Mỗi năm lỗ hơn 40 tỷ đồng tiền in sách giáo khoa?

Trao đổi với báo chí chiều ngày 21/9, về một số vấn đề liên quan đến sách giáo khoa, ông Lê Hoàng Bách Tổng Giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam cho biết, trong doanh thu và lợi nhuận bán sách giáo khoa (SGK), 3 năm trở lại đây của NXB đều lỗ.

Ông Bách dẫn chứng, tại “Báo cáo Kiểm toán báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2016 tại NXBGDVN” ngày 26/01/2018 của Kiểm toán Nhà nước, doanh thu SGK năm 2015 là 656,6 tỷ đồng; kết quả kinh doanh mảng SGK: lỗ 43,8 tỷ đồng; Doanh thu SGK năm 2016 là 735,2 tỷ đồng; kết quả kinh doanh mảng SGK: lỗ 43,3 tỷ đồng;

Tại báo cáo tài chính năm 2017 đã được kiểm toán độc lập kiểm toán số liệu: doanh thu SGK: 703,9 tỷ đồng, lỗ 38,14 tỷ đồng.

Lãnh đạo NXB giải thích, do chi phí đầu vào của SGK tăng cao, trong khi giá bán không thay đổi nên dù NXBGDVN đã tìm và thực hiện nhiều biện pháp để tiết kiệm chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh khác nhưng doanh thu phát hành SGK vẫn không thể đủ bù đắp chi phí, dẫn đến hoạt động xuất bản phát hành SGK luôn bị lỗ.

NXBGDVN đã sử dụng các nguồn thu khác để bù đắp lỗ của hoạt động xuất bản phát hành SGK mỗi năm trên dưới 40 tỉ đồng. Điều này đã được các cơ quan Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra của Tổng cục Thuế… kiểm tra, xác nhận và kiến nghị NXBGDVN có giải pháp khắc phục, hạn chế việc bù đắp lỗ cho hoạt động xuất bản phát hành SGK.

Theo quy định hiện hành thì SGK là mặt hàng được quản lí giá bởi Bộ Tài chính (Cục Quản lý Giá). Theo đó, giá bán SGK không thay đổi trong 8 năm qua (từ năm 2011 đến nay).

Trong khi đó, các khoản chi phí đầu vào của hoạt động xuất bản, phát hành SGK đều biến động tăng, từ yếu tố chi phí nguyên nhiên vật liệu (giấy in, chi phí điện, nước, xăng dầu…), chi phí nhân công, tiền công in trả các nhà in..., chi phí vận chuyển... đều tăng mạnh qua các năm.

Lãnh đạo NXB phân trần, toàn bộ các chi phí in ấn và phát hành SGK, NXBGDVN phải tự hạch toán, tự cân đối; hoàn toàn không có trợ giá hoặc hỗ trợ từ ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó NXBGDVN là doanh nghiệp nên phải đảm bảo nghĩa vụ với Nhà nước, bảo toàn và phát triển vốn.

Tuy nhiên, qua báo cáo tài chính đã được kiểm toán năm 2017 của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam với các chỉ tiêu hoạt động kinh doanh trong năm đều tăng trưởng mạnh.

Cụ thể, doanh thu thuần trong năm 2017 của NXB Giáo dục đạt 1.111,1 tỷ đồng, tăng gần 3% so với năm 2016. Lợi nhuận gộp 240,9 tỷ đồng, tăng tương ứng.

Với kết quả kinh doanh như trên, đến cuối 2017, NXB Giáo dục đang có khoảng 171,1 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối.

Kế hoạch trong năm nay của đơn vị này là 1.180 tỷ đồng tổng doanh thu, doanh thu thuần đạt 1.130 tỷ đồng. Lãi trước thuế 82 tỷ đồng và lãi sau thuế 74,6 tỷ đồng.

Cần phân biệt rõ sách giáo khoa với sách tham khảo

Về việc phản ánh "SGK thay đổi hàng năm", ông Lê Hoàng Bách, Tổng Giám đốc NXB Giáo dục VN cho biết, sau khi được Hội đồng quốc gia thẩm định thông qua và Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ký ban hành, SGK không được chỉnh sửa nội dung nếu không được Bộ GĐ&ĐT phê duyệt. Bất kì chỉnh sửa nội dung nào đều phải thông qua Hội đồng quốc gia thẩm định SGK xem xét và Bộ trưởng phê duyệt. Vì vậy, nội dung sách được giữ ổn định từ khi biên soạn bộ sách (2002-2008) đến nay.

Trong trường hợp có những thay đổi lớn về quản lí Nhà nước hoặc những phát hiện mới trong khoa học có ảnh hưởng sâu rộng cần phải điều chỉnh liên quan đến kiến thức trong SGK một số môn học, Bộ GD&ĐT sẽ chỉ đạo chỉnh sửa, cập nhật nội dung.

Ví dụ: tháng 8 năm 2008, Chính phủ đã điều chỉnh mở rộng địa giới Thủ đô Hà Nội bao gồm cả tỉnh Hà Tây nên phải viết lại bài Thủ đô Hà Nội trong sách Địa lý; hay năm 2006, các nhà khoa học trên thế giới xác định Diêm Vương tinh không được xem là một hành tinh, nên SGK Vật lí phải điều chỉnh kiến thức này. Tất cả các điều chỉnh trong SGK đều được Hội đồng quốc gia thẩm định xem xét và trình Lãnh đạo Bộ phê duyệt.

Đối với vấn đề sách giáo khoa và sách tham khảo trong bộ sách mà phát hành bán cho học sinh hiện nay, phụ huynh không biết sách nào chính thống, sách nào không chính thống? ông Bách cho rằng, phụ huynh cần phân biệt rõ SGK và sách tham khảo.

"SGK là do Bộ GD&ĐT ban hành sử dụng thống nhất trong toàn quốc, thông thường bao gồm sách học sinh và sách giáo viên. Sách tham khảo là mảng sách giúp học sinh thực hành, luyện tập thêm về kiến thức, kĩ năng. Sách tham khảo được học sinh chọn mua theo nhu cầu luyện tập và mở rộng kiến thức trên tinh thần tự nguyện. Đây là mảng sách ngoài NXBGDVN thì còn được nhiều NXB khác xuất bản" - ông Bách bày tỏ.

Nhật Hồng