán giống, thì được đưa mấy chai thuốc để phun. Sau đó, thấy cây có hiện tượng xoắn ngọn, tôi gọi cho nhân viên bán giống thì biệt vô âm tín. Lúc trồng xuống, vườn có quả nhưng chỉ lèo tèo, quả nhỏ không đạt yêu cầu và có cây toàn mọc lá.

"Ngoài vườn chanh leo 1ha tại thôn Kon Gung, gia đình tôi cũng vừa nhổ bỏ 8 sào (800 gốc) chanh leo khác. Ước tính chi phí đầu tư cho 2 vườn cây không dưới 300 triệu đồng.”, chị này cho biết thêm.

Không chỉ trên địa bàn Kon Tum, ngay cả trên vùng đất đã từng xảy ra sự việc trồng cây “thu lá” giữa bên cung cấp giống như ở xã Hla (huyện Chư Pưh, Gia Lai) cũng tái diễn tình trạng trên.

Theo đó, gia đình ông Lê Văn Hùng (ngụ thôn Dư Keo, xã Ia Hla, huyện Chư Pưh, Gia Lai) lên kiểm tra vườn chanh dây của anh và người em họ cùng chung trồng. Sau khi đi kiểm tra một vòng, ông Hùng chua xót khi thấy vườn chanh dây mình quả chín có màu vàng không phải màu tím như bên công ty nói.

Anh Hùng cho hay: “Ban đầu, chanh dây phát triển rất tốt, không có dấu hiệu dịch bệnh. Tuy nhiên, đến giai đoạn thu hoạch lại cho ra quả vàng, không phải là quả tím. Ban đầu, nhân viên giới thiệu là giống chanh bông thái, cây thực sinh, quả chín tím. Trồng lên, cây phát triển bình thường, tuy nhiên, khi quả chín lại màu vàng, không phải màu tím như cam kết".

"Quả màu tím giá cao, dễ bán, còn chín vàng không tìm được đầu ra, nếu bán được cũng giá rất thấp. Khi phát hiện sự việc, tôi có điện thoại báo cho nhân viên, nhưng cũng từ đó, không thấy ai vào kiểm tra vườn”, anh Hùng buồn bã nói.

Mới đây, Sở NN&PTNT Gia Lai đã có văn bản, về việc tăng cường quản lý sản xuất, kinh doanh cây giống chanh dây trên địa bàn. Theo đó, diện tích trồng chanh dây tại Gia Lai hiện là 2.390 héc-ta. Gia Lai có 7 đơn vị tham gia nhập khẩu giống chanh dây và 2 đơn vị kinh doanh, sản xuất giống. Khi vào vụ, Sở NN&PTNT sẽ chỉ đạo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phối hợp với các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương tiến hành thanh kiểm tra theo đúng quy định.

Như báo Dân trí đã thông tin trước đó, năm 2016 Công ty TNHH Tuấn Đại An (địa chỉ số 38 Lý Nam Đế, TP Pleiku, tỉnh Gia Lai) xuống gặp người nông dân ở xã Ia Blứ để quảng cáo về giống chanh dây mới. Theo lời quảng cáo của công ty thì giống chanh dây này ươm từ hạt, không phải giống ghép truyền thống, chống chịu sâu bệnh tốt, cho năng suất cao.

Phía công ty cũng đã hỗ trợ cho người dân nợ 50% tiền giống, phân bón và sẽ trừ khi chanh dây thu hoạch. Đồng thời, công ty TNHH Tuấn Đại An cũng ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho tất cả hộ dân trồng cho công ty. Tuy nhiên, sau hơn 8 tháng trồng, cây chanh dây trồng mà không có quả, “thu toàn lá”.

Phạm Hoàng