Vì sao nhà đầu tư bỏ một trạm thu QL1 qua Lạng Sơn?

(Dân trí) - Một trạm thu dịch vụ sử dụng đường bộ trên QL1 được bỏ đi là xuất phát từ yêu cầu thực tiễn để cứu dự án BOT Bắc Giang – Lạng Sơn tránh khỏi đổ vỡ. Nhà đầu tư dự án này khẳng định không có sự nhập nhèm khi bỏ bớt 1 trạm thu.

Ông Trần Phúc Tự - Tổng Giám đốc Công ty CP BOT Bắc Giang - Lạng Sơn, cho biết: “Nếu đặt địa vị là một người dân, không phải là người trong dự án này, tôi cũng sẽ băn khoăn và đặt câu hỏi tại sao lại có chuyện như vậy ở BOT Bắc Giang – Lạng Sơn? Dự án ban đầu được đặt hai trạm để hoàn vốn, nay nhà đầu tư lại chủ động bỏ đi một trạm và chỉ tiến hành thu giá dịch vụ tại một trạm mà vẫn hoàn vốn được. Vì sao lại như thế? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần phải hiểu rõ đúng bản chất của sự việc, cũng như lịch sử quá trình triển khai dự án.”.

Tổng Giám đốc Công ty CP BOT Bắc Giang - Lạng Sơn dẫn lại thời điểm năm 2015, dự án bắt đầu được khởi công xây dựng theo hình thức BOT do UDIC đứng đầu liên danh nhà đầu tư. Phải nói rằng, đây là công trình có quy mô rất lớn, tổng vốn lên tới hơn 12.000 tỷ đồng, với mục tiêu xây dựng 64km đường cao tốc theo tiêu chuẩn đường cao tốc từ Km45+100 – Km108+500 và tăng cường, nâng cấp 105km mặt đường QL1 hiện hữu qua hai tỉnh Bắc Giang và Lạng Sơn.

Để đảm bảo phương án tài chính, Bộ GTVT và liên danh nhà đầu tư đã thống nhất trong hợp đồng BOT, ngoài các trạm thu giá dịch vụ trên tuyến đường cao tốc áp dụng hình thức thu kín, tức là phương tiện đi bao nhiêu trả tiền từng đấy, dự án còn đặt hai trạm thu hở trên QL1.

Tuy nhiên, do năng lực yếu kém của nhà đầu tư, không vay được vốn tín dụng cho dự án, liên tục vi phạm hợp đồng nên đến cuối tháng 5/2017, Bộ GTVT đã kêu gọi các nhà đầu tư tại dự án hầm Đèo Cả vào giải cứu dự án thông qua việc mua lại cổ phần của Công ty CP Đầu tư UDIC.

Một trạm thu phí trên quốc lộ 1 qua Lạng Sơn
Một trạm thu phí trên quốc lộ 1 qua Lạng Sơn

“Khi chúng tôi tiếp nhận dự án, các cơ quan có thẩm quyền vẫn khẳng định phương án thu giá dịch vụ đường bộ tại dự án đã ký sẽ không hồi tố, nghĩa là trên tuyến QL1 vẫn tiếp tục được đặt hai trạm thu hở, còn trên tuyến cao tốc vẫn thu giá theo km sử dụng.” – ông Tự nói.

Theo ông Tự, điểm mấu chốt là khi chúng tôi tiếp nhận dự án, theo kế hoạch, đoạn cao tốc Chi Lăng đến Cửa khẩu Hữu Nghị dài 43km dự định triển khai bằng nguồn vốn vay của ADB do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc lập dự án sẽ hoàn thành đồng bộ với tuyến cao tốc Bắc Giang – Chi Lăng (Lạng Sơn) vào năm 2019 nhằm phát huy hiệu quả toàn tuyến cao tốc từ Bắc Giang đến Hữu Nghị và đảm bảo lưu lượng phương tiện theo tính toán trong phương án tài chính của hợp đồng BOT dự án Bắc Giang – Lạng Sơn.

Do vướng mắc về thủ tục pháp lý, cao tốc Chi Lăng – Hữu Nghị dự kiến đến năm 2020 cũng không thể triển khai được bằng nguồn vốn vay của ADB. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Lạng Sơn mà còn đẩy nhà đầu tư dự án BOT cao tốc Bắc Giang – TP. Lạng Sơn vào thế “ngàn cân treo sợi tóc” khi nguy cơ vỡ nợ rất lớn, bởi lưu lượng xe của tuyến cao tốc Bắc Giang – Chi Lăng chắc chắn sẽ bị sụt giảm sâu so với phương án tài chính do không thể kết nối với tuyến Chi Lăng chạy thẳng lên cửa khẩu Hữu Nghị.

Những tháng cuối năm 2017 - lúc các trạm BOT trong cả nước có nhiều diễn biến phức tạp, căng thẳng, một số trạm BOT gặp sự chống đối của các chủ phương tiện, gây mất an ninh trật tự. Trước tình hình đó, cuối tháng 7/2017, UBND tỉnh Lạng Sơn có văn bản báo cáo Bộ GTVT về việc đặt hai trạm thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ trên QL1 hiện hữu sẽ tạo thêm khó khăn về chi phí cho người dân khi tham gia giao thông và các doanh nghiệp vận tải thường xuyên lưu thông trên tuyến đường này.

“Chúng tôi cũng nhận thấy, trên tuyến QL1 dài 105km, nếu tiếp tục đặt hai trạm thu sẽ tạo ra bất cập cho người sử dụng. Nhằm giải quyết vấn đề này, UBND tỉnh Lạng Sơn đã đề xuất Bộ GTVT gộp đoạn Chi Lăng – Hữu Nghị vào tuyến cao tốc Bắc Giang – Chi Lăng để hoàn thành đồng bộ trong năm 2020 và bỏ đi một trạm thu trên tuyến QL1 hiện hữu.

Sau khi nghiên cứu, tính toán, chúng tôi thấy rằng, việc gộp thêm 43km đoạn Chi Lăng – Hữu Nghị vào dự án và bỏ đi một trạm thu giá trên QL1 vẫn đảm bảo phương án tài chính của dự án BOT Bắc Giang – Lạng Sơn. Cuối năm 2017, chúng tôi cùng với UBND tỉnh Lạng Sơn, Bộ GTVT đã có văn bản kiến nghị và được Thủ tướng Chính phủ đồng ý, chỉ thu một trạm trên QL1 và bổ sung đoạn Chi Lăng – Hữu Nghị kết nối vào dự án Bắc Giang – Chi Lăng.” – ông Tự lý giải.

Ông Trần Phúc Tự khẳng định, việc dự án bỏ đi một trạm thu trên QL1 là hoàn toàn xuất phát từ thực tiễn, từ đòi hỏi của người dân và xã hội, để đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên liên quan chứ không có chuyện nhập nhèm.

C.N.Q