Hàng triệu người tiếp tục mất việc thời Covid-19, cứu bằng cách nào?

Môi trường kinh doanh khó khăn, hàng triệu người thất nghiệp do Covid-19

Đại dịch Covid-19 đã và đang làm thay đổi thế giới, tác động tiêu cực trực tiếp tới kinh tế và cuộc sống người lao động. Tại Việt Nam, quý đầu năm 2021 xuất hiện những chỉ số rất đáng lưu ý, qua đó cho thấy những khó khăn do đại dịch mang lại vẫn đeo bám doanh nghiệp.

Cụ thể, theo số liệu của Cục đăng ký kinh doanh, số doanh nghiệp thành lập mới trong quý I năm 2021 là 29.300, giảm 1,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, số rút lui khỏi thị trường là 40.323 doanh nghiệp, còn lớn hơn số mới được thành lập.

Trao đổi với Dân trí, chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình cho biết, lần đầu tiên trong một thập kỷ gần đây quan sát thấy hiện tượng số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường cao hơn số doanh nghiệp tham gia thị trường.

Theo ông, quy luật thị trường có sinh có tử và hiện tượng rút lui khỏi thị trường là bình thường, song rút lui ở mức độ quy mô lớn trong một kỳ quan sát như vậy là điều rất đáng lo ngại. "Có thể thấy, môi trường kinh doanh còn quá khó khăn, những tác động của Covid-19 là vô cùng lớn", vị chuyên gia nhận định.

Con số mà Tổng cục Thống kê vừa công bố tại họp báo tình hình lao động việc làm quý I/2021 vừa diễn ra cũng cho thấy thị trường lao động đang chịu tác động xấu từ những lần bùng phát dịch Covid-19.

Theo đó, số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động là gần 1,1 triệu người, tăng 12.100 người so với cùng kỳ năm trước. Hay theo như kết quả từ báo cáo về tác động của dịch bệnh Covid-19 đến doanh nghiệp Việt Nam của Ngân hàng Thế giới & VCCI công bố tháng 3/2021, 35% doanh nghiệp tư nhân và 22% doanh nghiệp FDI đã phải cho người lao động nghỉ việc.

Cách nào cứu vãn?

Theo lãnh đạo Tổng cục Thống kê, những con số thống kê về tình hình lao động việc làm quý I/2021 đã phản ánh những khó khăn và biến động của nền kinh tế nói chung và thị trường lao động Việt Nam nói riêng trong thời gian qua.

Những khó khăn này là thách thức rất lớn đối với các nỗ lực của Chính phủ trước chủ trương hoàn thành tốt mục tiêu kép: vừa phát triển kinh tế vừa chiến thắng đại dịch.

Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, hỗ trợ, phục hồi doanh nghiệp là hướng đi, giải pháp bền vững nhất để giải quyết tình trạng thất nghiệp của người lao động. Trong đó, theo nhiều doanh nghiệp, việc ổn định môi trường chính sách, không tăng hay ban hành thuế phí mới là điều quan trọng bên cạnh việc tung ra các gói hỗ trợ về tài chính, thuế, phí...

Bởi lẽ chi phí thuế tăng có thể sẽ làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế. Trong bối cảnh tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đang có dấu hiệu suy giảm, đặc biệt sau những tác động tiêu cực của dịch Covid-19 thì việc tăng thuế sẽ càng làm trầm trọng thêm thực trạng này. Đồng thời, thuế tăng cũng ảnh hưởng đến sức mua và doanh thu của các doanh nghiệp, kéo theo đó doanh nghiệp sẽ phải cắt giảm nhân lực để bù lỗ, gây hiện tượng thất nghiệp cao.

"Không tăng thuế" cũng là quan điểm của chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên khi nói về việc hỗ trợ doanh nghiệp. Ông Thiên nhận định, ngoài những gói hỗ trợ doanh nghiệp, việc ổn định môi trường chính sách trong thời điểm này là yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp tiên liệu được. "Không tăng thuế, không ban hành thêm những sắc thuế mới là rất quan trọng để không làm tăng thêm gánh nặng cho các doanh nghiệp", ông Thiên nhấn mạnh.

Theo khuyến nghị chuyên gia VEPR trong báo cáo quý I/2021 mới được công bố, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp cũng cần tiếp tục được thực hiện theo hướng khẩn trương, tập trung, đúng đối tượng và thực chất hơn, theo sát với nhu cầu của doanh nghiệp. Việc khoanh/ngưng, miễn giảm chi phí tài chính cho doanh nghiệp như lãi vay, tiền thuê đất cần tiếp tục được triển khai, bên cạnh đó cần cân nhắc cắt giảm kinh phí công đoàn để hỗ trợ doanh nghiệp.

Nhiều dự báo đưa ra rằng, đại dịch Covid-19 vẫn tiếp tục có những tác động nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu, và chỉ có thể loại trừ hoàn toàn sau 4-5 năm nữa. Vì vậy, việc đưa ra những chính sách mang tính dài hạn là rất cần thiết.

Bên cạnh việc lan tỏa và nhân rộng được các cách làm tốt trong việc ứng phó với đại dịch Covid-19 thì ổn định môi trường kinh doanh, tránh tăng thuế phí hay đề xuất thuế mới là nền tảng để doanh nghiệp có thể yên tâm khôi phục sản xuất kinh doanh, từ đó từng bước ổn định việc làm cho người lao động.