Chuyên gia đề xuất giải pháp siết chặt giao dịch khống thẻ tín dụng

Ông Nguyễn Hoàng Minh - Trưởng đại diện Hiệp Hội Ngân hàng tại TPHCM: Đề xuất kiểm tra đột xuất các điểm lắp đặt máy POS

Theo ông với các điểm chấp nhận thẻ cho rút tiền khống có nên có hình thức xử phạt mạnh tay hơn, bên cạnh việc rút máy POS như các ngân hàng vẫn làm lâu nay?

- Trên thực tế, giao dịch của khách hàng là giao dịch thanh toán tại điểm chấp nhận thẻ và được giám sát giao dịch trên hệ thống. Theo tôi được biết, khi thấy giao dịch bất thường thì ngân hàng sẽ đi tra soát, làm việc với khách hàng để yêu cầu cung cấp hóa đơn chứng từ phù hợp nhằm xác thực giao dịch đã thanh toán qua POS như hóa đơn bán hàng, hóa đơn VAT...

Nếu phát hiện sai phạm ngân hàng sẽ ngưng cung cấp dịch vụ, thu hồi máy POS và báo cáo bên cơ quan nhà nước theo quy định. Hiện nay, các ngân hàng không xử phạt mà chuyển cơ quan nhà nước như Cục Phòng chống Rửa tiền, Vụ Thanh tra Giám sát Ngân hàng Nhà nước, cơ quan thuế… xử lý.

Theo tôi khi chọn đối tác lắp đặt máy, các ngân hàng cần chọn lọc kỹ, rà soát các điều kiện. Tôi cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các ngân hàng kiểm tra định kỳ, đột xuất các điểm chấp nhận thẻ để đảm bảo tuân thủ quy định, tránh việc lắp máy nhưng không phục vụ mục đích thanh toán mà để giao dịch khống.

Ông đánh giá như thế nào về lợi ích của các chương trình ưu đãi về giao dịch số, giao dịch thương mại điện tử mà nhiều ngân hàng đang dành cho khách hàng?

- Hiện nay các chương trình ưu đãi về giao dịch thanh toán điện tử, giao dịch thương mại điện tử có rất nhiều ưu điểm, như nhanh chóng, tiện lợi, chính xác, an toàn và bảo mật thông tin khách hàng.

Ngoài ra, khách hàng còn được nhiều ưu đãi như có thể "xài trước trả sau" với thẻ tín dụng, miễn lãi 45 ngày và có nhiều chương trình ưu đãi, giảm giá khi thanh toán hàng hóa, dịch vụ như ăn uống, mua sắm… Nếu biết tận dụng thì sẽ tiết kiệm được số tiền đáng kể, nhất là trong bối cảnh các ngân hàng đều đẩy mạnh thanh toán không tiền mặt, do vậy dành ưu đãi rất lớn cho khách hàng.

Tuy nhiên lưu ý rằng ngân hàng chỉ dành ưu đãi cho việc thanh toán hàng hóa, dịch vụ thật phục vụ chi tiêu cá nhân, gia đình. Ngân hàng không khuyến khích rút tiền mặt từ thẻ tín dụng và đặc biệt không bao giờ khuyến khích loại hình giao dịch mà không phát sinh hàng hóa, dịch vụ thực tế. Nếu nghi ngờ có dấu hiệu trục lợi, sử dụng thẻ sai mục đích, sai quy định…ngân hàng có thể yêu cầu khách hàng cung cấp hóa đơn mua hàng để xác thực giao dịch và rà soát lại việc áp dụng ưu đãi đã chi trả. Do vậy, khách hàng cần lưu ý đọc kỹ các quy định của chương trình và đặc biệt lưu giữ các hóa đơn hoặc chứng từ hàng hóa hợp pháp hợp lệ để cung cấp xác minh giao dịch.

Về phía ngân hàng, theo tôi, ngoài công bố rõ các quy định, điều khoản trong giao dịch thẻ tín dụng, cũng cần lưu ý làm sao để khách hàng hiểu đúng và đủ về các vấn đề này nhằm tránh phát sinh xung đột giữa khách hàng và ngân hàng về sau.

Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu: Xem xét xử lý hình sự nếu vi phạm mức độ nghiêm trọng

Là chuyên gia lâu năm trong ngành ngân hàng, có kinh nghiệm làm việc nhiều năm ở nước ngoài, ông có thể cho biết thực trạng về giao dịch khống qua thẻ tín dụng ở nước ngoài hiện nay?

- Ở Mỹ hầu như không có giao dịch khống thẻ tín dụng vì hầu như ai cũng có thẻ. Họ ý thức rằng một khi lạm dụng thẻ tín dụng, họ sẽ bị đánh giá rất xấu khi tính điểm tín dụng. Mà một khi đã bị đánh giá xấu như vậy, họ rất khó vay tiền hoặc sẽ phải chịu lãi suất vay rất cao. Ngân hàng cũng có chính sách kiểm soát rất chặt chẽ việc này, thông qua việc giám sát giao dịch trên hệ thống và yêu cầu khách hàng cung cấp bằng chứng xác thực.

Còn tại Việt Nam, nhan nhản các quảng cáo cho rút tiền từ thẻ tín dụng với mức phí thấp hơn phí ngân hàng áp cho chủ thẻ tín dụng khi rút tại cây ATM, mà thực chất là núp bóng dưới dạng cà thẻ mua hàng hóa nhưng không có giao dịch thật. Thậm chí sau khi rút tiền còn được hưởng các ưu đãi như hoàn tiền, giảm phí… từ sản phẩm thẻ tín dụng.

Tuy dịch vụ này mọc lên như nấm sau mưa nhưng thời gian qua cơ quan quản lý chưa có giải pháp hữu hiệu để chặn việc này.

Vậy theo ông giải pháp hữu hiệu để chặn việc này là gì?

- Trên thực tế, qua giám sát, phía ngân hàng có thể nhận ra các giao dịch khống qua các dấu hiệu như số tiền giao dịch lớn, có khi cả vào ban đêm khi cửa hàng đóng cửa, hoặc hóa đơn ăn uống hàng chục đến hàng trăm triệu đồng liên tục tại cùng một cửa hàng hay một vài quán café nhỏ.

Để giải quyết nạn rút tiền khống, theo tôi cần có giải pháp mạnh mẽ hơn cả về giám sát từ phía ngân hàng, lẫn nâng quy định xử phạt. Vì hiện nay việc lạm dụng thẻ tín dụng mới xử lý ở mức vi phạm hành chính, chứ chưa coi phải phạm pháp trừ phi có sự cấu kết để trục lợi chiếm đoạt tài sản. Do vậy cơ quan quản lý nên xem xét đưa ra quy định rằng nếu vi phạm nhiều lần, mức độ nghiêm trọng thì phải xử lý ở mức độ nặng hơn, có thể xem xét xử lý hình sự.

Với Ngân hàng Nhà nước phải đưa ra biện pháp chế tài thích hợp, đặc biệt người dân cần nhìn nhận hành động như vậy là sai trái, vì khi phát hành thẻ họ đã cam kết tuân thủ các quy định của ngân hàng trong khi thực tế lại dùng xảo thuật, bắt tay với điểm chấp nhận thẻ để giao dịch khống.

Gần đây còn có dịch vụ cho thuê thẻ tín dụng để thực hiện các giao dịch khống hoặc trục lợi? Theo ông, rủi ro thế nào cho chủ thẻ nếu tham gia vào đường dây này?

- Chủ thẻ phải biết một điều là nếu đưa thẻ tín dụng cho người khác sử dụng, dù với mục đích gì thì phải tính đến rằng, liệu họ có trả tiền được cho mình không. Vì đến hạn mà họ không trả được nợ hoặc sử dụng thẻ tín dụng vào mục đích sai trái thì người phải chịu hậu quả là chính chủ thẻ.

Do vậy việc cho bên thứ 3 sử dụng thẻ phải chấm dứt ngay. Đừng vì ham lợi trước mắt mà phải chịu những rủi ro rất lớn. Chưa kể khả năng bị lộ thông tin thẻ tín dụng và khi đó chủ thẻ sẽ bị mất tiền khi họ lấy thông tin thẻ để đi giao dịch. Ngoài ra nếu người dùng thẻ để thanh toán các hành vi phạm tội hoặc giao dịch bị cấm thì người cho thuê thể cũng có thể bị liên đới và xử lý hình sự, khi sự việc được điều tra bởi các cơ quan có thẩm quyền.