Phụ huynh "rối não" về phát âm tiếng Việt, mỗi giáo viên dạy một kiểu

Trên một diễn đàn dành cho phụ huynh, câu chuyện về dạy con cách đánh vần tiếp tục gây chú ý. Theo vị này, năm lớp 1, khi học bộ sách Cánh Diều, cô giáo hướng dẫn con phát âm chữ "q" là /cu/.

Tuy nhiên, năm lớp 2, khi con học bộ sách Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống chữ "q" lại được hướng dẫn đọc là /quy/. Điều này khiến học sinh, phụ huynh bối rối, không biết phát âm như thế nào là đúng.

"Sự không thống nhất này khiến các bậc cha mẹ thấy hoang mang trong khi dạy con học bài ở nhà", phụ huynh này chia sẻ.

Không chỉ bà mẹ này mà dưới phần bình luận, hàng chục phụ huynh có nhiều ý kiến với những tranh luận trái chiều. Có ý kiến còn cho hay một cách đọc chữ "q" khác là /quờ/.

Cô giáo Đào Thu Thủy - giáo viên trường tiểu học tại Hà Nội - hướng dẫn học sinh phát âm chữ cái "q" là /cu/. Song, cô giải thích thêm âm "q" chỉ là chữ cái trong bảng chữ cái. Trong tiếng Việt, âm "q" không đứng một mình mà cần ghép với âm "u" để tạo thành âm "qu", đọc là /quờ/ sau đó sẽ ghép với những âm và thanh sắc khác được.

Theo tra cứu của phóng viên Dân trí, trong Từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học (2010) chỉ dẫn chữ "q" (con chữ thứ 21 của bảng chữ cái chữ quốc ngữ) đọc là /cu/.

Trong khi đó, Từ điển tiếng Việt bản mới nhất của Trung tâm Từ điển học, Hoàng Phê chủ biên (2020) chữ "q" lại được hướng dẫn đọc là /quy/.

Lý giải về những cách đọc khác nhau này, ThS văn học Nguyễn Hương - giảng dạy tại Thái Nguyên - cho biết thời gian gần đây, có một số thay đổi về cách phát âm ba chữ cái "c", "k" và "q".

Trong đó, chữ cái "q", có hai cách đọc là /quy/ hoặc /cu/. Trong các sách, học sinh sẽ được dạy chữ cái "q" luôn đi chung với chữ cái "u" và đọc là /quờ/.

Ví dụ từ "quả" đánh vần là /quờ - a - qua - hỏi - quả/ hoặc /cu - a - coa - hỏi - quả/.

"Trước đây ở lứa tuổi của các phụ huynh thường phát âm chữ cái "k" là /ca/, chữ cái "q" là /quy/. Tuy nhiên, gần đây, đã thay đổi phát âm hai chữ cái đó lần lượt thành /cờ/ và /cu/. Tuy nhiên, phát âm là /ca/ và /quy/ cũng không sai, do cách thống nhất của từng bộ sách, từng giáo viên", ThS Nguyễn Hương chia sẻ.

PGS.TS Phạm Văn Tình - nguyên Tổng Thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam, hiện là Giám đốc Trung tâm Việt Nam học - cho biết trong chữ quốc ngữ, âm vị /k/ được thể hiện bằng 3 chữ cái "c", "k" và "q".

Theo ông Tình, về mặt khoa học ngôn ngữ và khoa học sư phạm cả hai cách đánh vần chữ cái "q" là /cu/ hay /quy/ đều hướng tới mục tiêu cơ bản của tiểu học là "nhận diện" chính xác được chữ để đọc thông, viết thạo.

"Một số con chữ sẽ được nói theo nhiều cách nói, không có một quy chuẩn nào dứt khoát phải phát âm là gì. Do vậy, các trường, các địa phương lựa chọn tài liệu nào sẽ dạy học sinh đánh vần theo cách tài liệu đó hướng dẫn", PGS.TS Phạm Văn Tình bày tỏ.

Ông dẫn chứng một số từ có nhiều cách đọc như: chữ "c" có thể đọc là "xê" hay "cờ"; chữ "m" có thể đọc là /mờ/ hoặc /em mờ/; chữ "n" cũng có thể đọc /nờ/ hay /en nờ/...

Song, ông Tình nhấn mạnh giáo viên cần giải thích cho học sinh, phụ huynh về những thắc mắc này để tránh gây nhầm lẫn, tranh cãi.

Theo vị chuyên gia, dù chọn cách nào cũng sẽ không ảnh hưởng đến kết quả học tập, sử dụng tiếng Việt của học sinh sau này vì thực tế việc phát âm này chỉ dừng ở giai đoạn đầu khi các em bắt đầu học chữ.