Cầm cố sổ đỏ vay 300 triệu đồng nhưng phải mua bảo hiểm 20 triệu đồng

Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 5, chiều nay (15/1), Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung mới hoặc còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi.

Phát biểu tại phiên họp về dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi, đại biểu Phạm Văn Thịnh (đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang) bày tỏ băn khoăn trước quy định ngân hàng thương mại làm đại lý bảo hiểm nhân thọ.

"Tôi đã phát biểu về việc ngân hàng thương mại làm đại lý bảo hiểm nhân thọ, cơ quan soạn thảo tiếp thu một phần những vẫn còn băn khoăn", ông Thịnh nhấn mạnh.

Ngoài ra, ông Thịnh kể câu chuyện về khoản nợ của một người phụ nữ phải trả đã đến ngân hàng cầm cố sổ đỏ vay 300 triệu đồng. Tuy nhiên, sau khi làm hợp đồng vay vốn người này phải mua bảo hiểm nhân thọ 20 triệu đồng, số tiền còn lại được nhận là 280 triệu đồng.

"Tôi đã nhìn thấy cảnh người phụ nữ khóc khi bước ra khỏi ngân hàng. Điều này cũng đã thôi thúc tôi phát biểu thêm lần nữa về vấn đề này", ông Thịnh chia sẻ.

Nhắc lại nội dung phát biểu của mình trước đây, ông Thịnh nêu rõ mức chiết khấu tối đa cho đại lý bảo hiểm nhân thọ với 2 loại sản phẩm bảo hiểm nhân thọ phổ biến là bảo hiểm nhân thọ tử kỳ và bảo hiểm hỗn hợp là 4% cho phí bảo hiểm năm đầu.

"Tại các ngân hàng thương mại có liên kết lại làm đại lý bảo hiểm nhân thọ có hiện tượng gợi ý ép khách hàng vay vốn phải mua bảo hiểm nhân thọ với mức đóng 1 năm bằng từ 2-4% giá trị khoản vay. Tại các ngân hàng thương mại, nhân viên ngân hàng được giao chỉ tiêu số hợp đồng bảo hiểm và chỉ tiêu doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ", ông Thịnh cho biết.  

Ông Thịnh cũng dẫn chứng, theo kết luận thanh tra của Bộ Tài chính tháng 7/2023 đối với 4 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ cung cấp sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng qua kênh ngân hàng thương mại đã cho thấy tỷ lệ hủy hợp đồng sau năm đầu tiên của khách hàng lên tới 70%. Việc hủy hợp đồng bảo hiểm năm đầu khiến khách hàng mất số phí đã nộp.

Nhiều ngân hàng còn gợi ý khách hàng vay vốn nộp phí 2 năm đầu. Theo đó, số tiền khách hàng vay vốn phải bỏ thêm còn lên đến 4-8% giá trị khoản vay. "Lãi suất thực của vốn đưa ra nền kinh tế do phải mua thêm bảo hiểm nhân thọ có thể tăng lên đến 50-100% trong 2 năm đầu so với lãi suất trên hợp đồng tín dụng", ông Thịnh nêu.

Ông Thịnh cho biết thêm, chi phí trả trước của năm đầu tiên cho hợp đồng hợp tác độc quyền mà công ty bảo hiểm trả cho ngân hàng thương mại được công khai khi ký kết chiếm tỷ lệ lớn trong thu nhập trước thuế của ngân hàng thương mại.

Nêu số liệu của một số ngân hàng trong năm 2020 như Vietcombank có lợi nhuận trước thuế là hơn 23.000 tỷ đồng thì phí trả trước cho hợp đồng hợp tác độc quyền bán bảo hiểm nhân thọ là 9.200 tỷ đồng. Trong khi đó, con số của Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) là hơn 9.500 tỷ đồng thì phí trả trước cho ngân hàng được hưởng là 8.400 tỷ đồng chưa tính số hoa hồng đại lý trên số phí bảo hiểm được hưởng theo quy định kinh doanh bảo hiểm.

Như vậy, giai đoạn từ 2018 đến 2022, thu nhập từ làm đại lý bảo hiểm nhân thọ của các ngân hàng thương mại chiếm tỷ trọng rất lớn trong lợi nhuận của các ngân hàng thương mại.

Với thực tiễn và lợi ích lớn như vậy, ông Thịnh cho rằng nếu dự thảo Luật chỉ tiếp thu theo hướng bổ sung khoản 2, Điều 113: Ngân hàng thương mại được thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm, phù hợp với phạm vi hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, thì sẽ không có gì đảm bảo chặn được tình trạng chèn ép khách hàng vay vốn mua bảo hiểm hoặc lợi dụng sự thiếu hiểu biết của khách hàng có tiền gửi tiết kiệm để mua sản phẩm bảo hiểm nhân thọ như thời gian vừa qua.

Ông Thịnh đề nghị dự thảo Luật cần bổ sung 1 điều giao Chính phủ ban hành văn bản quy định việc kinh doanh các sản phẩm bảo hiểm mà ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng làm đại lý để đảm bảo công khai, minh bạch, bảo vệ quyền của khách hàng vay vốn cũng như gửi tiết kiệm tại ngân hàng.

Góp ý vào Điều 10 của dự thảo luật về trách nhiệm của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong việc bảo vệ quyền lợi của khách hàng, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông) cho rằng, mặc dù đã có các quy định liên quan trong Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 và các văn bản pháp luật khác, tuy nhiên để bảo vệ tốt hơn quyền lợi của khách hàng cần nghiên cứu luật hóa để ngăn chặn, xử lý đối với các hành vi vi phạm của nhân viên các tổ chức tín dụng, ngân hàng.

Ông Mai nêu có việc nhân viên các tổ chức tín dụng, ngân hàng tư vấn không đầy đủ khiến một số khách hàng nhầm lẫn giữa sản phẩm bảo hiểm và sản phẩm ngân hàng hoặc việc yêu cầu mua bảo hiểm gắn với các khoản vay khi có nhu cầu vay vốn ngân hàng như các phương tiện thông tin đã phản ánh thời gian qua.

Đồng quan điểm với 2 đại biểu Quốc hội trên, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) nhấn mạnh hệ lụy của việc các ngân hàng liên doanh, liên kết bán bảo hiểm thời gian qua đã rất rõ ràng rồi. Các ngân hàng vốn không có trụ sở bảo hiểm. Do vậy, ông ủng hộ quan điểm là không cho phép các ngân hàng liên doanh, liên kết bán bảo hiểm…

Có một góc nhìn khác đối với vấn đề hoạt động đại lý bảo hiểm của ngân hàng, theo đại biểu Phạm Đức Ấn (đoàn ĐBQH TP Hà Nội) lại đồng tình với giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đưa vào quy định: thực hiện theo quy định của pháp luật bảo hiểm và phù hợp với quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.