Elon Musk chuyển từ cười nhạo sang khen xe điện Trung Quốc

Elon Musk "quay xe"

Cuối năm 2011, Elon Musk từng cười nhạo trước quan điểm rằng công ty Tesla của ông sẽ bị thách thức bởi nhà sản xuất xe ô tô đến từ Trung Quốc BYD.

"Anh đã nhìn thấy xe của họ chưa? Tôi không cho rằng nó có gì đặc biệt hay thu hút", Musk giải thích trên truyền hình. "Công nghệ của họ không tốt lắm. Và BYD có quá nhiều vấn đề khá nghiêm trọng ngay trên sân nhà".

Vậy nhưng, chỉ một thập kỷ sau, BYD đã đoạt danh hiệu nhà sản xuất xe điện chạy pin hàng đầu thế giới, soán ngôi của Tesla.

Hôm 24/1, sau khi công bố báo cáo tài chính quý IV/2023, CEO hãng xe điện Tesla Elon Musk đã khen ngợi các hãng xe Trung Quốc. Ông cho rằng họ là những doanh nghiệp cạnh tranh nhất và sẽ thành công lớn bên ngoài Trung Quốc, tùy vào mức độ bị áp thuế nhập khẩu và rào cản thương mại.

"Nếu không có rào cản thương mại, họ sẽ đè bẹp hầu hết hãng xe khác trên thế giới. Họ cực kỳ giỏi", Musk nói.

Bình luận của Elon Musk cho thấy hãng xe điện Mỹ đang đối mặt với sức ép lớn thế nào từ các đối thủ Trung Quốc. "Ông lớn" xe điện Trung Quốc BYD đang ráo riết tăng hiện diện trên toàn cầu.

Bình luận của tỷ phú Elon Musk được đưa ra trong bối cảnh các ứng cử viên Tổng thống tại Mỹ tăng tốc giành sự ủng hộ của cử tri. Tổng thống Joe Biden cho biết Trung Quốc đang quyết tâm thống trị thị trường xe điện và ông sẽ không để việc này xảy ra.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng ra tín hiệu sẽ tăng thuế nhập khẩu nếu tái đắc cử. Ông kêu gọi đánh thuế 10% với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ.

Châu Âu cũng đang ngày càng đề phòng các hãng xe điện Trung Quốc. Năm ngoái, Ủy ban châu Âu (EC) mở cuộc điều tra để xem liệu có nên áp thuế lên xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc. Việc này được cho là nhằm bảo vệ các hãng xe châu Âu, nếu xe Trung Quốc được Chính phủ trợ giá mạnh.

Tesla mất ngôi vương

Musk đã khởi động cuộc chiến giá từ năm ngoái, nhằm thu hút người tiêu dùng chịu tác động từ lãi suất tăng cao. Dù vậy, việc này đang bóp nghẹt lợi nhuận của Tesla và khiến nhà đầu tư lo lắng.

Cổ phiếu hãng xe điện Tesla giảm mạnh ngay sau khi CEO Elon Musk cảnh báo tăng trưởng doanh thu sẽ chậm lại trong năm nay. Điều này khiến nhà đầu tư lo ngại nhu cầu xe điện yếu và cạnh tranh từ Trung Quốc tăng.

Musk cho biết tăng trưởng của Tesla sẽ chậm lại đáng kể khi hãng này tập trung vào mẫu xe điện thế hệ mới, giá rẻ hơn, sẽ được sản xuất từ giữa năm sau. Họ kỳ vọng mẫu xe này sẽ tạo ra cơn sốt mới cho Tesla. Tuy nhiên, ông cho rằng việc tăng tốc sản xuất mẫu xe này sẽ rất thách thức, do liên quan đến công nghệ đột phá.

Cổ phiếu Tesla hôm 25/12 đã ghi nhận mức giảm mạnh nhất trong hơn một năm qua, khiến vốn hóa mất 80 tỷ USD. Tổng cộng từ đầu tháng, vốn hóa hãng này đã bốc hơi 210 tỷ USD.

"Các thông tin về Tesla hiện khá tiêu cực", các nhà phân tích tại ngân hàng đầu tư TD Cowen nhận xét.

Báo cáo quý IV/2023 cho thấy doanh thu của Tesla chỉ tăng 3% so với cùng kỳ năm trước, đạt 24,3 tỷ USD và thấp hơn so với mức dự báo 25,6 tỷ USD.

Tỷ suất lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của Tesla chỉ tăng 8%, thấp hơn mức 16% cùng kỳ năm 2022 và chỉ cao hơn một chút so với 7,6% của quý trước đó. Tỷ suất lợi nhuận gộp của hãng chỉ đạt 17,2% trong quý IV, thấp hơn nhiều so với những quý trước đây.

Doanh thu cho cả năm 2023 của Tesla ước đạt 82,42 tỷ USD, chỉ tăng 15% so với năm 2022 và là con số cực kỳ đáng thất vọng so với lời cam kết tăng trưởng 50% mỗi năm trước đây của Elon Musk.

"Tesla đang có dấu hiệu cho thấy giai đoạn tăng trưởng 50% hay thậm chí là 30-40% mỗi năm sẽ không còn nữa trong năm 2024. Đến một giới hạn nào đó thì công ty sẽ không thể tiếp tục dìm giá để cạnh tranh nữa", ông Seth Goldstein, chuyên gia của công ty phân tích Morningstar Research, nhận định với Reuters.

Đối thủ của Tesla phát triển thần tốc

Các hãng xe điện Trung Quốc, vốn có khả năng kiểm soát chi phí tốt hơn nhờ chuỗi cung ứng ổn định và phát triển mạnh. Khi cạnh tranh tăng lên và công suất tại Trung Quốc dư thừa, nhiều doanh nghiệp đang nhanh chóng mở rộng ra nước ngoài. Thị trường của họ tại Trung Quốc cũng đã vững chắc sau nhiều năm được Chính phủ hỗ trợ.

SAIC Motor của Trung Quốc đang đặt thêm nhiều tàu chở xe hơi để tiết kiệm chi phí vận chuyển ra nước ngoài. BYD cũng bán được nhiều xe điện hơn Tesla trên toàn cầu trong quý IV/2023..

Doanh số bán xe chạy nhiên liệu mới của BYD cũng lập kỷ lục trong quý III. Số liệu của BYD cho thấy họ đã bán 824.000 xe, tăng 53% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nửa đầu năm nay, BYD cũng đã đạt được nhiều cột mốc lớn ở một số thị trường. Hãng xe Trung Quốc này đã vượt mặt Tesla để trở thành thương hiệu xe điện bán chạy nhất ở Singapore, Thái Lan và Israel. Ở New Zealand, mẫu BYD Atto 3 cũng là xe điện ăn khách nhất.

Số liệu của hãng nghiên cứu thị trường Trend Force đầu tháng này cho thấy trong tháng 8, BYD còn vượt mặt Ford, vươn lên vị trí thứ 4 về thị phần toàn cầu, với 4,8%.

Dù vậy, ông Spencer Imel, chuyên gia tại hãng tư vấn Lansgton, cho rằng mức độ nhận diện thương hiệu của các hãng xe Trung Quốc tại Mỹ hiện rất thấp. Sức bền và độ an toàn của họ cũng ở mức vừa phải. Vì thế, các công ty này sẽ còn phải đi một chặng đường dài nữa nếu muốn giành thị phần tại Mỹ.

"Các công ty này đang hưởng lợi nhờ nhu cầu tại Trung Quốc cao, với các đột phá như công nghệ và pin. Chúng tôi cho rằng đây sẽ là yếu tố quan trọng và khác biệt giúp họ tăng trưởng tại nước ngoài trong tương lai", chuyên gia chia sẻ với Reuters.

Musk mới đây cũng cho biết Tesla chưa có dự định trong việc hợp tác với các đối thủ Trung Quốc. Tuy nhiên, Tesla sẵn sàng chia sẻ hệ thống sạc và một số công nghệ khác với họ, như công nghệ tự lái.

Cúi đầu chịu thua

Sản phẩm rẻ nhất của Tesla có giá lên đến 45.000 USD/chiếc, đã bao gồm ưu đãi từ Chính phủ, khiến nhiều người Mỹ khó lòng tiếp cận. Đặc biệt là khi mạng lưới trạm sạc chưa được phủ sóng hoàn thiện.

Thêm vào đó lãi suất cao khiến khách hàng Mỹ, vốn thường phải mua trả góp hoặc dùng thẻ tín dụng, càng không muốn lựa chọn những chiếc xe điện của Tesla khi phải phụ thuộc vào trạm sạc.

Mới đây, Elon Musk cũng cảnh báo Tesla đã chạm giới hạn giảm giá với các mẫu xe hiện tại. Đứng trước tình hình này, Tesla đang lên kế hoạch sản xuất một mẫu xe phổ thông, giá rẻ hơn từ giữa năm sau để cạnh tranh với các đối thủ bình dân.

Elon Musk hôm qua cũng xác nhận Tesla dự kiến sản xuất mẫu xe điện thế hệ mới tại nhà máy ở Texas (Mỹ) trong nửa cuối năm sau.

Động thái của Tesla được cho là sự khuất phục của Elon Musk trước người chơi Trung Quốc trong cuộc chiến giảm giá.

Các chuyên gia cho rằng doanh nghiệp sản xuất xe điện Trung Quốc rất giỏi trong việc kiểm soát chi phí chuỗi cung ứng và với tình hình dư thừa sản lượng trong nước, nhiều hãng đã bắt đầu mở rộng sang thị trường nước ngoài bằng các sản phẩm giá rẻ của mình

Lĩnh vực xe điện vẫn đang vật lộn với nhu cầu giảm hơn một năm qua. Việc Tesla hạ giá xe có thể càng gây sức ép lên các hãng xe truyền thống.

"Vấn đề của Tesla hiện tại là muốn tăng doanh thu thì cần hy sinh biên lợi nhuận, do cạnh tranh từ BYD và các đối thủ khác", ông Michael Hewson, chuyên gia phân tích thị trường tại công ty tài chính CMC Markets, nhận định với Reuters.