Con người sẽ bị tuyệt chủng sau bao lâu nếu ngừng sinh con?

Rất ít người sống lâu hơn một thế kỷ. Vì vậy, nếu không ai sinh con nữa, có lẽ sẽ không còn con người nào trên Trái Đất trong vòng 100 năm. Nhưng trước khi điều đó xảy ra – kể cả trong tình huống tất cả các ca sinh nở đột ngột chấm dứt – tiến trình vẫn bắt đầu bằng sự suy giảm dân số một cách từ từ.

Người già sẽ qua đời, trong khi không có thêm trẻ nhỏ được sinh ra. Cuối cùng, sẽ không còn đủ người trẻ đến tuổi trưởng thành để làm các công việc thiết yếu, chẳng hạn như sản xuất lương thực, cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và những công việc tối thiểu khác để đảm bảo sự tồn tại của xã hội loài người.

Điều này có thể khiến các xã hội trên toàn thế giới nhanh chóng sụp đổ.

Giáo sư nhân chủng học Michael A. Little tại Trường Đại học Binghamton, Mỹ – chuyên gia nghiên cứu hành vi, sinh học và văn hóa của con người – nhận định: “Cuối cùng, nền văn minh sẽ sụp đổ.

Có khả năng sẽ không còn nhiều người sống sót trong vòng 70 hoặc 80 năm nữa, thay vì 100 năm, do tình trạng thiếu lương thực, nước sạch, thuốc men và mọi thứ khác mà bạn hiện nay có thể dễ dàng mua và cần để tồn tại”.

Thảm họa có thể dẫn đến sự thay đổi đột ngột

Chắc chắn việc sinh sản đột ngột dừng hẳn là điều rất khó xảy ra, trừ khi có một thảm họa toàn cầu.

Đây là một kịch bản tiềm năng mà nhà văn Kurt Vonnegut từng khám phá trong tiểu thuyết Galapagos: Một căn bệnh truyền nhiễm cao có thể khiến tất cả mọi người trong độ tuổi sinh sản trở nên vô sinh.

Một khả năng khác là một cuộc chiến tranh hạt nhân, khiến không ai sống sót. Chủ đề này đã được khai thác trong nhiều bộ phim và tiểu thuyết kinh dị.

Vào những năm 1960 và 1970, nhiều người từng lo ngại rằng sẽ có quá nhiều người trên Trái Đất và điều đó có thể gây ra những thảm họa lớn. Những viễn cảnh ấy đã trở thành trọng tâm của nhiều tác phẩm về chủ nghĩa phản địa đàng – những xã hội u ám, đầy rẫy vấn đề.

Tương lai 10 tỷ người

Thực tế là dân số thế giới vẫn đang tăng, dù tốc độ đã chậm lại. Các chuyên gia về thay đổi dân số dự đoán dân số toàn cầu sẽ đạt đỉnh ở mức 10 tỷ vào khoảng những năm 2080.

Năm 2024, toàn thế giới có 132 triệu trẻ sơ sinh ra đời – giảm so với 139 triệu vào năm 2014. Trong khi đó, số người chết toàn cầu năm 2024 là 62 triệu, so với 56 triệu của năm 2014. Như vậy, sau 10 năm, tỷ lệ người chết so với người sinh ra đã tăng từ 40% lên 47%.

Một yếu tố quan trọng khi xu hướng dân số thay đổi là liệu xã hội có thể duy trì được sự cân bằng giữa số người trẻ và người già hay không. Người trẻ thường là động lực của xã hội – họ là lực lượng chủ chốt tạo ra mọi thứ mà chúng ta sử dụng hàng ngày.

Sụt giảm tỷ lệ sinh

Tại nhiều quốc gia, phụ nữ đang sinh ít con hơn trong suốt độ tuổi sinh sản so với trước đây. Sự giảm sút này rõ rệt nhất ở các nước như Ấn Độ và Hàn Quốc. Việc tỷ lệ sinh giảm ngày nay phần lớn là do lựa chọn cá nhân – nhiều người quyết định không sinh con, hoặc không sinh nhiều như cha mẹ họ.

Cùng lúc đó, nhiều nam giới cũng đang đối mặt với vấn đề về khả năng sinh sản. Nếu tình trạng này trở nên tồi tệ hơn, nó có thể góp phần đáng kể vào sự suy giảm dân số.

Người Neanderthal đã tuyệt chủng

Loài người hiện đại – Homo sapiens, hay người đứng thẳng – đã tồn tại ít nhất 200.000 năm. Dù đây là khoảng thời gian dài, nhưng giống như mọi loài sinh vật khác trên Trái Đất, chúng ta vẫn đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng.

Hãy nhìn lại số phận của người Neanderthal – họ hàng gần của Homo sapiens. Người Neanderthal xuất hiện cách đây ít nhất 400.000 năm, từng sống song song với tổ tiên loài người hiện đại. Tuy nhiên, họ dần suy giảm và tuyệt chủng khoảng 40.000 năm trước.

Một số nhà khoa học cho rằng Homo sapiens đã thành công hơn vì có khả năng nuôi dưỡng con cái tốt hơn và sinh sản nhiều hơn.

Nếu loài người tuyệt chủng, điều đó có thể mở ra cơ hội cho các loài động vật khác phát triển. Nhưng đồng thời, đó cũng sẽ là mất mát lớn – tất cả những thành tựu về nghệ thuật, khoa học và văn minh nhân loại sẽ tan biến.

Theo giới khoa học, để đảm bảo tương lai lâu dài cho loài người, chúng ta cần thực hiện những bước đi cụ thể như kiểm soát biến đổi khí hậu, tránh chiến tranh, và đặc biệt là bảo tồn thiên nhiên.

Một hành tinh khỏe mạnh cho mọi sinh vật, kể cả con người, phụ thuộc vào sự cân bằng giữa các loài, từ động vật đến thực vật. Bảo vệ tự nhiên chính là bảo vệ chính mình.