Ngôi trường 100 năm tuổi ở “làng tiến sĩ” tại tỉnh Phú Thọ

Trường Tiểu học Xuân Lũng là trường thuộc địa bàn xã miền núi Xuân Lũng, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Trường được thành lập từ năm 1920 với tên gọi đầu tiên là trường học Pháp - Việt Xuân Lũng - là trường tiểu học được thành lập sớm nhất của huyện Lâm Thao và sớm thứ hai trong tỉnh Phú Thọ. Trường học Pháp - Việt Xuân Lũng ra đời không chỉ vì ý đồ của nhà nước bảo hộ mà còn vì đây là đất học có nhiều danh nhân đỗ đạt đã được ghi vào văn bia sử sách.

Lớp Đồng ấu học chữ Quốc ngữ đầu tiên của thầy giáo Đặng Văn Hợp được đặt ở đình làng, bàn học là chiếc chiếu được trải ở sân đình. Ngày ấy chính thức đánh dấu mốc son chói lọi cho sự ra đời của trường Tiểu học Xuân Lũng ngày nay.

Trải qua nhiều biến cố, thăng trầm của lịch sử, từ tháng 8 năm 1992 đến nay, trường chính thức mang tên Trường Tiểu học Xuân Lũng. Thầy và trò nhà trường luôn nỗ lực khắc phục khó khăn, giữ vững truyền thống dạy tốt, học tốt, không ngừng phấn đấu để xứng đáng với truyền thống hiếu học của quê hương.

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Hồ Đại Dũng đã tặng Cờ thi đua của Chính phủ cho Trường Tiểu học Xuân Lũng vì đã hoàn thành xuất sắc toàn diện nhiệm vụ công tác giáo dục và đào tạo, dẫn đầu phong trào thi đua yêu nước năm học 2019-2020.

Lãnh đạo Sở GD&ĐT đã trao tặng Bằng khen của Bộ GD&ĐT cho Trường Tiểu học Xuân Lũng và 7 cá nhân vì đã có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua “Đổi mới, sáng tạo trong dạy và học” năm học 2019 - 2020. Huyện ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ huyện Lâm Thao tặng bức trướng Trường Tiểu học Xuân Lũng 100 năm xây dựng và phát triển (1920-2020).

Xuân Lũng là mảnh đất sản sinh ra nhiều nhân tài của đất Việt được ghi vào sử sách. Biết bao con em của làng đã nên người từ ngôi trường tân học này. Tính từ năm 1954 đến nay, Xuân Lũng đã có gần năm chục giáo sư, phó giáo sư, Tiến sĩ, tiến sĩ khoa học, thạc sĩ các ngành cùng hàng trăm cử nhân, bác sĩ, kỹ sư, Nhà giáo ưu tú, các nhà quản lý.

Các nhà khoa học đời nay đã thật sự là những người làm khoa học, làm nghệ thuật và họ đã tự khẳng định được vị trí của mình trong lĩnh vực chuyên môn cụ thể.

Đội ngũ nhà văn, nhà thơ có Nguyễn Thái Vận, Đào Ngọc Chung, Vũ Chấn Nam, Nguyễn Thị Minh Thông, Giang Châu... Nhà văn dịch giả Nguyễn Trung Đức, đạo diễn nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Khắc Lợi, hai chị em ruột Đặng Thu Hương (họa sĩ) và Đặng Hữu Phúc (nhạc sĩ)...

Trên hai mươi dòng họ ở Xuân Lũng hầu như họ nào cũng có người đỗ đạt cao. Có gia đình hai cha con cùng thành đạt, đó là PGS.TS Đào Ngọc Chân và TS Đào Ngọc Chiến; hai anh em ruột GS Nguyễn Ngọc Lanh và GS.TSKH Nguyễn Ngọc Lung; GS.TSKH Lê Như Lai, một trong những tân khoa bảng sớm của làng đã thành đạt cùng em rể là PGS.TSKH Thứ trưởng Nguyễn Văn Liên, GS.TSKH Nguyễn Văn Thoa, các TS Vũ Huy Thủ, Đỗ Nhật Văn, Đặng Diễm Hồng, PGS.TS Đại tá Nguyễn Văn Mùi, PGS.TS Nguyễn Văn Thông...