Giá trị khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng khiến các cựu lãnh đạo Bộ Công Thương "dính chàm"

Giá trị khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng thế nào khiến 1 Bộ trưởng và 2 Thứ trưởng dính chàm?

196,64 tỷ đồng là số tiền Sabeco thu về sau khi bán 14.733.342 cổ phần tại CTCP Sabeco Pearl (nắm khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng) cho các cổ đông sáng lập.

Trong khi đó, theo giới kinh doanh bất động sản, đã từng có giao dịch lên hơn 3 tỷ đồng/m2 cho vị trí hai mặt tiền đường Đồng Khởi - Nguyễn Huệ. Nếu so khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng (có vị trí đắc địa 4 mặt tiền đường), giới kinh doanh ước tính mỗi mét vuông đất nơi đây sẽ có giá không dưới 1 tỷ đồng/m2.

Trao đổi về vấn đề này, chuyên gia kinh tế, TS. Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện nghiên cứu tin học & Kinh tế ứng dụng, cho rằng để định giá khu đất này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan và chủ quan.

"Vấn đề khu đất được làm gì? Nếu đất thuần dân cư, người dân bình thường được xây dựng sẽ có giá dao động từ 700 triệu đồng/m2 trở lên. Trường hợp nó chỉ được sử dụng làm thương mại dịch vụ theo quy định Nhà nước sẽ có giá thấp hơn. Do vậy, còn tùy theo mục đích Nhà nước cho phép làm gì chúng ta mới có thể đưa ra con số chính xác cho khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng", ông Hiển cho hay.

Trước các vấn đề liên quan đến tình hình của khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng, TS. Đinh Thế Hiển nhận định trong tương lai có thể sẽ được thu hồi.

Theo ông Hiển, về pháp luật, có quy định về Luật bất hồi tố. Luật bất hồi tố này được áp dụng trong những trường hợp ngay tình, ví dụ như người dân vô tình mua một lô đất giá rẻ của Nhà nước do cán bộ Nhà nước vô tình sai sót trong việc định giá, người mua không mang tính vụ lợi. Lúc này, việc Nhà nước thu hồi lại khó có thể xảy ra bởi luật bất hồi tố trong kinh doanh.

Tuy nhiên, trong trường hợp đất vàng 2-4-6 Hai Bà Trưng, cơ quan chức năng điều tra được có sự móc ngoặc giữa người mua và bên bán có yếu tố tư lợi, cố ý làm trái quy định của nhà nước thì nhà nước thu hồi khu đất này.

"Nếu sự mua đó chỉ mang ý tố quan hệ kinh doanh, có bồi dưỡng để kinh doanh thì người mua có thể không bị truy tố. Nhưng trường hợp bên mua có hành vi hối lộ, lúc này khó tránh được liên đới với pháp luật", TS. Đinh Thế Hiển nói.

"Hô biến" đất công khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng sang đất tư nhân như thế nào?

Như đã thông tin, năm 2018, trước khi mất quyền điều hành về tay công ty của tỉ phú Thái Lan, Tổng công ty cổ phần Bia rượu nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) đã từng trực tiếp sử dụng khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng trong hơn hai thập niên.

Nhưng thật lạ lùng, Sabeco lại dễ dàng từ bỏ "món ngon" trị giá hàng ngàn tỷ đồng ở khu đất vàng, khi quyết định bán 26% cổ phần của mình cho ba công ty tư nhân chỉ sau một năm góp vốn.

Cụ thể, tháng 6/2014 từ một văn bản của Bộ Công Thương đồng ý chủ trương lựa chọn nhà đầu tư mới thay thế nhóm nhà đầu tư cũ (xin rút), bộ phận quản lý vốn Nhà nước tại Sabeco ở thời điểm đó là ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch HĐQT, đã ký báo cáo ngày 8/7/2014, đề xuất nhóm nhà đầu tư thành lập CTCP Sabeco Pearl.

Đề xuất đã được Bộ trưởng Bộ Công Thương lúc bấy giờ là ông Vũ Huy Hoàng chấp thuận. Công ty CP đầu tư Sabeco Pearl được thành lập vào ngày 14/2/2015 với vốn điều lệ khoảng 567 tỷ đồng.

Ngoài Sabeco, bộ ba nhà đầu tư mới gồm Công ty CP Attland, Công ty CP đầu tư thương mại và dịch vụ Hà An và Công ty CP đầu tư Mê Linh.

Bộ phận quản lý vốn nhà nước của Sabeco đề xuất phương án hợp tác đầu tư với nhóm các nhà đầu tư nói trên bằng cách góp 18% vốn điều lệ bằng tiền mặt, cộng với 8% giá trị được hưởng lợi thế từ khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng.

Theo phương án, Sabeco sẽ được nhận kết quả kinh doanh tương ứng với số vốn góp bằng 26% vốn điều lệ. Các cổ đông còn lại sẽ góp vốn bằng tiền mặt, và nộp tiền sử dụng khu đất khoảng 1.236 tỷ đồng.

Sabeco cũng nói rõ về nguồn vốn của chính mình trong dự án này là "không phải góp vốn đầu tư (dự kiến 3.000 tỷ đồng)". Các cổ đông còn lại cam kết thu xếp nguồn tiền cho việc triển khai dự án. Đặc biệt, Sabeco báo cáo với Bộ Công Thương rằng "Sabeco sẽ chuyển giao quyền sử dụng khu đất cho CTCP (tức Sabeco Pearl ) khi được thành lập để khai thác dự án 2-4-6 Hai Bà Trưng".

Ngày 11/2/2015, hợp đồng hợp tác đầu tư giữa Sabeco và nhóm các nhà đầu tư chính thức được ký kết.

Tổng vốn đầu tư dự án dự kiến xấp xỉ 2.423 tỷ đồng. Căn cứ để Sabeco tham gia thành lập Sabeco Pearl được đơn vị này khẳng định "tuân thủ theo chỉ đạo của Bộ Công Thương, không vi phạm Luật đất đai 2013, không vi phạm nghị định 94/NĐ-CP về đầu tư ngoài ngành".

Đặc biệt, căn cứ hợp đồng cũng được thực hiện dựa trên một loạt nghị định, nghị quyết, công văn của Bộ Công Thương và Sabeco phát hành liên tục từ năm 2013-2015.

Sau khi xin Bộ Công Thương để được thành lập Sabeco Pearl và khẳng định chắc như đinh đóng cột "không vi phạm đầu tư ngoài ngành", chỉ sau đúng một năm thành lập, Sabeco lập tức xin thoái vốn với lý do "tuân theo chỉ đạo không được đầu tư ngoài ngành" một cách đầy mâu thuẫn.

Quá trình này có sự tham gia của cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương Hồ Thị Kim Thoa. Bà Hồ Thị Kim Thoa biết khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng đã được sắp xếp, giao cho Bộ Công Thương, Sabeco quản lý, sử dụng, đầu tư, xây dựng khách sạn 6 sao, trung tâm thương mại, trung tâm hội nghị, hội thảo và văn phòng cho thuê, không được thành lập pháp nhân mới.

Thế nhưng, bà Hồ Thị Kim Thoa vẫn báo cáo ông Vũ Huy Hoàng (lúc đó là Bộ trưởng) phê duyệt; đã ký 3 văn bản chấp thuận chủ trương cho Sabeco liên doanh, liên kết thành lập Công ty Sabeco Pearl, lợi dụng việc sắp xếp cơ sở nhà đất của doanh nghiệp Nhà nước, dùng thủ đoạn để dần dần dịch chuyển quyền sử dụng khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng từ Tổng công ty Sabeco.

Ngay sau khi Công ty Sabeco Pearl được làm chủ đầu tư và được chuyển quyền sử dụng đất (tháng 6/2015), mặc dù chưa triển khai hoạt động nhưng đến tháng 2/2016, lợi dụng chủ trương thoái vốn của Chính phủ, thực hiện ý kiến chỉ đạo của ông Vũ Huy Hoàng, Hồ Thị Kim Thoa đã ký 2 văn bản chỉ đạo Tổng công ty Sabeco thoái 26% vốn góp tại Công ty Sabeco Pearl và phê duyệt giá khởi điểm để đấu giá là 13.247 đồng/cổ phần.

Tuy nhiên, để thực hiện việc đấu giá, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng đã căn cứ vào tham mưu của bị can Phan Chí Dũng (lúc đó là Vụ trưởng vụ công nghiệp nhẹ) ký công văn số 8060/BCT-CNN ngày 30/8/2016, trả lời tổng công ty Sabeco việc thực hiện đấu giá công khai giữa các cổ đông sáng lập của Sabeco Pearl là phù hợp và đề nghị của bộ phận quản lý vốn Nhà nước có ý kiến với HĐQT thực hiện các quy định của pháp luật để phê duyệt kết quả đấu giá theo thẩm quyền, đảm bảo quyền lợi cho các cổ đông, trong đó có cổ đông Nhà nước...

Từ đó, Sabeco có căn cứ phê duyệt kết quả đấu giá và hoàn tất việc chuyển nhượng cổ phần.

Với giá khởi điểm 13.247 đồng/cổ phần, Sabeco đã bán đấu giá 14.733.342 cổ phần cho chính các cổ đông sáng lập, thu về khoảng 196,64 tỷ đồng vào tháng 6/2016, còn khu đất vàng 2-4-6 Hai Bà Trưng lúc này (vì đã chuyển nhượng cho Sabeco Pearl) cũng coi như là đã rơi vào tay tư nhân.

Sau đó, Kiểm toán Nhà nước vào cuộc và đã chỉ ra hàng loạt sai phạm về quản lý, sử dụng vốn của Sabeco, đặc biệt là ở vụ thoái vốn khỏi Sabeco Pearl. Cơ quan kiểm toán kết luận Sabeco đã chuyển nhượng khu đất với mức giá quá rẻ so với giá trị thực.