Thói hư tật xấu của người trẻ trong bài rap “Con trai cưng” vào đề Văn lớp 10

Bài kiểm tra Văn khối 10, Trường THP Trịnh Hoài Đức, Bình Dương vừa diễn ra vào ngày 20/4. Ngay sau đó, cộng đồng mạng liên tục chia sẻ việc đề thi đưa bài rap đình đàm "Con trai cưng" của hai rapper nổi tiếng K-ICM, B Ray.

Ở phần Đọc hiểu, chiếm 3 điểm, đề thi trích một phần trong bài rap "Con trai cưng". Giáo viên ra đề đã khéo léo lược bỏ những đoạn, câu từ sử dụng những ngôn ngữ "thô" của rap. 

"Con trai cưng của mẹ

Bạn bè gọi có mặt, riêng ba mẹ nói là nó không nghe

Con trai cưng của mẹ, chơi hết đời tuổi trẻ

Hơn hai mươi tuổi đầu nhưng khi ở nhà vẫn là em bé.

Vì nó là, con trai cưng của mẹ nó

Con trai cưng của mẹ nó.

Con trai cưng của mẹ nó.

Ở ngoài kia phong bão tố về nhà luôn có mẹ chở mẹ che, 

Con trai không bao giờ nhớ mẹ, 

Con trai không tâm sự với cha, 

Con trai chưa bao giờ phải khóc, 

Trừ khi mẫu giày nó thích vừa mới ra...

Gọi nó là con trai, con trai cưng, chưa từng tự mình đứng vững hai chân...

Thích làm đầu gấu, rất là tự hào nắm đấm có màu máu, 

Thích thể hiện, để giữ cái thể diện, rồi lại bất ngờ khi ôm cái đầu máu, 

Rồi ai sẽ phải xin lỗi từng nhà, coi mấy thằng bạn mày nó có đứng ra, 

Để coi ai thăm viếng, mỗi khi mày kiếm chuyện

...

Đủ lớn để làm, thì đủ lớn để chịu, mày đủ lớn để học, mày đủ lớn để hiểu, 

Đủ sức chìa tay ra xin tiền, 

Thì phải đủ tự trọng không dùng tiền đó mua sĩ diện. 

Hãy để tâm hồn là thánh đường, đừng biến nó thành sở thú, 

Để bao nhiêu bạn bè, hay bao nhiêu vật chất, thì cuộc đời cũng không bao giờ đủ".

Từ trích dẫn trên, đề đưa ra những yêu cầu về mặt ngữ pháp như xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn trích; xác định những thói hư tật xấu của giới trẻ hiện nay qua đoạn trích; tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ gì mà nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó trong câu "Hãy để tâm hồn là thánh đường, đừng biến nó thành sở thú". 

Ý cuối, câu hỏi yêu cầu học sinh viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ về việc làm thế nào để trở thành con cưng thật sự. 

Nhiều bạn trẻ thử sức với đề thi 

Đề thi được nhiều người đánh giá là thú vị, tạo sự phấn khích lớn cho học sinh - nhất là các em đã biết bài rap này. Và kể cả những học sinh chưa từng một lần nghe qua vẫn có thể thấy thích thú qua những câu từ thô sơ, dễ hiểu của rap. 

Vừa tò mò, vừa lạ lẫm, ngay sau khi đề thi được chia sẻ trên mạng xã hội, nhiều bạn trẻ đã bỏ công sức để làm bài như thể mình... đang trải qua kỳ kiểm tra.

Bài kỹ đề văn này, bạn Bùi Lê Thái Sơn chia sẻ, bạn rất ấn tượng với câu "Hãy để tâm hồn là thánh đường, đừng biến nó thành sở thú", sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ làm cho câu văn mang hàm ý sâu sắc. 

Thánh đường là ẩn dụ cho những điều tốt đẹp, là cái chân thiện mĩ trong đời sống, là thứ mà mọi người luôn muốn theo đuổi và trân trọng. Sở thú lại tượng trưng cho chốn hỗn loạn, xô bồ, nhiều màu sắc lẫn lộn, là nơi mà nhiều người muốn đến để nghỉ ngơi, để thoả mãn cái thú vui hoang dại của mình.

Ở đây chính là sự lệch chuẩn trong hành vi, ý thức hệ giá trị lệch lạc, sai trái, dẫn đến nhiều hậu họa về sau này. Còn tâm hồn là suy nghĩ, là ý thức, cảm xúc của con người.

Ý nghĩa của câu này là hướng đến hãy để cho tâm tư, cảm xúc mình thật giản đơn, trong sáng để hướng tới cuộc sống tốt cho mình và cả mọi người; đừng để sa chân vào những chốn tối tăm của xã hội hay những tư tưởng lệch lạc, độc lạ mà vô đạo đức, trái với luân thường. 

Thái Sơn cũng phân tích, mỗi bậc làm cha làm mẹ đều yêu thương con mình dú đó là đứa con như thế nào. Chúng ta thường hiểu con cưng là đứa con độc nhất, đẹp nhất, thông minh nhất...

Nhưng để trở thành "con cưng" thật sự thì mỗi người đều cần những tố chất như rèn luyện, nỗ lực, biết tiếp nhận những lời chỉ bảo, hội tụ những phẩm chất cần có của một con người đóng góp vào việc xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn, văn minh hơn... 

Nhiều quan điểm đánh giá đề thi chọn lọc nội dung, hình thức mới mới mẻ là nhạc rap quen thuộc, dễ dàng truyền tải thông điệp, sự đả kích về thói hư tật xấu đến học trò. 

Tuy nhiên, cũng không ít kiến cho rằng đề thi sử dụng đoạn trích của bài nhạc rap là khá dễ dãi. Nó còn tùy thuộc rất nhiều vào việc "hợp tai người nghe" hay không. 

Bản rap "Con trai cưng" K-ICM, B Ray gây sốt mạng xã hội vào cuối năm 2018 với những vị trí cao trong bảng xếp hạng thị trường âm nhạc Vpop 2018. Với đề tài phê phán lối sống đòi hỏi, không quan tâm cha mẹ của một bộ phận giới trẻ.

Bản rap này gây ấn tượng không chỉ với những ca từ có khả năng đánh động, thức tỉnh mà điều đặc biệt, bản rap này được thể hiện trên nền piano được đánh giá là sâu lắng. 

Lê Đăng Đạt