Không chấp nhận các khoản ODA, tiền vay về cho vay lại là vốn đầu tư công

Chiều 11/1, Chính phủ đề nghị UB Thường vụ Quốc hội xem xét, ban hành Nghị quyết để giải thích về khoản 22 Điều 4 Luật Đầu tư công năm 2019.

Theo tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày, hiện nay, cả nước đang vướng mắc trong việc tiếp nhận, quản lý, sử dụng "nguồn vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài cho doanh nghiệp nhà nước vay lại 100%". Chính phủ đề nghị UB Thường vụ Quốc hội xem xét, ban hành Nghị quyết giải thích "vốn đầu tư công" khoản 22 Điều 4 Luật Đầu tư công năm 2019 có bao gồm vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài cho doanh nghiệp vay lại 100% hay không.

Việc giải thích này nhằm để sớm tháo gỡ khó khăn trong việc triển khai thực hiện Luật Đầu tư công năm 2019.

Thẩm tra nội dung Chính phủ trình, Thường trực UB Tài chính - Ngân sách nêu rõ, Khoản 22 Điều 4 của Luật Đầu tư công năm 2019 quy định "Vốn đầu tư công quy định tại luật này bao gồm: vốn ngân sách Nhà nước; vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập dành để đầu tư theo quy định của pháp luật". Trong đó, đối với khái niệm vốn ngân sách nhà nước (NSNN): theo quy định tại Điều 5 Luật NSNN 2015, phạm vi NSNN bao gồm: Thu ngân sách nhà nước,  Chi ngân sách nhà nước; Bội chi ngân sách nhà nước; Tổng mức vay của NSNN, bao gồm vay bù đắp bội chi và vay để trả nợ gốc của NSNN. Đồng thời, Điểm b Khoản 4 Điều 7 Luật NSNN quy định bội chi ngân sách Trung ương được bù đắp từ nguồn vay nước ngoài từ các khoản vay của Chính phủ các nước, các tổ chức quốc tế và phát hành trái phiếu chính phủ ra thị trường quốc tế, không bao gồm các khoản vay về cho vay lại.

Tờ trình của Chính phủ nêu ý kiến của các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Bộ Xây dựng… đều cho rằng, các khoản vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài để cho doanh nghiệp vay lại 100% không phải là vốn đầu tư công. Như vậy, nhận thức pháp luật của các Bộ đã thống nhất.

Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải lập luận, từ những quy định của pháp luật hiện hành nêu trên, các khoản "vay về cho vay lại" không thuộc phạm vi của "Ngân sách nhà nước" theo Luật NSNN năm 2015 và không phải là "vốn đầu tư công" theo quy định tại khoản 22 Điều 4 Luật Đầu tư công năm 2019.

Theo Thường trực UB Tài chính - ngân sách, quy định về nội dung trên theo các luật hiện hành là rõ ràng; cơ quan của Chính phủ không có cách hiểu khác nhau về quy định trên mà vướng mắc là do hướng dẫn về trình tự, thủ tục đầu tư với các dự án sử dụng "vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài cho doanh nghiệp vay lại 100%" chưa cụ thể. Vì vậy, không cần thiết phải ban hành Nghị quyết giải thích lại khoản 22 Điều 4 Luật Đầu tư công.

Cơ quan thẩm tra đề nghị, đối với việc quản lý các dự án ODA, vay ưu đãi nước ngoài cho doanh nghiệp vay lại 100%, Chính phủ cần rà soát các quy định của luật Quản lý nợ công và các luật liên quan để thực hiện.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng đồng tình với quan điểm của Ủy ban Tài chính - Ngân sách.

Nếu vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài cho doanh nghiệp vay lại 100% là đầu tư công thì thêm nhiều thủ tục rất lằng nhằng, ông Tùng nói.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị  Kim Ngân khẳng định, vốn vay ODA, vốn vay về cho vay lại không phải là vốn đầu tư công, mà quản lý theo luật Quản lý nợ công.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải thích, vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài cho doanh nghiệp vay lại 100% không thuộc phạm vi điều chỉnh của cả luật Đầu tư công và luật NSSN nhưng trách nhiệm cuối cùng cũng vẫn là Nhà nước phải trả, vậy thì quản lý theo luật nào, Chính phủ chưa biết vận dụng luật nào để quản lý nó, nếu lấy quy định của luật Đầu tư công thì không đúng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển kết luận, khoản 22 Điều 4 Luật Đầu tư công năm 2019 đã rõ, không cần giải thích mà Chính phủ cần xem lại cần rà soát các quy định của Luật Quản lý nợ công và các luật liên quan để thực hiện.