Bạch tuộc đực tìm ra cách để không bị bạn tình ăn thịt

Một nghiên cứu mới đây đã phát hiện rằng bạch tuộc sọc xanh đực chủ động tiêm nọc độc vào con cái trong khi giao phối, làm tê liệt bạn tình lớn hơn của chúng, để tránh bị ăn thịt.

Đây là chiến lược sinh tồn đặc biệt của loài động vật thân mềm này, giúp con đực có thể hoàn thành quá trình sinh sản mà không trở thành con mồi của chính bạn tình.

Được biết, bạch tuộc sọc xanh là một loài động vật tuy nhỏ, nhưng cực kỳ nguy hiểm. Chúng thường sinh sống ở các rạn san hô nông và vùng gian triều (hay các bãi biển ngập nước).

Là 1 trong 4 loài bạch tuộc đốm xanh, chúng được biết đến với khả năng sử dụng một loại độc tố thần kinh cực mạnh có tên là tetrodotoxin để làm bất động con mồi. Loại độc tố này cũng được tìm thấy trong cá nóc.

Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy tetrodotoxin không chỉ được sử dụng để săn mồi mà còn có vai trò trong chiến lược sinh sản của bạch tuộc đực.

Theo TS Wen-Sung Chung đến từ Đại học Queensland, bạch tuộc sọc xanh cái trưởng thành có kích thước bằng một quả bóng golf, và lớn hơn con đực từ 2 đến 5 lần. Điều này tạo ra nguy cơ lớn cho con đực khi giao phối, vì bạch tuộc cái có xu hướng ăn thịt bạn tình của mình.

Hành vi ăn thịt đồng loại khá phổ biến ở động vật chân đầu, đặc biệt trong thời gian con cái đẻ trứng. Đó là vì trong khoảng 6 tuần chăm sóc trứng, bạch tuộc cái không ăn gì, và cần tích trữ năng lượng. Do đó chúng có thể săn chính bạn tình của mình để bổ sung dinh dưỡng.

Thông thường, bạch tuộc đực có một cánh tay chuyên biệt để giao phối, được gọi là hectocotylus, giúp chuyển nang tinh trùng vào ống dẫn trứng của con cái. Tuy nhiên, thay vì sử dụng hectocotylus dài như một số loài bạch tuộc khác, bạch tuộc sọc xanh đực có cánh tay giao phối ngắn hơn và cần tiếp xúc gần với con cái để thực hiện quá trình sinh sản.

Do đó, chúng đã phát triển chiến lược giao phối đặc biệt, là cắn vào động mạch chủ của con cái để tiêm tetrodotoxin, khiến con cái tạm thời tê liệt.

Các nhà nghiên cứu quan sát thấy rằng trong quá trình giao phối kéo dài từ 40 đến 75 phút, con cái thường bị tê liệt, và ngừng thở sau khoảng 8 phút do tác động của tetrodotoxin.

Cơ thể chúng trở nên nhợt nhạt và đồng tử không còn phản ứng với ánh sáng. Tuy nhiên, giao phối kết thúc khi con cái giành lại quyền kiểm soát cánh tay của mình và đẩy con đực ra.

Điều đáng chú ý là không có con cái nào chết trong quá trình này, và chúng có thể ăn uống bình thường vào ngày hôm sau. Như vậy, chiến lược của bạch tuộc sọc xanh đực được xem là hoàn hảo, vì không chỉ hoàn tất quá trình sinh sản, mà còn đảm bảo sự sống cho cả 2 cá thể.

Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí Current Biology, mở ra góc nhìn mới về sự phức tạp trong hành vi sinh sản của động vật chân đầu và những cơ chế tiến hóa đặc biệt giúp chúng thích nghi với môi trường khắc nghiệt.